Mỹ cho biết Taliban cam kết để người dân tự do rời khỏi đất nước

Ngày 7/9, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết Taliban đã tái cam kết cho phép người dân Afghanistan tự do rời khỏi đất nước trong bối cảnh quan ngại gia tăng về khả năng lực lượng này chặn các chuyến bay được thuê để chở người di tản.

Người dân Afghanistan trên máy bay quân sự Mỹ ở sân bay quốc tế Kabul, chuẩn bị sơ tán khỏi quốc gia Tây Nam Á, ngày 19/8/2021. Ảnh: AFP/TTXVN

Phát biểu trong cuộc họp báo chung với người đồng cấp Qatar Sheikh Mohammed bin Abdulrahman Al Thani và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin tại thủ đô Doha, Ngoại trưởng Blinken cho biết Mỹ đã liên hệ với Taliban và lực lượng này đã nói rằng sẽ để những người có giấy tờ thông hành được tự do rời khỏi đất nước. Washington cũng đang nỗ lực đảm bảo các chuyến bay thuê bao có thể rời khỏi Afghanistan một cách an toàn. Ông nêu rõ: “Toàn thể cộng đồng quốc tế sẽ theo dõi Taliban thực hiện cam kết”, đề cập đến một nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) hối thúc đảm bảo hành lang an toàn nhằm tạo điều kiện cho những người có nguyện vọng rời đi.

Trước đó, Bộ Ngoại giao Mỹ đã thông báo cho các thành viên quốc hội rằng các chuyến bay thuê bao sẵn sàng đưa công dân Mỹ và người có thẻ xanh rời khỏi Afghanistan đến Doha đang bị Taliban giữ lại tại một sân bay ở thành phố Mazar-i-Sharif. Trong một cuộc phỏng vấn với Fox News hôm 5/9, nghị sĩ Michael McCaul, thành viên cấp cao của đảng Cộng hoà tại Uỷ ban Đối ngoại Hạ viện, cho biết các chuyến bay rời Afghanistan đã được Bộ Ngoại giao Mỹ cho phép khởi hành nhưng “Taliban sẽ không để những máy bay này rời sân bay”. Theo nghị sĩ này, Taliban muốn đổi lại thứ gì đó và sẽ không cho phép công dân Mỹ rời đi cho đến khi họ được Mỹ công nhận hoàn toàn.

Qatar trước đó cho biết sân bay quốc tế ở thủ đô Kabul sẽ sớm hoạt động trở lại, qua đó tạo hành lang an toàn cho phép người dân Afghanistan có nguyện vọng rời khỏi đất nước. Qatar là điểm trung chuyển cho gần 50% trong số hơn 120.000 người di tản khỏi Afghanistan trong những ngày cuối cùng trước khi Mỹ rút quân hoàn toàn khỏi quốc gia Tây Nam Á.

Trong diễn biến liên quan, ngày 7/9, Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng “không cần phải vội vàng” công nhận quyền điều hành Afghanistan của Taliban, đồng thời cho biết Ankara vẫn đang tổ chức các cuộc thảo luận về việc vận hành sân bay chiến lược tại Kabul.

Trả lời phỏng vấn trên truyền hình, Ngoại trưởng Mevlut Cavusoglu đã tỏ ra thận trọng về mối quan hệ trong tương lai giữa Thổ Nhĩ Kỳ với Taliban. Ông cho rằng chính phủ mới của Afghanistan cần mang tính bao trùm và toàn diện, cho phép phụ nữ và đại diện một loạt nhóm sắc tộc được đảm nhận các vị trí cấp bộ trưởng. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Cavusoglu cho rằng cộng đồng quốc tế nên kiên nhẫn chờ đợi và theo dõi trước khi công nhận quyền điều hành của Taliban.

Theo quan chức Ankara, Thổ Nhĩ Kỳ đã tiến hành đàm phán với Taliban tại Kabul, nơi nước này vẫn duy trì hiện diện ngoại giao, về các điều kiện mà lực lượng này có thể giúp vận hành sân bay thủ đô Afghanistan. Thổ Nhĩ Kỳ đang phối hợp với Qatar và Mỹ về các điều khoản, theo đó sân bay có thể khai thác trở lại các chuyến bay thường xuyên cần thiết để cung cấp viện trợ nhân đạo, sơ tán dân thường mắc kẹt và tái thiết lập nhiệm vụ ngoại giao. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Cavusoglu cũng nhấn mạnh an ninh vẫn là vấn đề mấu chốt, cảnh báo các chuyến bay thương mại có thể không được nối lại cho đến khi các hãng hàng không và các công ty bảo hiểm cảm thấy tình hình đủ an toàn.