Mùa ủ nước mắm cá đồng

Tạ Lê Trúc Quỳnh08:29 16/09/2019

Cá linh được biết đến là đặc sản mùa nước nổi với các món như kho lạc, canh chua, chiên giòn thì thật thiếu sót nêu không kể đến nước mắm cá linh.

Mùa này, rất nhiều người dân đầu nguồn huyện Hồng Ngự, Đồng Tháp, trang bị các vật dụng để ủ nước mắm cá linh bán hay để dành tiêu dùng.

Theo Báo Tuổi Trẻ

Xứ sở ăn bốc và bí mật tục 'chôn' người chết dưới nước ở An Giang

Ai chết đúng vào dịp lũ lên cao thì họ sẽ mai táng người quá cố theo dạng thủy táng xuống những cánh đồng mênh mông nước.

Bắt đầu từ làng Chăm - Hà Bao 2 (xã Đa Phước, An Phú), men theo tỉnh lộ 956 trải nhựa phẳng lỳ khoảng hai chục cây số, dọc theo con sông Hậu rộng lớn, chúng tôi bắt đầu đi lên phía thượng nguồn cũng là vùng giáp gianh với nước bạn Campuchia để khám phá, tìm hiểu về cuộc sống của những cộng đồng người Chăm khác.

Giữa vùng biên giới quạnh hiu, từ ngã tư Quốc Thái, chúng tôi rẽ vào búng Bình Thiên, một hồ nước ngọt lớn nhất vùng Nam bộ, nơi có hàng ngàn người Chăm sinh sống rải rác quanh hồ trong những ngôi nhà gỗ nửa chìm, nửa nổi độc đáo, bên cạnh những thánh đường uy nghi cao vút, in bóng xuống làn nước trong xanh suốt mấy trăm năm.

Những người ăn bốc

Dưới những tán cây điên điển lấp lánh hoa màu vàng mọc lan man sát mé nước, chúng tôi bắt đầu hành trình đi trên những con đường đất nhỏ, tiến vào sâu những xóm người Chăm sinh sống dọc hai bên bờ búng.

Theo ông Mohamed, 77 tuổi, một người Chăm sinh sống ở gần thánh đường Nhơn Hội, ngay sát bờ búng Bình Thiên thì đây chính là hồ nước của trời. Thấy chúng tôi còn đang ngơ ngác chưa hiểu chuyện gì, ông Mohamed vừa nhìn lên phía những thánh đường cao vòi vọi ngạo nghễ in bóng xuống lòng hồ mênh mông, tiếp lời luôn: "Sở dĩ đây gọi là hồ Nước Trời vì nó được Trời khai sinh ra, nước không bao giờ cạn, trong xanh đầy ắp quanh năm suốt tháng.

Tương truyền cách đây khoảng 300 năm, nơi này chính là nơi đóng quân của một viên tướng tài nhà Tây Sơn trong cuộc chiến dai dẳng với Nguyễn Ánh và quân Xiêm (Thái Lan). Tuy nhiên, khi ấy nơi đây hoang vắng, khô cằn không một giọt nước nên hàng ngàn quân sỹ vô cùng lo lắng, bất an. Sau đó, vị tướng này bèn lấy gươm cắm xuống đất, cầu xin trời đất hãy ban nước xuống để quân sỹ có thêm nhuệ khí, chiến đấu với kẻ thù, bảo vệ bờ cõi. Kỳ lạ thay, từ nơi thanh gươm ấy cắm xuống, một dòng nước ngọt chảy ra, rồi dần thành một cái búng khổng lồ như bây giờ.

Bữa ăn của người Chăm với tất cả đồ ăn đều dùng tay bốc

Trong quá trình tìm hiểu cuộc sống của người Chăm vùng búng Bình Thiên rộng lớn này, chúng tôi được ông Mohamed tận tình chèo thuyền, đưa tới nhiều gia đình người Chăm theo đạo Hồi Islam trong vùng.

Người Chăm ở vùng biên giới này sinh sống khá hòa thuận với những cộng đồng dân tộc Kinh trong vùng. Họ vui vẻ, cởi mở và rất thân thiện. Người Chăm vùng biên giới không bao giờ dính vào các tệ nạn xã hội mà nhiều thanh niên bên ngoài mắc phải dù đời sống của họ cũng còn khá khó khăn. Ở đây, không có người sang bên Campuchia đá gà, đánh bạc. Thanh niên Chăm cũng không tham gia vận chuyển hàng lậu thuê cho các trùm buôn lậu dù được trả hậu hĩnh.

