Một trong những nguyên nhân sạt lở bãi, nhà ven sông: Khai thác cát trái phép tràn lan
Ông Đỗ Đức Thịnh – Chi Cục trưởng Chi cục Đê điều và PCLB Hà Nội – cho biết, trong năm 2012, các khu vực có nguy cơ sạt lở nằm sát sông Hồng, sông Đuống tăng lên gấp đôi so với các năm trước.
Hiện trường vụ sạt lở bờ sông phường Phú Thịnh (Sơn Tây, HN).
Một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến tình trạng trên là nạn khai thác cát trái phép diễn ra trên sông Hồng.
Tận thu khi trời tối…
Trong số ra ngày 3.8, báo Lao Động có bài “Sông Hồng vẫn bị khoét ruột” phản ánh tình trạng khai thác cát trái phép diễn ra tràn lan trên sông Hồng, đến nay, thực trạng này không còn diễn ra công khai và tràn lan như trước, song tại nhiều khu vực, tàu hút cát lại rậm rịch hoạt động khi trời tối…
PV Báo Lao Động đã “mục sở thị” được cảnh khai thác cát lén lút khi màn đêm buông xuống của các chủ tàu. Thời điểm “cát tặc” hoạt động thường vào lúc 3-5h, 11-12h và tầm 22h. Tại khu vực sông, đoạn qua địa phận xã Thụy Phú (Phú Xuyên, HN) xuất hiện nhiều tàu, thuyền có tải trọng lớn hút cát, đặc biệt là vào thời điểm trời tối làm tăng nguy cơ gây sạt lở kè Thụy Phú.
Tại các khu vực khảo sát trước đây, tình trạng cũng diễn ra tương tự. Ban ngày, các tàu hút cát gần như nằm bất động, chỉ khi trời tối, các chủ tàu mới cho hoạt động máy và di chuyển tàu ra giữa dòng… tận thu.
Cụ thể, tối ngày 8.8, PV đã có mặt tại bến đò Ba Mẫu (Văn Giang, Hưng Yên), các chủ tàu ở hai bên bờ sông Hồng lần lượt “đán.h thức” máy móc và cho vận hành hết công suất.
…sông Hồng đổi dòng, nhà cửa sụp đổ
Chạy dọc sông Hồng, từ Hà Nội ngược lên Phú Thọ, Yên Bái…, nhiều “công trường” khai thác cát xuất hiện như ở Chèm (Hà Nội), Hạ Hòa (Phú Thọ), thị trấn Văn Yên (Yên Bái),… khiến cả vỉa sông bị sạt lở nham nhở.
Video đang HOT
Xuôi về hạ lưu, tình trạng “moi ruột” sông Hồng cũng đang khiến người dân vô cùng bức xúc. Trong đó, trọng điểm là công trường khai thác cát trái phép dọc một khúc dài thuộc các huyện Nam Trực (Nam Định), Vũ Thư (Thái Bình) có vài chục tàu hút cát… Nhiều tàu đặt vòi rồng chỉ cách đê bao 20-30m. Mái đê đã biến thành bãi tập kết vật liệu. Nhiều đoạn đê đang bắt đầu bị sạt lở.
Chỉ tính riêng từ giữa năm 2006 đến nay, dải đất ở bên tả ngạn sông Hồng thuộc xã Bồ Đề và 2 phường Ngọc Lâm, Ngọc Thụy (quận Long Biên, Hà Nội) đã nhiều lần sạt lở, gần đây nhất là giữa tháng 7.2012, gần chục ngôi nhà tại ngách 639/6/5 Bạch Đằng, P.Chương Dương, Q.Hoàn Kiếm (Hà Nội) bị sạt lở phần móng, một số ngôi nhà khác tại ngõ 661 cũng trong tình trạng báo động phải di dời gấp. Vụ sạt lở tại km19 900, thuộc bờ sông phường Phú Thịnh (2010) (Sơn Tây, HN) chỉ cách đê sông Hồng 50m đã đ.e dọ.a trực tiếp đến an toàn khu vực đê sông Hồng.
Trao đổi với chúng tôi, ông Đỗ Đức Thịnh cho rằng, thông thường, để lấy được cát đủ chất lượng, các đối tượng khai thác trái phép phải móc sâu xuống lòng sông, thậm chí chọc sâu vào phần bãi bồi đã được tích tụ nhiều năm, tạo nên những “hàm ếch” rất nguy hiểm. Theo đó, tình trạng khai thác cát sỏi trái phép không chỉ làm sạt lở đất ngay tại nơi đào, hút mà có thể làm đổi dòng chảy sông Hồng, khiến nhiều ngôi làng ở các vị trí bị dòng chảy thúc thẳng vào cũng sẽ sạt lở bất thường. Khi phải chịu lực tác động của sông đổi dòng, ngay cả những nơi đã có kè vẫn có thể bị sạt lở.
