Mua bán thận “núp bóng” hợp đồng tư vấn chăm sóc sức khỏe

Những năm gần đây, nhiều đối tượng môi giới mua bán thận đã bị cơ quan chức năng xử lý nghiêm, thế nhưng, do lợi nhuận cao, 1 quả thận khi mua có giá khoảng 350-400 triệu đồng thì khi qua tay môi giới đến người ghép có giá từ 1 tỷ đến 1,3 tỷ đồng.

Vì vậy, nhiều đối tượng ở khắp các miền đã bất chấp pháp luật tiếp tục dạt về Huế, lân la đến Khoa Thận Bệnh viện Trung ương Huế – nơi có số lượng lớn bệnh nhân ở các tỉnh, thành đang hằng ngày giành giật sự sống – để thực hiện việc mua bán thận một cách tinh vi.

Mua bán thận, em gái kéo anh trai vào tù

Lợi dụng nhu cầu được ghép thận của nhiều người trong xã hội hiện nay, các đối tượng phạm tội thực hiện việc môi giới, lừa đảo mua bán thận đang có dấu hiệu gia tăng. Từ đầu năm đến nay, tại Thừa Thiên Huế đã xét xử nhiều vụ án liên quan đến việc mua bán thận. Điều đáng nói, hầu hết bị cáo trong các vụ án là những người từng bán thận nên rất rõ quy trình…

Mới đây, ngày 13/8, một đường dây mua bán thận do hai anh em ruột điều hành được TAND tỉnh Thừa Thiên Huế đưa ra xét xử. Theo hồ sơ vụ án, do từng bán thận nên Nguyễn Thị Thu Hà (sinh năm 1986, trú huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình) biết được quy trình, thủ tục làm hồ sơ ghép thận và nhu cầu mua thận của người bệnh. Vì vậy, khoảng tháng 4/2022, Hà đến Khoa Thận của Bệnh viện Trung ương Huế để tìm kiếm những người bệnh có nhu cầu ghép thận, sau đó đăng thông tin, tìm những người có nhu cầu bán thận để trả nợ, để giải quyết việc cá nhân.

Quá trình thực hiện, Hà và người mua thận thỏa thuận với nhau thông qua “Hợp đồng cung cấp dịch vụ tư vấn chăm sóc sức khỏe” với giá dao động từ 1 tỷ đến 1,2 tỷ đồng/quả thận tùy thời điểm.

Hai anh em Nguyễn Hữu Toàn và Nguyễn Thị Thu Hà tại tòa.

Theo cơ quan điều tra, Hà và các bên mua thận thỏa thuận thanh toán tiền thành 3 giai đoạn. Trong hợp đồng cung cấp dịch vụ tư vấn chăm sóc sức khỏe thể hiện: giai đoạn 1, Hà nhận từ 200-250 triệu đồng. Đây là khoản tiền đặt cọc, phục vụ việc xét nghiệm của người bệnh, người bán thận, chi phí mua thông tin của người bán thận. Giai đoạn 2, Hà nhận từ 200-250 triệu đồng, phục vụ việc khám của người bệnh, người bán thận và tiền hội đồng, chi phí ăn ở của người bán thận.

Giai đoạn 3, Hà nhận đủ số tiền còn lại sau khi ghép thận. Trong quá trình giao dịch với người mua, người bán thận, Hà sử dụng Zalo hoặc điện thoại trực tiếp, trao đổi thông tin. Việc giao, nhận tiền giữa Hà và những người mua, bán thận thường được thực hiện bằng hình thức chuyển khoản vào tài khoản Ngân hàng Vietcombank do Hà đứng tên, một số trường hợp thực hiện bằng việc đưa tiền trực tiếp.

Quá trình giao dịch mua bán thận, Hà đã thuê anh ruột là Nguyễn Hữu Toàn (sinh năm 1984) phụ giúp mình trong việc đưa người bệnh, người bán thận đi khám sức khỏe. Mặc dù biết việc Hà mua thận để bán lại cho người khác kiếm lời nhưng Toàn vẫn đồng ý giúp Hà đưa những người bệnh đi khám sức khỏe tại bệnh viện.

Từ năm 2022 đến năm 2023, Hà và Toàn đã mua bán thận thành công nhiều trường hợp. Đơn cử, anh Võ Thanh Tr. (sinh năm 1978, trú tại huyện Dương Minh Châu, tỉnh Tây Ninh) liên lạc và thỏa thuận với Hà về việc mua 1 quả thận với giá 1,1 tỷ đồng. Sau khi thỏa thuận với anh Tr, thông qua một người không rõ nhân thân, Hà tìm được người bán thận là anh Nguyễn Khắc V (sinh năm 1991, trú tại phường Tân Thành, TP Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên) có các chỉ số trùng khớp với anh Tr và thỏa thuận giá bán thận là 370 triệu đồng.