Người Chăm ở đây ăn bốc. Và, dường như đó là một nghi thức bắt buộc. Theo đó, từ khi còn là những cô cậu bé, những đứa trẻ người Chăm đã học cách ăn bốc. Họ quan niệm, ăn bốc là tiện lợi, thoải mái nhất dù thức ăn... nóng hay nguội. Hơn nữa, khi ăn bắt buộc phải dùng tay phải vì tay trái là cánh tay có thể dùng để làm những việc sai trái nên không thể bốc thức ăn, thứ được cho là cao quý, của thánh Alla ban cho con người nhằm duy trì sự sống.

Ngoài ra, khi ăn, người Chăm chỉ dùng 3 ngón tay là ngón cái, ngón chỏ và ngón giữa. Riêng những đồ ăn như nước, canh, lẩu... thì họ dùng muỗng để xúc chứ tuyệt đối không dùng đũa hay thìa, dĩa.

An táng người chết dưới nước

Nếu ai đã từng đọc truyện ngắn "Mùa len trâu" của nhà văn Sơn Nam và xem bộ phim cùng tên của một đạo diễn Việt kiều khá trẻ tuổi với bối cảnh phim là những cánh đồng vùng An Giang, Đồng Tháp Mười mùa nước nổi hẳn nhiên sẽ chú ý đến nhân vật Kìm, vai nam chính của bộ phim.

Tuy nhiên, trong phim còn có một cảnh cũng hết sức độc đáo, đó là chuyện khi thấy cha mình chết giữa mênh mông mùa nước nổi, Kìm đã gạt nước mắt, buộc xác cha vào một cục đá lớn rồi thả ông xuống giữa lòng sông, giữa mênh mang những con nước tràn bờ của miệt Nam bộ lúc đó.

Tuy nhiên, ít ai biết được rằng, chi tiết trong truyện ngắn và hình ảnh trong bộ phim nổi tiếng "Mùa len trâu" ấy lại lấy những chi tiết rất thực về đời sống của đồng bào dân tộc mùa nước nổi, khi mà quanh nơi mình sống chỉ có nước và nước, không có khu đất nào để chôn cất người thân nếu họ chẳng may chết đúng vào thời gian này.

Ông Mohamed kể cho chúng tôi nghe những phong tục độc đáo của cộng đồng mình

Đem điều này hỏi ông Mohamed thì ông trầm buồn, nhìn ra mặt hồ mênh mang nước bảo: Đúng là cộng đồng người Chăm theo đạo Hồi giáo ở vùng An Giang chúng tôi trước kia từng có tục lệ chôn cất người chết xuống nước theo kiểu thủy táng bởi trong quan niệm của đạo Hồi, sau khi chết, được gửi thân về với dòng nước mát, chìm sâu vào lòng nước chính là cái chết êm đềm, xác người chết sẽ được thanh thản, tiêu tan vào dòng nước thánh anh linh.

Theo đó, do đặc điểm của vùng An Phú này là khu vực hạ lưu của dòng sông mẹ Mê- kông rộng lớn nên cứ đến mùa nước nổi hàng năm (từ tháng 8 đến cuối tháng 12) là cả một vùng bán kính hàng trăm cây số chìm trong biển nước mênh mông.

Theo những số liệu của cơ quan Khí tượng thủy văn Nam bộ thì mực nước lũ hàng năm ở vùng An Phú vào khoảng 1,5m. Cá biệt, có những lúc cao điểm lũ về, nhiều nơi mực nước lên cao đến 3m và có khi cả tháng mới rút. Chính vì thực tế như vậy nên theo quan niệm Hồi giáo của dân tộc Chăm, chẳng may có ai chết đúng vào dịp lũ lên cao thì họ sẽ mai táng người quá cố theo dạng thủy táng xuống lòng sông, lòng búng hay những cánh đồng mênh mông nước nổi.

Trong hoài niệm về những ký ức xa xưa từ thời trai trẻ của mình, ông lão người Chăm luôn đội chiếc mũ vải màu trắng trên đầu khe khẽ thở dài bảo: "Lúc tôi còn nhỏ, chừng mười mấy tuổi gì đó, có chú Haji ở xóm bên chẳng may bị đắm thuyền, chết đuối khi đang đánh cá bên sông Bình Di. Theo quan niệm của cộng đồng Hồi giáo chúng tôi, nếu người xấu số chết trên ghe thuyền, gần nước hay ở những nơi mênh mông nước không có đất chôn cất thì sẽ được thủy táng theo nghi thức của người Hồi giáo.

Thế nên, ông Cả làng Chăm và người thân đã làm nghi thức tắm cho chú Haji 3 lần. Lần đầu là tắm bằng xà bông bình thường, lần hai là tắm bằng nước sạch và lần cuối cùng là tắm bằng nước thơm, hoặc tinh dầu thơm.