Hà Nam: Khoảng 5h ngày 1.8, một nhà điều hành dùng để vận hành cửa xả âu thuyền Tắc Giang (xã Chuyên Ngoại, huyện Duy Tiên) đã bị sụt sau khi xuất hiện tình trạng nước thấm qua thân và nền đê, tạo mạch sủi phía hạ lưu. Sự cố này đã gây thiệt hại về cá, hoa màu ven sông của nông dân các xã Trác Văn, Chuyên Ngoại (huyện Duy Tiên), Nguyên Lý (huyện Lý Nhân). Hiện các cơ quan chức năng đang huy động người và máy móc tích cực khắc phục sự cố, trong đó đang cho đắp một con đậ.p ở phía thượng lưu cách công trình này khoảng 300m để ngăn dòng chảy từ phía thượng lưu. Đồng thời, cơ quan chức năng cũng tiến hành thả các rọ đất, đá xuống mạch sủi, mở cửa âu nhằm giảm áp lực tác động của dòng chảy vào thân đê và công trình. Được biết, công trình này mới được đưa vào sử dụng hơn 1 năm thì xảy ra sự cố trên. Đ.T.Thảo
Nam Định: Kè biển Táo Khoai sạt lở nghiêm trọng. Mưa lớn kèm theo triều cường đã làm 385m2 kè biển Táo Khoai (Hải Hoà, Hải Hậu, Nam Định) bị sạt lở nghiêm trọng, tạo thành 5 hố sụt lớn, ảnh hưởng trực diện vào sự an toàn của đê biển. Ngày 7-8.8, UBND tỉnh Nam Định đã khẩn trương chỉ đạo Sở NNPTNT, Chi cục Quản lý đê điều và chính quyền huyện Hải Hậu tập trung nhân lực, vật lực xử lý kịp thời bằng việc dùng vải lọc chống thấm lót dưới mái đê; bỏ đá lấp kín hố sụt, sau đó lát cấu kiện bêtông bên trên. Đây là tuyến đê biển xung yếu, thường xuyên chịu tác động của sóng biển vỗ thẳng vào mặt đê. Hiện Sở NNPTNT đang tiếp tục triển khai dự án xây dựng 13 mỏ kè và làm thềm cơ giảm sóng bên ngoài tuyến đê biển Táo Khoai.
Theo Lao Động
Cát tặc "tấ.n côn.g" Thủ đô
Gần 1km đường sông chảy qua ba xã thuộc huyện Gia Lâm (Hà Nội) bị vài chục tàu hút cát ngày đêm hoành hành. Hàng ngàn m3 đất bồi bãi bị sụt lở, tuy nhiên, mối nguy hiểm cận kề hơn cả, đó là đê trọng yếu sông Đuống bị đ.e dọ.a nghiêm trọng.
Cát tặc bủa vây Thủ đô
Sông Đuống chảy qua địa phận các xã Kim Sơn, Lệ Chi, Phù Đổng, Trung Mầu (huyện Gia Lâm, Hà Nội) có chiều dài vài km, thế nhưng, nhiều năm qua, nó bị hàng trăm tàu hút cát hoành hành.
Những tàu hút cát trọng tải hàng trăm tấn thả neo giữa lòng sông, cắm vòi hút, sên hút xuống đáy sông miệt mài hút cát đêm ngày. Tiếng máy nổ ầm ĩ xé tan không khí bình yên của những vùng quê từ trước tới nay vẫn rất đỗi thanh bình.
Khu vực tàu hút cát neo đậu thuộc địa phận xã Phù Đổng, huyện Gia Lâm, Hà Nội.
Một buổi trưa hè giữa tháng 6 oi ả, chúng tôi có mặt tại khúc sông Đuống chảy qua địa phận xã Lệ Chi. Di tích lịch sử đền chùa thôn Sen Hồ năm ngày sát mặt sông, ở mạn ngoài đê, phong cảnh cực hữu tình của một miền quê yên ả.
Tuy nhiên, nét bình yên ấy bị khuấy đảo bởi những chiếc tàu hút cát đang sôi sục ngoài mép sông. Từ chùa Sen Hồ chạy dọc sống đê sông Đuống, xuôi theo mạn Thuận Thành (Bắc Ninh) gần một cây số, khung cảnh trên sông kinh hoàng đến mức chúng tôi chưa bao giờ nghĩ đến, dù cả trong tưởng tượng.
Vài ba chục tàu hút cát cùng neo đậu dọc sông, mật độ dày đặc, mỗi chiếc neo cách nhau chừng vài chục mét. Tất cả các tàu đều chạy máy dầu, tiếng máy khô khốc rầm rĩ cả một góc sông.
