Một trong những nguyên nhân sạt lở bãi, nhà ven sông: Khai thác cát trái phép tràn lan

Ông Đỗ Đức Thịnh – Chi Cục trưởng Chi cục Đê điều và PCLB Hà Nội – cho biết, trong năm 2012, các khu vực có nguy cơ sạt lở nằm sát sông Hồng, sông Đuống tăng lên gấp đôi so với các năm trước.

Hiện trường vụ sạt lở bờ sông phường Phú Thịnh (Sơn Tây, HN).

Một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến tình trạng trên là nạn khai thác cát trái phép diễn ra trên sông Hồng.

Tận thu khi trời tối…

Trong số ra ngày 3.8, báo Lao Động có bài “Sông Hồng vẫn bị khoét ruột” phản ánh tình trạng khai thác cát trái phép diễn ra tràn lan trên sông Hồng, đến nay, thực trạng này không còn diễn ra công khai và tràn lan như trước, song tại nhiều khu vực, tàu hút cát lại rậm rịch hoạt động khi trời tối…

PV Báo Lao Động đã “mục sở thị” được cảnh khai thác cát lén lút khi màn đêm buông xuống của các chủ tàu. Thời điểm “cát tặc” hoạt động thường vào lúc 3-5h, 11-12h và tầm 22h. Tại khu vực sông, đoạn qua địa phận xã Thụy Phú (Phú Xuyên, HN) xuất hiện nhiều tàu, thuyền có tải trọng lớn hút cát, đặc biệt là vào thời điểm trời tối làm tăng nguy cơ gây sạt lở kè Thụy Phú.

Tại các khu vực khảo sát trước đây, tình trạng cũng diễn ra tương tự. Ban ngày, các tàu hút cát gần như nằm bất động, chỉ khi trời tối, các chủ tàu mới cho hoạt động máy và di chuyển tàu ra giữa dòng… tận thu.

Cụ thể, tối ngày 8.8, PV đã có mặt tại bến đò Ba Mẫu (Văn Giang, Hưng Yên), các chủ tàu ở hai bên bờ sông Hồng lần lượt “đánh thức” máy móc và cho vận hành hết công suất.

…sông Hồng đổi dòng, nhà cửa sụp đổ

Chạy dọc sông Hồng, từ Hà Nội ngược lên Phú Thọ, Yên Bái…, nhiều “công trường” khai thác cát xuất hiện như ở Chèm (Hà Nội), Hạ Hòa (Phú Thọ), thị trấn Văn Yên (Yên Bái),… khiến cả vỉa sông bị sạt lở nham nhở.

Xuôi về hạ lưu, tình trạng “moi ruột” sông Hồng cũng đang khiến người dân vô cùng bức xúc. Trong đó, trọng điểm là công trường khai thác cát trái phép dọc một khúc dài thuộc các huyện Nam Trực (Nam Định), Vũ Thư (Thái Bình) có vài chục tàu hút cát… Nhiều tàu đặt vòi rồng chỉ cách đê bao 20-30m. Mái đê đã biến thành bãi tập kết vật liệu. Nhiều đoạn đê đang bắt đầu bị sạt lở.

Chỉ tính riêng từ giữa năm 2006 đến nay, dải đất ở bên tả ngạn sông Hồng thuộc xã Bồ Đề và 2 phường Ngọc Lâm, Ngọc Thụy (quận Long Biên, Hà Nội) đã nhiều lần sạt lở, gần đây nhất là giữa tháng 7.2012, gần chục ngôi nhà tại ngách 639/6/5 Bạch Đằng, P.Chương Dương, Q.Hoàn Kiếm (Hà Nội) bị sạt lở phần móng, một số ngôi nhà khác tại ngõ 661 cũng trong tình trạng báo động phải di dời gấp. Vụ sạt lở tại km19 900, thuộc bờ sông phường Phú Thịnh (2010) (Sơn Tây, HN) chỉ cách đê sông Hồng 50m đã đe dọa trực tiếp đến an toàn khu vực đê sông Hồng.

Trao đổi với chúng tôi, ông Đỗ Đức Thịnh cho rằng, thông thường, để lấy được cát đủ chất lượng, các đối tượng khai thác trái phép phải móc sâu xuống lòng sông, thậm chí chọc sâu vào phần bãi bồi đã được tích tụ nhiều năm, tạo nên những “hàm ếch” rất nguy hiểm. Theo đó, tình trạng khai thác cát sỏi trái phép không chỉ làm sạt lở đất ngay tại nơi đào, hút mà có thể làm đổi dòng chảy sông Hồng, khiến nhiều ngôi làng ở các vị trí bị dòng chảy thúc thẳng vào cũng sẽ sạt lở bất thường. Khi phải chịu lực tác động của sông đổi dòng, ngay cả những nơi đã có kè vẫn có thể bị sạt lở.

Hà Nam: Khoảng 5h ngày 1.8, một nhà điều hành dùng để vận hành cửa xả âu thuyền Tắc Giang (xã Chuyên Ngoại, huyện Duy Tiên) đã bị sụt sau khi xuất hiện tình trạng nước thấm qua thân và nền đê, tạo mạch sủi phía hạ lưu. Sự cố này đã gây thiệt hại về cá, hoa màu ven sông của nông dân các xã Trác Văn, Chuyên Ngoại (huyện Duy Tiên), Nguyên Lý (huyện Lý Nhân). Hiện các cơ quan chức năng đang huy động người và máy móc tích cực khắc phục sự cố, trong đó đang cho đắp một con đập ở phía thượng lưu cách công trình này khoảng 300m để ngăn dòng chảy từ phía thượng lưu. Đồng thời, cơ quan chức năng cũng tiến hành thả các rọ đất, đá xuống mạch sủi, mở cửa âu nhằm giảm áp lực tác động của dòng chảy vào thân đê và công trình. Được biết, công trình này mới được đưa vào sử dụng hơn 1 năm thì xảy ra sự cố trên. Đ.T.Thảo

Nam Định: Kè biển Táo Khoai sạt lở nghiêm trọng. Mưa lớn kèm theo triều cường đã làm 385m2 kè biển Táo Khoai (Hải Hoà, Hải Hậu, Nam Định) bị sạt lở nghiêm trọng, tạo thành 5 hố sụt lớn, ảnh hưởng trực diện vào sự an toàn của đê biển. Ngày 7-8.8, UBND tỉnh Nam Định đã khẩn trương chỉ đạo Sở NNPTNT, Chi cục Quản lý đê điều và chính quyền huyện Hải Hậu tập trung nhân lực, vật lực xử lý kịp thời bằng việc dùng vải lọc chống thấm lót dưới mái đê; bỏ đá lấp kín hố sụt, sau đó lát cấu kiện bêtông bên trên. Đây là tuyến đê biển xung yếu, thường xuyên chịu tác động của sóng biển vỗ thẳng vào mặt đê. Hiện Sở NNPTNT đang tiếp tục triển khai dự án xây dựng 13 mỏ kè và làm thềm cơ giảm sóng bên ngoài tuyến đê biển Táo Khoai.

Theo Lao Động