Một số công dụng của củ sen trong điều trị bệnh

Từ lâu hoa sen vốn là biểu tượng của dân tộc Việt Nam. Nó không chỉ là một loài hoa đẹp, tao nhã mà các bộ phận của sen đều có công dụng chữa bệnh trong đông y.

Ngoài ra những bộ phận của sen còn là một nguyên liệu không thể thiếu trong ẩm thực, đặc biệt là củ sen. Củ sen còn có tên khác là liên ngẫu, ngẫu tiết (mầm ngó sen), thường lấy phần thân củ to nằm trong bùn nước dưới đầm hồ.

Về thành phần hóa học, ngó sen chứa tinh bột 8%, asparagin, arginin, trigonellin, tyrosin, glucose; các vitamin: C, A, B, PP và một ít tanin.

Theo Đông y, củ sen vị ngọt chát, tính bình, vào kinh can, tâm, vị. Có tác dụng thu liễm cầm máu, tráng dương, an thần.

Củ sen có mặt trong nhiều món ăn, là vị thuốc trị nhiều bệnh. (Ảnh minh họa)

Củ sen sống: tác dụng thanh nhiệt dưỡng âm, lương huyết, tán ứ. Trị các chứng nhiệt bệnh có sốt, kích ứng vật vã, khát nước, mất nước, thổ huyết, chảy máu cam, niệu huyết, tiện huyết, tiểu đục, tiểu giắt, tiểu buốt.

Củ sen chín: tác dụng kiện tỳ khai vị, dưỡng huyết sinh tân, chỉ tả lỵ. Dùng tốt cho người chán ăn, ăn kém, chậm tiêu, huyết hư, thiếu máu, da khô miệng họng khô khát nước.

Liều dùng và cách dùng: ngày dùng 10g – 250g; có thể ép lấy nước hoặc nấu, xào, hầm.

Bài thuốc có củ sen

Chữa chảy máu: củ sen sao 8g, tam lăng 8g, nga truật 8g, huyết dụ 8g, bồ hoàng sao 8g, bách thảo sương 6g. Sắc uống, ngày 1 thang.

Chữa tiểu ra máu do viêm nhiễm đường tiết niệu cấp: củ sen 12g, sinh địa 20g, hoạt thạch 16g, tiểu kế 12g, mộc thông 12g, bồ hoàng sao 12g, đạm trúc diệp 12g, sơn chi 12g, cam thảo sao 6g, đương quy 6g. Sắc uống.

Chữa sốt xuất huyết: lá sen 30g, củ sen 30g, (cỏ nhọ nồi 30g), rau má 30g, bông mã đề 20g. Sắc uống, ngày 1 thang. Nếu có xuất huyết thì tăng lá sen và ngó sen lên 40 – 50g.

Chữa rong huyết: củ sen 12g, quy bản nướng 24g, mẫu lệ 20g, sinh địa 16g, hoàng cầm 12g, a giao 12g, sơn chi 12g, địa du 12g, địa cốt bì 10g, cam thảo 4g. Sắc uống.

Mát huyết, cầm máu : tiên mao căn 120g, tiên tiểu kế 60g, củ sen 120g. Sắc uống. Chữa hư lao, trong đờm lẫn máu, kiêm cả hư nhiệt.

Dược thiện nấu bằng củ sen

Củ sen hầm đại táo: củ sen 150g, đại táo 250g. Nấu nhừ, gạn lấy nước uống. Chữa xuất huyết dưới da, chảy máu chân răng do giảm tiểu cầu, còn có tác dụng khai vị trợ tiêu hoá.

Củ sen hầm đại táo là món ăn thuốc hỗ trợ trị xuất huyết dưới da, chảy máu chân răng do giảm tiểu cầu.

Củ sen hầm: củ sen 150 – 200g. Hầm nhừ. Tác dụng bổ ngũ tạng, tốt cho đường tiêu hóa.

Đậu xanh hầm củ sen : củ sen 100g, đậu xanh 50g. Củ sen rửa sạch, thái lát, đậu xanh xay vỡ; nấu chín kỹ cho ăn. Dùng tốt cho bệnh nhân đau mắt đỏ (viêm kết mạc mắt).

Nước ép củ sen tươi: nước ép củ sen 60 – 100ml. Uống 1 lần. Dùng cho người bị ngộ độc cua cá, viêm khí phế quản ho lẫn máu.

Nước ép củ sen hoà mật: củ sen tươi 100g, nước mía 50 ml. Củ sen ép lấy nước, trộn với nước mía; chia uống 2 lần trong ngày. Dùng khi bị cảm cúm, trúng nóng, trúng nắng hoặc do khô hanh gây kích ứng, vật vã, sốt, khát nước.

Nước ép củ sen gừng tươi: củ sen tươi 30 – 50g, gừng tươi 5 – 8g. Ép vắt lấy nước, chia uống 3 lần trong ngày. Dùng cho người bị nôn dai dẳng khát nước.

Nước ép củ sen gừng tươi rất tốt cho người bị nôn dai dẳng khát nước.

Nước ép củ sen sinh địa củ cải: củ sen tươi, sinh địa tươi, củ cải tươi, mỗi thứ khoảng 30g- 50g. Ép lọc lấy nước; mỗi lần uống 100ml, uống với mật hoặc nước đường nóng. Dùng tốt cho người bị tiểu rắt tiểu buốt.

Mặc dù củ sen có nhiều công dụng trong chữa bệnh nhưng chúng ta cần lưu ý khi sử dụng nó:

- Người bị tiểu đường không nên sử dụng củ sen quá nhiều và thường xuyên. Nguyên nhân là trong thực phẩm này có đến 70% là tinh bột.

- Người mắc các bệnh dạ dày, đại tràng không nên ăn nhiều củ sen để tránh chướng bụng, khó tiêu

- Nên chế biến kĩ củ sen trước khi ăn để tránh nhiễm các loại ký sinh trùng. Củ sen sống dưới bùn lầy nên rất dễ nhiễm các loại ký sinh trùng, đặc biệt là trùng lát gừng.

Khi bị nhiễm trùng lát gừng, người bệnh sẽ bị đau âm ỉ vùng bụng trên, tiêu hóa không tốt, đi ngoài nhiều, phân có mùi lạ, thiếu máu, mệt mỏi, sưng phù. Vì vậy, cần nấu chín củ sen trước khi ăn./.