Trên mỗi tàu, những chiếc vòi hút như những chiếc vòi bạch tuộc cắm thẳng xuống sông. Khói dầu đen kịt từ đầu máy.
Khu vực những tàu hút cát neo tại chỗ, tất cả cùng cắm đầu, hoặc xoay ngang... vào một bãi bồi rộng mênh mông. Xen trong màu xanh của những bãi ngô đang vào bắp, những hàng bạch đàn xanh lút khiến những cột khói của những lò gạch bên kia sông trở nên bị lấp ló, lúc ẩn lúc hiện.
Nhiều chỗ, tàu cát "dàn hàng bốn" hệt như một... trận thủy chiến bằng tầu. "Ma trận" do những chiếc tàu cát này tạo nên, khiến khúc sông Đuống càng trở nên hoang tàn.
Đội cát tặc bủa vây sông Đuống ngay tại cửa ngõ Thủ đô. (Ảnh chụp tại địa phận giáp ranh giữa xã Phù Đồng và xã Lệ Chi, huyện Gia Lâm, HN).
Những núi cát khổng lồ chồng nhau trên bãi bồi. Đây là bãi tập kết cát, vật liệu xây dựng thuộc xã Phù Đổng, xã bên kia sông, và là hàng xóm của xã Lệ Chi.
Theo khúc cua của con sông Đuống, có những đoạn, mép bãi bồi xẻ một đường thẳng đứng. Đó là hậu quả của việc hút cát sát chân bãi tạo thành những "hố đen" sâu hoắm. Sóng ngầm bị dồn vào những "hố đen" này đã kéo hàng ngàn m3 đất bãi bồi xuống lòng sông.
Bức tranh trái ngược bên này sông thuộc địa giới hành chính của xã Lệ Chi: đê trọng yếu sông Đuống (bên lở) được kè kiên cố với nhiều hạng mục bảo vệ: sống đê chính ngăn cách vùng trong đê và vùng ngoài đê; dãy tre dây trồng ken dày đặc để giữ đất xanh ngút mắt; một đoạn kè trọng yếu sát mép sông được bê-tông hóa vài năm trước...
Tất cả là những giải pháp để giữ đê, giữ cuộc sống bình yên của cư dân trong đê trước sự nổi giận của thủy thần.
"Không thể xử lý!"
Đội tàu cát tặc hoành hành tại khúc sông Đuống của các xã Lệ Chi, Trung Mầu, Phù Đổng, Kim Sơn... vài năm nay.
Thế nhưng, cái khó của chính quyền sở tại trong việc "đán.h đuổi" dân làm cát trộm ra khỏi địa bàn của mình, khó khăn như việc bắ.t có.c thả đĩa: "Chúng ở dưới sông, mình đứng trên bờ, đuổi chỗ này họ dạt chỗ khác, nhưng chỉ vài ngày sau, khi tình hình đã lắng, họ lại quay trở lại..." - ông Nguyễn Văn Thiệu, chủ tịch xã Lệ Chi ái ngại.
Đê trọng yếu sông Đuống tại thôn Sen Hồ (xã Lệ Chi).
Theo ông Thiệu, địa phương đã rất gắt gao và làm hết trách nhiệm: tháng 8/2010, cán bộ nhân dân báo cáo lên xã về việc dọc tuyến sông từ khu vực bờ ổ các thôn Chi Đông, Chi Nam chạy đến các vị trí xứ đồng Tám Thước và Trưng III bị đội tàu hút cát hoành hành.
Tàu cát làm dữ dội tới mức, chỉ trong một thời gian ngắn, hàng ngàn m3 đất bãi bồi của Lệ Chi bị sạt lở. Vùng quê bị đảo lộn vì ô nhiễm tiếng ồn...
Người dân hai thôn Chi Đông, Chi Nam (ở ngoài đê) đã nhiều lần tập hợp đứng trên bờ đuổi đám tàu hút cát, thanh niên trai tráng lấy gạch ném... Đám tàu hút cát tháo chạy sang bên kia (mạn xã Phù Đổng) rồi cắm vòi hút sang mé bên này. Dân xã Lệ Chi chỉ còn biết nuốt cục tức không đặng!
Xã báo cáo lên huyện. Chính quyền Gia Lâm chỉ đạo thành lập đoàn công tác liên ngành chốt giữ tại điếm canh đê Sen Hồ cả chục ngày trời, gồm đủ các ban bệ: công an huyện Gia Lâm, Sở Nông nghiệp Hà Nội, Chi cục Quản lý đê điều HN, cảnh sát đường thủy HN...
Đoàn công tác làm gắt gao, nhưng cũng chỉ ngăn chặn được thời gian ngắn. Đội tàu hút cát rút đi, đợi tình hình tạm lắng lại quay trở lại.