Trong quá trình làm các thủ tục, tiến hành khám và các xét nghiệm tại bệnh viện, Hà giao Toàn đưa anh Tr đi làm các thủ tục khám, xét nghiệm tại bệnh viện và được Hà trả công. Tháng 2/2023, Bệnh viện Trung ương Huế đã tiến hành phẫu thuật và ghép thận thành công đối với trường hợp của Võ Thanh Tr. và Nguyễn Khắc V.

Huỳnh Thanh Bá 2 lần mua bán thận không thành nhưng vẫn chiếm đoạt hàng trăm triệu đồng của người bệnh.

Tương tự, tháng 9/2022, chị Nguyễn Thị Thúy L. (sinh năm 2000, trú tại phường Đống Đa, TP Quy Nhơn, tỉnh Bình Định) liên lạc và thỏa thuận với Hà mua 1 quả thận với giá 1 tỷ đồng. Sau khi thỏa thuận với chị L, thông qua một đối tượng không rõ nhân thân lai lịch cụ thể, Hà tìm được người bán thận là anh Trần Ngọc T. (sinh năm 1987, trú tại Hoa Du Pleiku, tỉnh Gia Lai) có các chỉ số trùng khớp với chị L và thỏa thuận giá bán thận là 390 triệu đồng.

Tháng 5/2023, Bệnh viện Trung ương Huế đã tiến hành phẫu thuật và ghép thận thành công đối với trường hợp của Nguyễn Thị Thúy L và Trần Ngọc T. Tương tự, Hà và Toàn khai nhận đã mua bán và ghép thận thành công cho ông Nguyễn Văn Kh. (sinh năm 1962, cư trú tại tổ dân phố Dục Quang, thị trấn Bích Động, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang). Ông Kh mua thận với giá 1,3 tỷ đồng và Nguyễn Thế V (sinh năm 1981, trú tại xã Nhơn Khánh, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định) là người bán thận với giá 430 triệu đồng…

Bên cạnh những trường hợp Hà môi giới ghép thận thành công thì có trường hợp đang trong quá trình làm các thủ tục xét nghiệm chờ ghép thì đã tử vong. Cụ thể, chị Huỳnh Thị D. (sinh năm 1987, trú tại phường An Xuân, TP Tam Kỳ, tỉnh Quảng Nam) liên lạc và thỏa thuận với Hà về việc mua 1 quả thận để ghép cho chồng mình là anh Vương Thúc Nh (sinh năm 1980) với giá 1,2 tỷ đồng. Sau khi ký hợp đồng, chị D đã nhiều lần đưa tiền cho Hà, tổng cộng là 578 triệu đồng. Quá trình thực hiện, vì nhiều lý do khác nhau nên thời gian kéo dài và đã thay đổi tổng cộng 5 người bán thận. Trong quá trình Toàn dẫn anh Nh. đi làm các thủ tục, tiến hành khám và làm các xét nghiệm tại bệnh viện thì ngày 11/12/2023, anh Nh tử vong…

Theo hội đồng xét xử, hành vi liên hệ mua thận của người này rồi bán lại cho người khác để thu lợi của Nguyễn Thị Thu Hà và Nguyễn Hữu Toàn đã phạm vào tội “Mua bán bộ phận cơ thể người” thuộc trường hợp “Vì mục đích thương mại”, “Đối với từ 2 người đến 5 người”, “Phạm tội 2 lần trở lên”, “Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác với tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31 đến 60%” quy định tại các điểm b, d, đ, e khoản 2, Điều 154, Bộ luật Hình sự. Qua xem xét toàn bộ tính chất vụ án, TAND tỉnh Thừa Thiên Huế vừa tuyên phạt Nguyễn Thị Thu Hà 7 năm 3 tháng tù và Nguyễn Hữu Toàn 7 năm tù về tội “Mua bán bộ phận cơ thể người”.

Mua bán thận không thành nhưng vẫn nhận tiền

Cuối tháng 6/2024, TAND tỉnh Thừa Thiên Huế đã mở phiên xét xử sơ thẩm đối với Huỳnh Thanh Bá (SN 1990, trú xã Phú An, huyện Đắk Pơ, tỉnh Gia Lai) về tội “Mua bán bộ phận cơ thể người”. Theo hồ sơ vụ án, năm 2019, Bá đã hiến 1 quả thận cho chị Phan Thị Đ. (trú tỉnh Quảng Ngãi) tại Bệnh viện Trung ương Huế. Sau khi hiến thận, Bá được chị Đ bồi dưỡng số tiền 250 triệu đồng. Từ đó, Bá nảy sinh ý định môi giới, mua bán thận để kiếm lời.

Để thực hiện ý định, từ tháng 3/2020, Bá tham gia nhóm Facebook “Hội hiến thận” với biệt danh “Chàng Khờ” nhằm tìm kiếm những người có nhu cầu mua và bán thận. Trong khoảng thời gian từ tháng 4/2021 đến tháng 7/2022, tại Bệnh viện Trung ương Huế, Bá đã 2 lần thực hiện hành vi mua thận từ người có nhu cầu bán rồi bán lại cho người cần ghép để kiếm lời.

