Mỹ ‘bỏ đói’ hệ thống y tế công cộng

Hệ thống y tế công cộng của Mỹ nhận được nguồn cung tài chính khiêm tốn trong nhiều năm, khiến họ thiếu nguồn lực khi Covid-19 xuất hiện.

Kể từ năm 2010, chi tiêu cho các sở y tế công cộng bang đã giảm 16% trên đầu người và chi tiêu cho các cơ quan y tế cấp nhỏ hơn giảm 18%, AP nêu kết quả phân tích của họ và KHN trong bài báo đăng ngày 1/7. Ít nhất 38.000 việc làm y tế công cộng biến mất kể từ 2008.

Y tá y tế công cộng ở hạt Salt Lake, Utah lấy mẫu xét nghiệm ngày 14/5. Ảnh: AP.

Y tế công cộng xếp hạng thấp trong danh sách ưu tiên tài chính của đất nước. Gần 2/3 người Mỹ sống ở các hạt chi tiền cho cảnh sát nhiều hơn gấp đôi chăm sóc sức khỏe phi bệnh viện, bao gồm y tế công cộng. Hơn 3/4 người Mỹ sống ở các bang chi chưa đến 100 USD mỗi người cho y tế công cộng.

Các nhân viên y tế công cộng nhận được đồng lương ít ỏi, khiến một số người thậm chí có thu nhập thấp đến mức đủ điều kiện nhận viện trợ công cộng. Hơn 1/5 nhân viên y tế công cộng ở các cơ quan y tế nằm ngoài thành phố lớn kiếm được 35.000 USD trở xuống năm 2017. Tỷ lệ này tại các thành phố lớn là 9%.

Gần một nửa nhân viên y tế công cộng lên kế hoạch nghỉ hưu hoặc bỏ việc trong 5 năm tới và lương thấp là lý do hàng đầu.

Lượng nhân sự trong hệ thống y tế công cộng đã sụt giảm mạnh. Tại Bắc Carolina, lượng nhân viên y tế công cộng hạt Wake đã giảm từ 882 năm 2007 xuống còn 614 một thập kỷ sau đó, mặc dù dân số tăng 30%. Tại Detroit, sở y tế có 700 nhân viên vào năm 2009. Họ hiện chỉ có 200 nhân viên cho 670.000 cư dân.

Robert Redfield, giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ, cho biết hồi tháng 4 rằng sự tiếc nuối lớn nhất của ông là “đất nước đã không đầu tư hiệu quả vào y tế công cộng trong nhiều thập kỷ”.

Năm nay, chính quyền liên bang đã phân bổ hàng tỷ USD cho y tế công cộng để đối phó đại dịch, bao gồm hơn 13 tỷ USD cho các sở y tế bang và địa phương, nhằm truy vết tiếp xúc, kiềm chế lây nhiễm và nâng cấp công nghệ. Tuy nhiên, nhiều người trong lĩnh vực y tế công cộng cho rằng các khoản bổ sung này không đủ để khắc phục nền tảng đã bị xói mòn nhiều năm và một khi dịch giảm nhiệt, nguồn tài chính cho y tế công cộng sẽ lại bị cắt giảm.

Ở hầu hết các bang, năm ngân sách mới bắt đầu từ ngày 1/7. Một số nơi đã bắt đầu cho nhân viên nghỉ không lương tạm thời, tinh giảm biên chế và hãm tăng lương khi doanh thu thuế của các bang “bốc hơi” trong thời gian phong tỏa. Ít nhất 14 bang đã cắt ngân sách cho các sở y tế, cắt giảm nhân sự hoặc đang tích cực xem xét làm vậy vào tháng 6.

Kể từ khi đại dịch bắt đầu, Michigan đã cắt 1/5 số giờ làm việc của nhân viên y tế bang. Pennsylvania yêu cầu hơn 65 trong số 1.200 nhân viên y tế công cộng nghỉ không lương. Hạt Knox, Tennessee, yêu cầu 26 trong số 260 nhân viên nghỉ không lương 8 tuần.

Theo Tom Frieden, cựu giám đốc CDC, thật bất ngờ khi Mỹ cho các nhân viên y tế công cộng nghỉ làm vào thời điểm đại dịch đang hoành hành. Đất nước nên chú trọng phân bổ nguồn lực cho y tế công cộng giống như cho quân đội.

“Việc này nhằm bảo vệ người Mỹ”, Frieden nói.