Một trời ký ức và tiếng vọng hào hùng gọi về theo 3 chữ “Đất phương Nam”

Đã 21 năm từ lần đầu phát sóng, những cô cậu bé đồng hành cùng An, Cò đã thành người lớn, có gia đình. Thế nhưng những cảm xúc và giá trị nhân văn mà bộ phim “Đất phương Nam” mang lại vẫn luôn tỏa sáng bất kể thời gian.

Giữa loạt tin tức, hình ảnh gây chấn động dư luận khi Trường Giang cầu hôn Nhã Phương, hay khi cả nước vỡ òa vì đội tuyển U23 đã xuất sắc tiến vào bán kết giải bóng đá châu Á, một khán giả điện ảnh như tôi lại lưu tâm hơn đến thông tin Đất phương Nam được chuyển thể thành phim điện ảnh. Không vui mừng sao được khi mà một bộ phim gần như là huyền thoại của ngành phim ảnh nước nhà, là thói quen suốt bao nhiêu năm của khán giả trước chiếc tivi sắp được sống lại trong một hình hài mới. Khoan bàn đến chuyện chất lượng ở đây, riêng việc người ta chú ý đến Đất phương Nam đã là một niềm hân hoan quá đỗi với những người yêu mến bộ phim này rồi.

Nếu hỏi thành công lớn nhất của Đất phương Nam là gì? Thì có lẽ câu trả lời là: “Một bộ phim được mọi thế hệ khán giả yêu mến.” Thật vậy, mỗi một khán giả đều sẽ tìm thấy cho mình một điều rất riêng ở bộ phim khiến họ bị lay động và thổn thức theo từng khung hình.

Bao nhiêu năm rồi, ánh mắt ngây thơ của chú bé An vẫn khiến gười xem thấy nhói trong lòng

Chất của đất và người phương Nam

“Chất” ở đây không chỉ là những cảnh tắm sông, trèo cây, hay những phiên chợ nổi hiện lên trên phim. Mà đó còn là sự đa dạng về nhân vật và nét đặc trưng riêng của họ. Dẫu cho đã trải qua 11 năm với nhiều tiến bộ, điện ảnh Việt vẫn chưa có bộ phim nào có sự đa dạng về nhân vật như Đất phương Nam.

Cùng thời với Đất phương nam, chúng ta có những bộ phim như Một thời ngang dọc, Những đứa con thành phố chủ yếu kể về cuộc đấu tranh giữa người dân và chế độ thực dân Pháp. Hay loạt phim dựa trên tiểu thuyết của Hồ Biểu Chánh như Con nhà nghèo, Nợ đời xoay quanh lối sống, tình cách của những người thuộc tầng lớp thị dân tiểu tư sản. Còn trong Đất phương Nam, các tuyến nhân vật được mở rộng ra theo từng bước chân phiêu lưu của chú bé An ( Hùng Thuận).

Nhạc phim “Đất phương Nam”

Đó là thầy giáo Bảy (NSƯT Thanh Điền) đại diện cho những người trí thức và bất phẫn trước thời cuộc. Là những chiến sĩ cách mạng sát cánh cùng cha của An. Hay những người nông dân hiền lành bị dồn đến cùng cực như gia đình cô Út Trọng… Để có thể khắc họa chân thực và chính xác nhất, các nhà sản xuất đã tham khảo thêm những nhà văn chuyên viết về miền Nam như nhà văn Sơn Nam. Chi tiết thầy Bảy giả trang làm ông đạo, diễn ma thuật để thu hút dân đi theo làm khởi nghĩa chính là một trong số đó.

Những câu hịch, những lời sấm dụ của ông đạo được nhà văn Sơn Nam tham gia hoàn thành, giúp cho người xem hiểu về văn phong và thế giới quan của người Nam Bộ xưa. Hay như cảnh đầu tiên, khi bé An hỏi thầy giáo rằng : “Tại sao người Việt Nam cũng có anh hùng, nhưng lại không được học về họ?” cũng là một sự phản ánh nền giáo dục tẩy não của người Pháp lên thuộc địa Việt Nam thời bấy giờ. Tất cả những chi tiết tưởng nhỏ mà không nhỏ ấy đã cùng với diễn xuất tài tình của dàn diễn viên, khiến người xem bị chinh phục và cuốn vào cuộc phiêu lưu của chú bé An.

Một dàn diễn viên làm nên huyền thoại

NSƯT Mạnh Dũng có hình ảnh gắn liền với ông Ba bắt rắn trong Đất phương Nam

Thực vậy, trong thời đại mà điện ảnh chỉ dành riêng cho những diễn viên đã qua trường lớp, diễn xuất của dàn diễn viên Đất phương nam đã đem đến sức hút tối đa, tạo nên được sự đồng cảm của người xem. Ngoài Hùng Thuận (vai An) và Phùng Ngọc (vai Cò) làm trung tâm của bộ phim, những nghệ sỹ ưu tú như Mai Thanh Dung (vai Tư Ù), Mạc Can (vai bác Ba Phi) hay Lê Bình (vai Tư Tại, cha của Cò) đã góp phần làm nên một tổng thể vững chãi để xây dựng nên câu chuyện.