Phó chủ tịch xã Lệ Chi, ông Nguyễn Văn Chuẩn ngao ngán: "Chúng tôi không có phương tiện để đuổi họ đi được. Công an huyện xuống vây bắt cũng chỉ thuê thuyền đán.h cá của dân, vì không có xuồng máy. Đuổi rồi, cùng lắm là phạt hành chính vì không có thẩm quyền thu giữ phương tiện, mà có giữ cũng không có chỗ để, không có người coi giữ. Thành thử, chủ phương tiện bị phạt chục triệu, hai chục triệu, họ lại cật lực hút cát ngày đêm để... thu hồi lại vốn!".
h
Ông Nguyễn Văn Thiệu, Chủ tịch UBND xã Lệ Chi: "Xã đã báo cáo nhiều lần lên huyện, huyện thành lập đoàn công tác liên ngành, nhưng không dẹp được cát tặc!".
Ông Chuẩn cho hay: những tàu hút cát trộm tại đoạn sông Đuống gây đ.e dọ.a đến đê trọng yếu hầu hết là người ngoại tỉnh, họ có truyền thống và thâm niên hút cát nhiều năm trời. Những tàu hút cát này trước đó làm ăn trên mạn ngược, khai thác cát vàng để đổ mối cho các bãi thu mua, bị các tỉnh vùng trên làm gắt quá, họ quay xuống vùng hạ lưu để khai thác cát đen, cát sông.
Oái oăm một điều, mỗi tàu hút cát gắn với một gia đình gồm cả vợ chồng con cái, họ cứ lênh đênh nay đây mai đó, chiếc tàu vừa là phương tiện khai thác cát, vừa gắn liền với cuộc sống của họ, thành thử, chính quyền sở tại có muốn thu giữ tang vật cũng phải lo chỗ ở tạm cho gia đình họ.
Quãng năm 2008, Lệ Chi cho một đơn vị tư nhân khai thác một bãi cát nổi theo hình thức thuê bãi, được vài năm thì bãi bồi mất, còn gây sạt lở lan sang khu bãi bồi liền kề. Hậu quả nhãn tiề.n là đ.e dọ.a cuộc sống người dân, đến diện tích bờ bãi, xã liền chấm dứt hợp đồng trước thời hạn.
Các chủ thầu chuyển địa bàn sang xã Kim Sơn, Phù Đổng, Trung Mầu... thuê bãi làm điểm tập kết, thu mua cát từ các tàu khai thác cát trái phép. Có bến, có nơi thu mua, các tàu khai thác cát càng làm tợn, bất kể đêm ngày.
"Một khối cát đen bán tại bãi là 40.000đ/khối. Một tàu hút cát tải trọng hàng trăm tấn, mỗi ngày hút cát liên tục cũng được hai tàu đầy, tính rẻ, ngày công của họ cũng lên tới hàng chục triệu đồng. Cứ cắm vòi hút xuống sông là có tiề.n, nên dù có đuổi gắt đến mấy, họ lại chạy sang khúc sông khác làm cát... Chúng tôi cũng bất lực chứ biết làm sao?" - một người dân trung tuổ.i thôn Chi Đông ngao ngán.
Lệ Chi, Kim Sơn, Trung Mầu, Phủ Đổng là những xã cuối của huyện Gia Lâm, tiếp giáp với huyện Thuận Thành (Bắc Ninh). Những xã nói trên thuần túy là các xã nông nghiệp, người dân chưa từng biết khai thác cát sông là gì.
Cách đó không xa, những vùng đất cổ của miền văn hóa Bắc Ninh như Phật Tích, Bút Tháp, Đông Hồ... vẫn còn bề dày trầm tích. Chẳng ai dám chắc, khi cát sông Đuống ở Gia Lâm bị hút hết, đám tàu trộm cát này, giống như những con quái vật bụng lúc nào cũng đói, chẳng ngại ngần mà xuôi tàu thêm một khúc, và tiếp tục tàn phá vùng văn hóa Kinh Bắc, với rất nhiều đền chùa, di tích, mà hầu hết những đền chùa di tích của đất Thuận Thành, đều được xây dựng ven sông?!
Theo VietNamNet
Bài 1: Đuổi tàu như đuổi "giặc" Việc người dân ven sông phải tự giữ lấy mảnh đất "cắm dùi" của mình dường như trở thành chuyện thường ngày ở huyện Sông Lô. Nhưng gần đây, các tàu thuyền khai thác cát còn trắng trợ x.ả sún.g về phía người dân... LTS: Cuối năm 2011, VietNamNet đã đăng tải loạt bài phóng sự về tình trạng khai thác cát sỏi...