Một thời quà vặt củ ấu

Những củ ấu nho nhỏ, màu đen xù xì, có hai sừng cong nhọn như sừng trâu vốn là người bạn thuở thiếu thời của đám trẻ thế hệ 8X chúng tôi.

Củ ấu luộc đong đầy ký ức tuổi thơ

Nhà nghèo, đâu có tiền mua trái này thức nọ để ăn, chúng tôi thường trốn ba mẹ đi hái củ ấu tự làm quà vặt cho mình, tiếng cười nói vui vẻ, xôn xao cả một khúc sông tuổi thơ…

Cùng họ với các loài cây sen, cây súng, cây ấu sống dưới nước, mọc ở các ao, đầm, ruộng trũng.

Tại Quảng Nam, cây ấu tập trung chủ yếu ở những nhánh sông nhỏ, ít nước chảy. Thuở xưa, củ ấu nhiều lắm.

Tháng tư, ấu bắt đầu mọc, chừng năm tháng sau cây ấu phủ kín tán lá xanh cả mặt đầm và nở hoa.

Hoa ấu nở chỉ trong thời gian ngắn rồi tàn, phấn hoa bám vào nõn, tự thụ phấn thành quả rồi rũ chìm trong nước và cứ thế ăn các chất dinh dưỡng từ cây và nước để phát triển. Vụ ấu bắt đầu mọc củ rộ nhất từ tháng 9 âm lịch đến cuối đông.

Hái được củ ấu khá vất vả. Phải ngâm mình xuống nước, hái từng trái dính trên thân ấu hoặc mò trên mặt ruộng để lượm trái ấu già.

Củ ấu hái về bổ đôi khoét hết ruột, lấy vỏ củ ấu to nhất lồng vào ngón tay, đùa giỡn như hai chú trâu đang húc nhau.

Rồi nhớ những lần đang học bài, bỗng nhảy cẫng lên sung sướng khi mẹ gọi xuống ăn chè củ ấu.

Vị ngọt thanh của đường, vị béo bùi và mùi thơm đặc trưng của củ ấu thấm vào vị giác, xông lên tận mũi, tan trong miệng mát lạnh.

Nhưng thú nhất là củ ấu luộc, vừa đơn giản vừa giữ nguyên vị bùi bùi, ngọt ngọt. Luộc ấu cũng phải biết cách, nếu không sẽ không ngon. Luộc kỹ quá củ ấu sẽ bị nhão và rất nhạt, luộc không kỹ thì ăn bị sượng.

Bây giờ cây ấu rất hiếm, thi thoảng mới hiện diện ở khúc sông quê. Ngoài chợ cũng chẳng mấy khi bày bán.

Dù lạc lõng giữa nhiều hoa trái đắt tiền khác nhưng hễ xuất hiện là thoáng chốc cả rổ đầy củ ấu đã vơi hết.

Có lẽ tôi cũng như nhiều người, muốn thưởng thức lại món quà vặt chứa cả một khoảng trời thơ trẻ năm nào, đong đầy cảm giác thân thuộc, gần gũi, giản dị quê nhà.

Theo Thanhnien