Những diễn viên trẻ năm đó tham gia Đất phương Nam như Kiều Oanh, Kinh Quốc, Cát Phượng v.v… đều đã trở thành những tên tuổi lớn trong làng điện ảnh, kịch nghệ của Việt Nam hiện tại. Có thể thấy dàn diễn viên năm đó được lựa chọn không phải vì nét đẹp lung linh, hay lượng fan hùng hậu giúp đảm bảo doanh số mà họ được chọn vì thực sự có khả năng họa nên cái thần của nhân vật.

Vai diễn Tư Mắm của Cát Phượng khiến cả nước chú ý đến cô

Mới tập trước, người xem còn cười rần rần vì những câu đùa của bác Ba Phi, thì tập sau, đôi mắt họ đã đỏ hoe khi thấy cả nhà cô Út Trọng bị giết, xác thì bị bọn giặc Pháp đem lên tàu mang đi. Và rồi ngay trong tập sau, những đứa trẻ lại cùng nhau hô hào ủng hộ chú Võ Tòng đi giết giặc trả thù cho cả nhà cô Út Trọng. Dẫu biết là chú không thể thắng nổi một binh đoàn giặc Pháp trang bị tận răng, nhưng máu huyết của những đứa trẻ cứ thế mà sôi sục lên, mắt chúng cứ nhòe đi khi chú ôm con chó Vàng chết dưới những tán cây trong rừng U Minh.

Lê Quang trong vai Tư Võ Tòng, thần tượng của trẻ con một thời

Chẳng cần phải kĩ xảo hoành tráng, chẳng cần phải nói những lời sáo rỗng, chú Võ Tòng với đôi mắt cương nghị, bộ râu xồm xoàm trở thành anh hùng trong lòng bọn trẻ, thành một chuẩn mực của cái mà người miền Nam gọi là “anh hùng hảo hớn”.

Và những giá trị cho đời sau

Là một khán giả đời đầu 9x lớn lên cùng Đất phương Nam, những ngày còn bé, tôi thích bộ phim này còn vì một lý do khác. Đó là vì suốt mấy năm còn nhỏ, các đài truyền hình đã thay nhau chiếu đến phát ngán bộ phim Tây Du Ký của Trung Quốc. Thế nên khi lớn hơn một chút, tôi cảm thấy thật vui mừng khi Đất phương Nam được sản xuất.

Còn có bài học văn hóa, lịch sử nào về Nam bộ thú vị hơn bộ phim này cơ chứ? Sau này có con, tôi sẽ giới thiệu cho chúng xem bộ phim này, rồi nói cho chúng nghe rằng “Bác Ba Phi là một nhân vật có thật, còn có sách sưu tầm truyện kể của bác nữa.” Hay “Chuyện của gia đình cô Út Trọng là dựa trên sự kiện lịch sử tại đồng Nọc Nạng.” Cứ thế, tình yêu quê hương, yêu con người Nam Bộ sẽ được hun đúc trong trái tim thế hệ sau, qua một mồi lửa có tên Đất phương Nam.

21 năm đã trôi qua, và tôi tin rằng dù là bao nhiêu năm nữa, những trái tim Việt Nam sẽ lại thổn thức mỗi khi nghe câu hát “Nhắn ai đi về, miền đất phương Nam” vang lên đâu đó trên truyền hình. Thành thử khi biết tin Đất phương Nam được chuyển thể thành phiên bản điện ảnh, tôi không thể nào không phấn khích.

Cảm giác thật kì lạ làm sao, không phải so đo bản điện ảnh sẽ hơn hay thua với bản truyền hình, mà bởi đối với những đứa trẻ năm nào đến đúng khung giờ chiếu phim cũng cố gắng chạy cho thật nhanh về nhà, thì chữ “đất phương Nam” đã là một tiếng gọi thân thuộc, là cái thanh âm chứa đựng rất nhiều kì ức ngày còn bé, là tiếng vọng hùng hồn của dân tộc. Cho nên, tôi tin rằng dù lần này tác phẩm được đưa lên phiên bản điện ảnh có khác biệt đến đâu, thêm bớt điều gì, thì đó sẽ lại là một kí ức đẹp đẽ khác mà không chỉ một khán giả kì cựu của Đất Phương Nam, mà còn dành cho những người trẻ của thế hệ mới được tiếp nhận.

Theo Trí Thức Trẻ