Một năm nhiệm kỳ của Thủ tướng Nhật

Khi Suga nhậm chức Thủ tướng Nhật, tỷ lệ tín nhiệm với nội các của ông đạt mức trên 70%, nhưng một năm sau, tỷ lệ này còn 30%.

Truyền thông Nhật hôm nay đưa tin Thủ tướng Yoshihide Suga tuyên bố sẽ không tranh cử chức chủ tịch đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền và chuẩn bị kết thúc nhiệm kỳ sau một năm nắm quyền.

Một năm trước, ngày 16/9/2020, Suga, 72 tuổi, giành chiến thắng dễ dàng trong cuộc bầu cử tại hạ viện, nơi đảng Dân chủ Tự do cầm quyền của ông chiếm đa số ghế, để trở thành Thủ tướng kế nhiệm Shinzo Abe.

Kết quả các cuộc thăm dò được Nikkei và TV Tokyo công bố một ngày sau đó cho thấy 74% công chúng Nhật ủng hộ nội các của tân Thủ tướng Suga. Đa phần các cuộc khảo sát đều ghi nhận những câu trả lời tích cực, đánh giá tân Thủ tướng Nhật là người “đáng tin cậy”.

Sau một năm cầm quyền, chính quyền Suga được cho là đã đạt một số thành công nhất định. Ông đặt mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050 cho Nhật Bản, quốc gia vốn bị tụt lại về vấn đề biến đổi khí hậu, đồng thời cố gắng giải quyết những mặt lạc hậu trong dịch vụ công, bằng cách thúc đẩy sử dụng công nghệ kỹ thuật số.

Thủ tướng Nhật Yoshihide Suga tại một cuộc họp báo ở Tokyo hôm 30/7. Ảnh: Reuters.

Mặc dù Nhật Bản đang trải qua làn sóng Covid-19 tồi tệ nhất vì biến chủng Delta, thực tế là nước này ghi nhận số trường hợp tử vong thấp hơn bất kỳ quốc gia G7 nào khác, cả về tỷ lệ và con số tuyệt đối. Sau những đình trệ ban đầu, chiến dịch tiêm chủng cũng dần tăng tốc với gần 43% dân số đã được tiêm đầy đủ.

Tuy nhiên, nhiều thành viên trong đảng cầm quyền trong những tháng qua bắt đầu băn khoăn về khả năng duy trì vị trí lãnh đạo của ông, do LDP liên tục gặp khó khăn trong các cuộc bầu cử địa phương. Các cuộc thăm dò mới nhất cho thấy tỷ lệ ủng hộ chính quyền Suga gần đây đã giảm xuống mức 30%.

Theo nhận định của các biên tập viên tờ Economist, Thủ tướng Suga đã thể hiện sự xuất sắc trong những khía cạnh ngầm của chính trị, bao gồm vận động lập pháp và kiểm soát các chính trị gia quyền lực. Tuy nhiên, vấn đề chính của ông được cho là không có khả năng giao tiếp hiệu quả với công chúng .

Giới quan sát đánh giá những bài phát biểu của Suga mang lại cảm giác như một cuộc họp khô khan. Khi thảo luận tại quốc hội, ông cũng thường từ chối trả lời các câu hỏi thay vì lên tiếng bảo vệ chính sách. “Ông ấy chẳng nói gì cả”, một chính trị gia đối lập cho biết.

Có nhiều giả thuyết về sự kín tiếng của Suga. Một số người cho rằng đó là bởi ông lớn lên ở Akita, khu vực lạnh giá phía bắc thường bị coi là khiến người dân có tính cách trầm lặng. Vài người khác đánh giá Suga xuất thân là con của một nông dân và nhập cư vào Tokyo, không phù hợp với vị trí thường do những chính trị gia trong các gia tộc truyền thống nắm giữ. Abe, người tiền nhiệm của Suga, là con của một ngoại trưởng và cháu của cố thủ tướng Nobusuke Kishi.

Một lập luận phổ biến hơn cho rằng Suga phù hợp làm chính sách, thay vì chính trị. “Ông ấy tin rằng kết quả quan trọng hơn tất cả”, Akira Amari, đồng minh trong đảng LDP của Suga, nhận xét. Tuy nhiên, Amari thừa nhận cách giải thích từng quyết định cho người dân cũng là vấn đề chủ chốt, điều mà Suga làm chưa ổn.

Không may cho Suga, đây chính xác là những gì cử tri Nhật Bản dường như mong muốn từ các lãnh đạo chính trị của họ ngay lúc này. Một nghị sĩ trẻ tuổi giấu tên của LDP đánh giá trong giai đoạn khủng hoảng, người dân muốn cảm nhận được sự đồng cảm từ giới chính trị gia.

“Họ không nhận được điều đó từ Suga”, Gerald Curtis, nhà quan sát chính trị Nhật Bản lâu năm, cho biết. Chuyên gia này chỉ ra rằng giới chính trị gia Nhật trước đây có thể không cần quá thể hiện và ít chú trọng đến thông điệp, nhưng công chúng hiện nay “ít chấp nhận những phẩm chất đó hơn nhiều”.

Mặc dù vậy, quyết định từ chức chỉ sau một năm lãnh đạo của Suga được đánh giá khá bất ngờ. Ông vẫn đứng đầu trong một cuộc thăm dò gần đây đối với những người ủng hộ LDP, đồng thời giữ được sự hậu thuẫn vững chắc từ ba trụ cột trong đảng, gồm cựu thủ tướng Abe, Bộ trưởng Tài chính Taro Aso và Tổng thư ký LDP Yoshihiro Nikai. Những người thách thức vị trí của Suga cũng được cho là không mấy tiềm năng.

“Tôi thực sự rất ngạc nhiên. Thật đáng tiếc. Ông ấy đã cố gắng hết sức, nhưng sau khi cân nhắc kỹ lưỡng, ông ấy đã đưa ra quyết định”, Nikai trả lời báo chí sau cuộc họp khẩn của LDP, nơi Suga tuyên bố không tái tranh cử chức chủ tịch đảng.