Mỹ áp lệnh trừng phạt ba tổ chức phi chính phủ Palestine

Bộ Ngoại giao Mỹ vừa áp đặt lệnh trừng phạt đối với ba tổ chức phi chính phủ Palestine bị cho là có liên quan đến cuộc điều tra của Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) về cáo buộc tội ác chiến tranh tại Dải Gaza.

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio. Ảnh: Getty Images/TTXVN

Theo tờ Politico ngày 5/9, ba tổ chức nằm trong danh sách trừng phạt gồm Al-Haq, Trung tâm Nhân quyền Al Mezan và Trung tâm Nhân quyền Palestine . Đây là những tổ chức từng kêu gọi ICC mở cuộc điều tra về các cuộc không kích do Israel tiến hành tại Gaza năm 2023. Bộ Ngoại giao Mỹ cho rằng việc hợp tác này là hành động “đe dọa lợi ích quốc gia và xâm phạm chủ quyền” của Mỹ cùng các đồng minh.

Trong tuyên bố, Bộ Ngoại giao Mỹ nêu rõ: “Các hành động của ICC tạo ra một tiền lệ nguy hiểm cho tất cả các quốc gia, và chúng tôi sẽ phản đối những gì có thể ảnh hưởng đến lợi ích cũng như chủ quyền của Mỹ và Israel”. Washington nhiều lần chỉ trích ICC sau khi cơ quan này ban hành lệnh truy nã Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant hồi năm ngoái với cáo buộc tội ác chống loài người và tội ác chiến tranh.

Mỹ và Israel hiện đều không tham gia ICC và không công nhận thẩm quyền của cơ quan này. Phía Washington cho rằng ICC đang theo đuổi “chương trình nghị sự mang tính chính trị” và coi những động thái của tòa án là thách thức đối với hệ thống pháp luật cũng như an ninh quốc gia.

Phản ứng trước lệnh trừng phạt, tổ chức Al-Haq đã ra tuyên bố trên mạng xã hội , cho rằng đây là “biện pháp phi pháp và phi dân chủ”, đồng thời cáo buộc Mỹ tìm cách “làm suy yếu các thể chế Palestine đang hoạt động vì công lý cho nạn nhân”. Hai tổ chức còn lại hiện chưa đưa ra bình luận.

Động thái này nằm trong chuỗi biện pháp được Mỹ áp dụng đối với các bên liên quan đến cuộc điều tra của ICC. Tháng 2 năm nay, công tố viên trưởng ICC Karim Khan đã bị cấm nhập cảnh vào Mỹ. Tháng 6, bốn thẩm phán ICC tham gia điều tra cũng bị đưa vào danh sách trừng phạt. Đến tháng 7, Bộ Ngoại giao Mỹ tiếp tục mở rộng lệnh trừng phạt đối với một quan chức cấp cao của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc, người từng kêu gọi truy cứu trách nhiệm các doanh nghiệp có liên quan tới chính phủ Israel.

Tuần trước, Washington cũng công bố các biện pháp trừng phạt đối với Chính quyền Palestine và Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO) ngay trước thềm Đại hội đồng Liên hợp quốc tại New York, song chưa làm rõ liệu lãnh đạo các cơ quan này có thể tham dự hội nghị hay không.

Các tổ chức nhân quyền quốc tế đã bày tỏ quan ngại trước quyết định của Mỹ. Tổ chức Ân xá Quốc tế nhận định động thái này là “một cuộc tấn công nghiêm trọng vào phong trào nhân quyền Palestine”. Trong khi đó, bà Liz Evenson, Giám đốc phụ trách công lý quốc tế tại Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, kêu gọi các quốc gia thành viên ICC có phản ứng phù hợp trước “những nỗ lực ngày càng gia tăng nhằm cản trở luật pháp quốc tế và công việc của các nhà bảo vệ nhân quyền”. Bà cũng nhấn mạnh rằng việc trừng phạt ba tổ chức Palestine là “một hành động gây áp lực, nhắm vào những người đang tìm kiếm công lý cho nạn nhân”.

Theo giới phân tích, loạt biện pháp mới phản ánh nỗ lực của Mỹ trong việc bảo vệ Israel trước sức ép pháp lý quốc tế, đồng thời thể hiện lập trường cứng rắn của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đối với các thể chế toàn cầu. Diễn biến này được dự báo sẽ tiếp tục gây tranh luận trong cộng đồng quốc tế, đặc biệt khi nhiều quốc gia thành viên ICC ủng hộ việc tăng cường trách nhiệm pháp lý đối với những hành vi vi phạm nhân quyền và luật nhân đạo quốc tế.