Một góc búng Bình Thiên, nơi có nhiều người Chăm Hồi giáo từng được thủy táng ở đây

Sau nghi lễ tắm, xác chú Haji được quấn trong 3 lớp vải màu trắng một cách cẩn thận trước khi bỏ vào một chiếc quan tài. Bên trong quan tài, cạnh xác người xấu số là những vật nặng đủ để giữ xác người đã khuất chìm dưới lòng nước như sắt, đá...

Sau khi khâm liệm theo đúng nghi thức và đọc kinh Thánh Koran xong xuôi, mọi người mới bắt đầu đem chú Haji đi chôn ở giữa lòng búng Bình Thiên này.

Bình thường, ở lòng búng chỉ sâu khoảng 4 đến 6 mét nhưng vào mùa nước nổi, búng có thể sâu gần chục mét nên phải dùng một chiếc ghe lớn đưa quan tài tới giữa lòng búng rồi thả xuống".

Cũng theo ông Mohamed, gần 80 năm gắn bó với búng Bình Thiên, ông đã chứng kiến nhiều cư dân khi qua đời vào mùa nước nổi cũng được mai táng theo nghi thức thủy táng ở chính lòng búng này.

Cụ Chau Mach năm nay đã 81 tuổi. Trò chuyện với chúng tôi về phương thức an táng người quá cố này, cụ cho biết, hiện tại, trong cộng đồng người Chăm ở đây không còn tục lệ thủy táng nữa. Bây giờ phương tiện đi lại rất thuận lợi, nếu một ai đó chẳng may chết đi trong đúng mùa nước nổi thì người thân có thể khâm liệm rồi dùng ghe, xuồng máy đưa xác người thân đến những vùng đất cao để chôn cất.

Thêm nữa, do lũ ở thượng nguồn sông Mê-kông hiện nay cũng thấp hơn những năm trước, nước không tràn bờ, ngập mênh mông như xưa. Thêm vào đó, chính quyền địa phương ở các xã có các làng Chăm sinh sống cũng thường xuyên quan tâm, giải thích và khuyên cộng đồng họ không nên thủy táng người thân để tránh ảnh hưởng đến môi trường nước của chính đồng bào.

Trong những ngày lang thang ở các làng Chăm vùng thượng nguồn sông Hậu, ngồi dưới bóng những tòa Thánh đường rộng lớn, nguy nga với lối kiến trúc rất độc đáo mang hình củ tỏi và trò chuyện cùng những cụ già người Chăm vô cùng thân thiện, chúng tôi rất thích thú khi biết thêm nhiều câu chuyện tưởng như hoang đường nhưng lại tồn tại nhiều năm ở mảnh đất này.

Tuy nhiên, tôi biết chắc chắn rằng, đó không phải là tất cả những gì bí ẩn nằm sâu trong những cộng đồng làng Chăm yên bình này bởi hơn 300 năm tồn tại người Chăm nơi đây vẫn còn vô vàn những điều kỳ lạ chưa ai có thể khám phá.

ĐOÀN TÂY HÀ

Theo vtc.vn

Gian nan gieo chữ nơi rẻo cao Tắk Pổ Có một câu chuyện đẹp về hai cô giáo trẻ tổ chức lễ khai giảng đơn sơ cho các học trò Ca Dong ở xã Trà Tập, huyện Nam Trà My, Quảng Nam, đã gây xúc động mạnh mẽ. PV chương trình đã đến đây để chứng kiến những hình ảnh dạy và học thật hồn nhiên, trong trẻo của cô trò nơi...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Thực hư tin Campuchia điều binh sĩ tới biên giới với Thái Lan sau vụ đối đầu08:43

Video sốc: Chụp ảnh check in, thanh niên 20 tuổi bất ngờ bị sóng "nuốt gọn" ngay trước mắt bạn bè00:31

Ngô Thanh Vân lộ video vòng 2 lùm lùm trong tiệc sinh nhật, có động thái che chắn nhưng không đáng kể!01:15

Đôi Vbiz "phim giả tình thật" đang sống chung nhà, bí mật bại lộ bởi 1 tíc tắc diễn ra trên sóng livestream00:46

Xót xa tiếng khóc bất lực của nữ chủ quán Đà Nẵng khi chứng kiến toàn bộ phòng trà bị thiêu rụi ngay trước mắt00:25

Vì sao Văn Toàn dễ dàng cho Hoà Minzy vay 4 tỷ nhưng lần thứ hai cô bạn thân hỏi vay tiếp thì say "No"?00:44

Xung đột Nga - Ukraine trước bước ngoặt08:59

Khoảnh khắc "tiên tử kết màn" gây bão của người đàn ông tóc xanh mặc đẹp số 1 Hàn Quốc05:14

Tiếng khóc nghẹn của nữ sinh tố cáo chủ trọ hành hung vì tiền đặt cọc ở Hà Nội00:27

Video: Va chạm giao thông, 2 người phụ nữ xô xát với người đàn ông lớn tuổi00:20

Ca sĩ Mỹ Tâm ăn tối sang chảnh ở Mỹ, Lý Nhã Kỳ gợi cảm00:52

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Loài thực vật săn mồi có lá giống hệt rắn hổ mang

16:24:08 01/03/2025

Cây loa kèn hổ mang (Darlingtonia californica), còn gọi là cây nắp ấm California, là một trong những loài cây ăn thịt kỳ lạ nhất thế giới.

