Mục đích của Ukraine khi công bố kế hoạch chiếm lại Crimea bất chấp cảnh báo về ‘giới hạn đỏ’ của Nga

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken từng nói rằng Crimea là “lằn ranh đỏ” đối với Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin.

Nhưng gần đây, Ukraine lại công bố kế hoạch 12 điểm nhằm tái chiếm Crimea.

Ukraine đưa ra kế hoạch 12 điểm trong đó có mục tiêu chiếm lại Crimea. Ảnh: Reuters

Theo kênh truyền hình France24 của Pháp, Ukraine mới đây đã công bố kế hoạch gồm 12 điểm phác thảo cách nước này sẽ tái sáp nhập Crimea nếu giành lại được vùng lãnh thổ này bằng quân sự. Ukraine đã nhiều lần nói rằng việc giành lại bán đảo Crimea hiện đang do Nga kiểm soát là một trong những mục tiêu giao tranh chính, nhưng Mỹ có vẻ hoài nghi.

Chi tiết đáng nói nhất trong kế hoạch trên do Oleksiy Danilov, Thư ký Hội đồng Quốc phòng và An ninh Quốc gia Ukraine công bố, liên quan đến Sevastopol – cảng chính của Nga trên Biển Đen trong 200 năm qua. Trong kế hoạch này, ông Danilov cho biết Crimea sẽ được đổi tên thành Mục tiêu 6.

Được đăng trên Facebook, kế hoạch này cũng kêu gọi “phá hủy cây cầu qua eo biển Kerch nối Crimea với Nga, trục xuất tất cả công dân Nga định cư ở Crimea sau năm 2014 và vô hiệu hóa mọi giao dịch tài sản được thực hiện ở Crimea”.

Nhưng nhiều nhà quan sát cho rằng chưa có khả năng giành lại Crimea. Do đó, lập kế hoạch về việc tái chiếm Sevastopol dường như không phải là một ưu tiên trước mắt trong chương trình nghị sự của bộ tổng tham mưu Ukraine. Vậy mục đích của Kiev liên quan đến kế hoạch này là gì?

“Trấn an dư luận”

Trên thực tế, kế hoạch do ông Danilov công bố chủ yếu có mục đích chính trị trong nước. “Tất cả những điểm trong kế hoạch đặt ra cho vùng Donbass đều là những chính sách để Kiev trấn an dư luận bằng cách cho thấy họ nghiêm túc trong việc giành lại các vùng lãnh thổ đang nằm dưới sự kiểm soát của Nga”, Huseyn Aliyev, chuyên gia về xung đột Nga-Ukraine tại Đại học Glasgow (Anh), nhận định.

Về phần mình, Jeff Hawn, chuyên gia về các vấn đề an ninh của Nga và là một học giả tại Viện New Lines (Mỹ) nói: “Kể từ khi cuộc tấn công của Nga vào Kiev thất bại và Ukraine đã thành công trong một số cuộc phản công đầu tiên, ý tưởng chiếm lại Crimea đã trở thành một phần không thể thiếu trong những tuyên bố chính thức của Ukraine”.

Hồi tháng 8 năm ngoái, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết “mọi thứ bắt đầu với Crimea và sẽ kết thúc với nó”, đồng thời kêu gọi phương Tây cung cấp thêm vũ khí. Ông Zelensky cũng tuyên bố tại hội nghị thượng đỉnh Davos ở Thụy Sĩ vào tháng 1 năm nay: “Mục tiêu của chúng tôi là giải phóng tất cả các vùng lãnh thổ của chúng tôi và Crimea là lãnh thổ của chúng tôi”.

Nicolo Fasola, một chuyên gia về các vấn đề quân sự của Nga tại Đại học Bologna (Italy), nhấn mạnh rằng ông Zelensky đang cố gắng cho thấy quân đội Ukraine “muốn chiếm lại các vùng lãnh thổ mức nào, được củng cố bằng những thành công trên thực địa”.

Mỹ hoài nghi

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đã thể hiện sự hoài nghi về việc Ukraine chiếm lại Crimea, nói rằng Crimea là “lằn ranh đỏ” đối với Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Tổng thống Mỹ Biden (phải) và Tổng thống Ukraine Zelensky tại Kiev. Ảnh: AFP

Trong khi nhấn mạnh rằng các quyết định về xung đột là của Ukraine, ông Blinken nói với một ủy ban của Quốc hội Mỹ vào tháng 3 rằng Kiev có thể hướng đến việc sử dụng công cụ ngoại giao thay vì các cuộc tấn công quân sự để tìm cách lấy lại một số phần lãnh thổ của mình.

Các nhà phân tích cũng cho rằng “việc chiếm lại Crimea nói dễ hơn làm”. Chuyên gia Fasola nhận xét: “Trong tình hình hiện tại, quân đội Ukraine chỉ tấn công các vị trí không kiên cố. Nhưng Crimea sẽ hoàn toàn khác vì Nga đã củng cố toàn bộ hệ thống phòng thủ trong 8 năm qua”.

Tên lửa tầm xa là một hạn chế lớn trong kho vũ khí của Ukraine. Kiev từ lâu đã yêu cầu các tên lửa tầm xa (ATACM) có tầm bắn hơn 300 km. Washington đã từ chối cung cấp cho họ.

Chuyên gia Hawn nói: “Ukraine sẽ cực kỳ khó tiếp cận Crimea mà không sử dụng tên lửa tầm xa để phá hủy một phần hệ thống phòng thủ của Nga. Nhưng có những lý do quan trọng khiến Mỹ không muốn gửi ATACM cho Kiev vì lo ngại rằng Ukraine sẽ sử dụng chúng để tấn công vào bên trong lãnh thổ Nga, trong khi một tên lửa có nguồn gốc từ Mỹ tấn công lãnh thổ Nga có thể gây ra xung đột leo thang nghiêm trọng”.

Hơn nữa, trong bối cảnh phương Tây ngày càng lo ngại về việc cạn kiệt kho dự trữ của chính họ để hỗ trọ cho các lực lượng Ukraine, Washington cũng lo lắng rằng họ “không có đủ ATACM để có thể gửi chúng tới Ukraine”, Glen Grant, nhà phân tích cấp cao tại Quỹ An ninh Baltic nêu rõ.

Trong khi đó, câu hỏi về việc Nga sẽ đáp trả như thế nào khi Crimea bị tấn công vẫn là vấn đề khiến phương Tây lo ngại. “Có nguy cơ rõ ràng rằng Nga sẽ sử dụng vũ khí hạt nhân để chống lại cuộc tấn công của Ukraine ở Crimea. Đó là lý do tại sao các nước phương Tây không công khai ủng hộ việc Ukraine chiếm lại Crimea”, chuyên gia Fasola kết luận.