Điều đáng nói, dù cả 2 lần mua bán thận này đều không thành công do người bán không đảm bảo sức khỏe và mắc các bệnh nền nhưng Bá vẫn nhiều lần nhận tiền từ người mua thận để hưởng lợi. Cụ thể, Bá đã thỏa thuận mua 1 quả thận của anh Lương Quốc D. với giá 400 triệu đồng và bán lại cho chị Trần Thị H. với giá 1,1 tỷ đồng; thỏa thuận mua 1 quả thận của anh Lưu Hồng Đ. với giá 400 triệu đồng và bán lại cho anh Phan Tấn L. với giá 1 tỷ đồng. Bá đã nhận của chị H số tiền hơn 309 triệu đồng và nhận của anh L số tiền 500 triệu đồng… TAND tỉnh Thừa Thiên Huế vừa tuyên phạt Huỳnh Thanh Bá 7 năm tù.

Bên cạnh các vụ án mua bán thận đã và đang được cơ quan điều tra đưa ra xét xử, thụ lý thì vẫn còn những người bệnh vẫn đang ngày ngày ôm theo bệnh án, hồ sơ “kêu cứu” cơ quan chức năng. Ông P.P.H (SN 1986, trú xã Tân Phúc, huyện Nông Cống, Thanh Hóa) – bệnh nhân đang bị suy thận nặng – vừa tố cáo với cơ quan chức năng về việc ông T.V.H (SN 1983, trú tỉnh Thanh Hóa, tạm trú tỉnh Thừa Thiên Huế) lừa 500 triệu đồng khi ông P.P.H nhờ mua thận để ghép. Ông P.P.H kể lại, năm 2022, ông bị bệnh thận và vào Bệnh viện Trung ương Huế để điều trị.

Tại đây, ông được một người đàn ông đi hiến thận cho số điện thoại của ông T.V.H để liên lạc mua thận ghép. Sau khi gặp gỡ, ông T.V.H. hứa sẽ tìm người hiến thận cho ông P.P.H với toàn bộ chi phí là 1,05 tỷ đồng. Sau khi hai bên đồng ý thì đã đã lập hợp đồng “Tư vấn, hướng dẫn, khám và chữa bệnh”. Trong hợp đồng nêu rõ, thời gian thực hiện từ ngày 5/1/2023. Địa điểm thực hiện, theo sự phân phối của Bệnh viện Trung ương Huế. Hợp đồng ghi rõ, trường hợp nếu phía ông P.P.H có trục trặc khi giải quyết công việc thì mọi chi phí sẽ do ông T.V.H phải hoàn lại toàn bộ số tiền đã nhận…”.

Theo ông P.P,H, mặc dù hợp đồng đã thể hiện rõ ràng nhưng gần 2 năm nay, ông vẫn chưa được ghép thận. “Tôi đã chuyển cho ông T.V.H 2 lần, với tổng số tiền 500 triệu đồng để lo chi phí ghép thận. Vào đầu năm 2023, ông T.V.H từng đưa người vào hiến thận cho tôi nhưng sau đó người này đổi ý. Từ đó đến nay, tôi vẫn chưa được ghép thận, trong khi bệnh tình ngày càng nặng. Tôi đã nhiều lần liên lạc với ông T.V.H xin lấy lại số tiền 500 triệu để trang trải nợ nần vay trước đó nhưng không có kết quả”, ông P.P.H giọng nghèn nghẹn.

Hợp đồng mua bán thận được các đối tượng môi giới thực hiện.

Theo cơ quan chức năng, quá trình triệt phá các đường dây mua bán thận trên địa bàn, qua làm việc, những người mua thận khai nhận rằng, trước khi ghép thận, dù phải đưa số tiền lớn cho môi giới nhưng họ yên tâm vì có hợp đồng đầy đủ, rõ ràng.

Một số người mua thận cho rằng, cứ tưởng hợp đồng này là đầy đủ tính pháp lý nên chấp nhận đưa số tiền hàng trăm triệu đến cả tỷ đồng theo yêu cầu của môi giới.

Theo cơ quan điều tra, các đối tượng môi giới mua bán thận “núp bóng” bằng các hợp đồng như: Chăm sóc sức khỏe; Tư vấn, hướng dẫn khám và chữa bệnh… nhằm tạo niềm tin cho người mua thận. Tuy nhiên, hợp đồng này là sự thỏa thuận giữa hai bên, không có giá trị về mặt pháp lý. Vì vậy, những người có nhu cầu ghép thận phải hết sức cảnh giác, tránh trường hợp tiền mất tật mang.

Cơ quan công an cũng khuyến cáo, những người có nhu cầu nhận thận, hiến thận cần đến cơ sở y tế tìm hiểu thông tin, đăng ký nhận mô, bộ phận hiến tặng, chờ cơ hội được ghép nội tạng; tuyệt đối không tự ý làm quen, đặc biệt là thông qua các trang mạng xã hội, qua dịch vụ và các đối tượng không phải là cán bộ, y tá, bác sĩ thuộc các bệnh viện chuyên khoa thận.