Loài mèo nhỏ dễ thương nhưng nguy hiểm nhất thế giới

16:23:14 01/03/2025

Mèo chân đen là loài mèo hoang bản địa ở vùng nam Châu Phi, sinh sống chủ yếu ở Nam Phi, Namibia, Botswana, một phần Zimbabwe và phía nam Angola

Ngư dân bắt được sinh vật 'ngoài hành tinh' dưới biển sâu

10:14:44 28/02/2025

Với thân hình lớn, phình to giống như não, đôi mắt teo tóp và cái miệng há hốc, con cá này trông giống như một sinh vật đến từ hành tinh khác.

Phát hiện mới lí giải nguyên nhân sao Hỏa có màu đỏ

16:07:49 27/02/2025

Các nhà khoa học vừa phát hiện một yếu tố mới có thể giải thích vì sao sao Hỏa có màu đỏ đặc trưng, thay thế giả thuyết phổ biến trước đây về quá trình hình thành lớp bụi phủ trên bề mặt hành tinh này.

Rầm rộ trào lưu giả tang quyến, đột nhập nhà tang lễ vì một lý do khó tưởng

13:55:17 27/02/2025

Những tín đồ ẩm thực ở Trung Quốc gần đây đang đổ xô đến một địa điểm không ai ngờ tới: một nhà tang lễ. Món mì tại căng-tin nơi này bất ngờ trở nên nổi tiếng trên mạng xã hội, thu hút đông đảo thực khách tìm đến.

Chuyện éo le tại lễ hội đông nhất hành tinh

09:19:50 27/02/2025

Sau khi tắm thanh tẩy dưới sông thiêng, nhiều tín đồ Hindu lên bờ phải tắm lại bằng nước sạch. Nguyên nhân do tình trạng xả thải, phóng uế bừa bãi gây ô nhiễm nguồn nước tại lễ hội Kumbh Mela.

Ở Nhật Bản, có một nghi lễ truyền thống liên quan đến chú cún cho phụ nữ mang thai, mẹ Việt chia sẻ niềm hạnh phúc lần đầu trải nghiệm

09:17:33 27/02/2025

Các mẹ Việt sinh sống ở Nhật Bản có lẽ sẽ nghe đến ngày Inu no Hi - , hay còn gọi là Ngày Tuất hoặc Ngày của Chó. Vào ngày Tuất của tháng thứ 5 trong thai kì,

Gen Z tin lời khuyên trên TikTok hơn tin bác sĩ

09:16:13 27/02/2025

Một khảo sátở Anh mới đây đã tiết lộ rằng 9/10 người trẻ thuộc thế hệ Z đang tìm kiếm các mẹo sức khỏe trên mạng xã hội thay vì tìm kiếm lời khuyên từ bác sĩ hoặc các chuyên gia.

Bí ẩn chưa lời giải về quần thể đá 'biết đi' của phương Đông

08:03:03 27/02/2025

Rujm el-Hiri, một quần thể đá cổ xưa ước tính gần 5.000 năm tuổi, có khá nhiều biệt danh, từ Stonehenge của phương Đông, Stonehenge vùng Levant, và Bánh xe của các hồn ma.

Người đàn ông đỗ xe đúng chỗ quy định, nhưng bị phạt 7 ngày liên tiếp, mất gần 5 triệu đồng: Cảnh sát đưa ra lý do không thể chối cãi!

19:38:48 26/02/2025

Một tình huống trớ trêu xảy ra tại Hà Nam (Trung Quốc), khi anh Trương bị phạt tổng cộng 1.400 NDT (gần 5 triệu đồng) chỉ trong 7 ngày, mặc dù xe anh vẫn đỗ xe đúng chỗ mình đã mua.

Hơn 46 giờ gian khổ để lập kỷ lục 'nụ hôn dài nhất thế giới'

19:38:02 26/02/2025

Cặp vợ chồng Thái Lan đã kiên trì chịu khổ suốt 46 giờ 24 phút cho đến khi các đối thủ đều đã kiệt sức và ngã gục, lập kỷ lục đầu tiên về nụ hôn dài nhất thế giới.