Mục đích chuyến thăm Trung Đông của Tổng thống Mỹ Biden

Tổng thống Mỹ Joe Biden đang lên kế hoạch thực hiện chuyến thăm Israel và Saudi Arabia. Vậy Washington kỳ vọng sẽ đạt được điều gì trong chuyến công du ngoại giao tới Trung Đông lần này?

Tổng thống Mỹ Joe Biden. Ảnh: Reuters

Tờ Bưu điện Jerusalem ngày 13/6 dẫn truyền thông Israel đưa tin rằng chuyến thăm dự kiến ​​của Tổng thống Mỹ Joe Biden tới Israel và Trung Đông đã được dời lại sang ngày 14/7 tới và Nhà Trắng sẽ thông báo về chuyến công du trong tuần này.

Trong khi đó, hãng tin Reuters cho biết chuyến công du của ông Biden tới Saudi Arabia có thể bao gồm cuộc gặp với Thái tử Saudi Mohammed bin Salman. Chuyến thăm nhằm củng cố quan hệ với Saudi Arabia vào thời điểm ông Biden đang tìm cách hạ giá xăng dầu leo thang ở Mỹ.

Đánh giá về chuyến thăm, Natan Sachs, Giám đốc Trung tâm Chính sách Trung Đông tại Viện Brookings, cho rằng Mỹ đang trong một quá trình kéo dài nhiều năm để giảm bớt sự can dự của mình vào Trung Đông. Tuy nhiên, Washington vẫn có sự hiện diện quân sự lớn và đầu tư nhiều nguồn lực trong khu vực, do đó họ đang tìm cách hợp tác rộng rãi hơn với các nước trong khu vực về các vấn đề an ninh.

“Chuyến đi này sẽ là một phần của nỗ lực đó, với việc Chính quyền Biden rõ ràng muốn tham gia vào đối tác hợp tác quốc phòng Arab-Israel, đặc biệt là chống lại các phương tiện không người lái của Iran và do Tehran hậu thuẫn. Đó là một sự thay đổi đáng kể trong quan điểm của Chính quyền Biden về một Trung Đông mới”, ông Sachs nói.

Trong khi đó, Michael Koplow, Giám đốc chính sách tại Diễn đàn Chính sách Israel, bình luận, chuyến thăm Trung Đông của ông Biden trước hết là về mối quan hệ giữa Mỹ và Saudi Arabia và “không mong đợi bất kỳ sáng kiến ​​lớn nào của Mỹ đối với Israel hoặc các vấn đề Israel-Palestine”.

Ông Koplow nêu rõ: “Tổng thống Biden chỉ là đang cố gắng tránh sai lầm mà cựu Tổng thống Obama đã mắc phải khi bỏ qua Israel trong chuyến thăm đầu tiên của ông tới khu vực”.

Theo chuyên gia này, chuyến thăm có khả năng liên quan đến thỏa thuận giữa Saudi Arabia và Ai Cập về việc chuyển giao các đảo Tiran và Sanafir từ Ai Cập cho Saudi Arabia, điều cần có sự đồng ý của Israel và được coi là một bước tiến nữa đối với việc bình thường hóa giữa Israel và Saudia Arabia, đồng thời hướng tới một nền an ninh khu vực rộng lớn hơn với kiến trúc trong đó Israel được tích hợp.

Về phần mình, Mark Dubowitz, Giám đốc điều hành tại Tổ chức bảo vệ các nền dân chủ, cũng cho rằng thông qua chuyến thăm, ông Biden muốn có sự phối hợp chặt chẽ hơn với Israel trong một chiến dịch gây áp lực nhằm vào Iran, nỗ lực hướng tới bình thường hóa giữa Saudia Arabia và Israel, cũng như gửi một thông điệp rõ ràng tới lãnh đạo Palestine rằng họ có thể là một phần của quá trình mở rộng bình thường hóa hoặc sẽ bị “gạt sang một bên”.

Ông Dubowitz nói: “Trở ngại lớn đối với việc bình thường hóa giữa Saudi Arabia và Israel là ở Washington chứ không phải ở Riyadh hay Jerusalem. Ông Biden có cơ hội để sửa chữa những thiệt hại trong mối quan hệ Mỹ-Saudi Arabia và vạch ra một kế hoạch cho sự hợp tác quân sự và tình báo trong khu vực nhằm vào Iran cũng như hội nhập chính trị và thương mại lớn hơn giữa Israel với thế giới Arab. Qua đó, ông Biden có thể được nhớ đến với tư cách là tổng thống đã đưa đất nước Hồi giáo quan trọng nhất hội nhập vào Hiệp định Abraham”.

Liên quan đến vấn đề Palestine, theo báo cáo trên các phương tiện truyền thông Israel, chuyến công du của ông Biden dự kiến ​​cũng bao gồm chuyến thăm tới Đông Jerusalem. Kế hoạch này diễn ra sau chuyến thăm của Trợ lý Ngoại trưởng phụ trách các vấn đề Cận Đông Barbara Leaf đến Israel và Bờ Tây, và khi Bộ Ngoại giao Mỹ phát tín hiệu trên Twitter rằng họ đã nâng cấp văn phòng tại Jerusalem cho người Palestine, và đổi tên thành “Văn phòng Mỹ về Các vấn đề của người Palestine ở Jerusalem”.

Ông Sachs lưu ý: “Việc tách văn phòng Palestine khỏi đại sứ quán là một bước đi từng phần, dễ thực hiện so với việc mở lại tổng lãnh sự quán ở Jerusalem, điều mà cả ông Biden và Blinken đều đã cam kết với Palestine”.

Theo Koplow, Tổng thống Biden muốn báo hiệu rằng ông ấy đang tiếp tục sửa chữa quan hệ với người Palestine bất chấp các động thái của Mỹ không như kỳ vọng của Palestine.

“Xung đột giữa Israel và Palestine vẫn còn tương đối thấp trong danh sách các ưu tiên của ông Biden và điều đó khó có thể thay đổi trong tương lai gần, nhưng ông Biden muốn chứng tỏ rằng Washington không phớt lờ những lo ngại của người Palestine và đang có cách giải quyết khác so với cựu Tổng thống Trump. Đó là về một cách tiếp cận mới của Mỹ hơn là về một sự thay đổi lớn về thực chất hoặc sự thay đổi trong các ưu tiên”, ông Koplow kết luận.