Món ăn hóa rồng

Qua quá trình phát triển, món ăn cũng trở thành nghệ thuật, có thể biến hóa như rồng bay phượng múa bởi bàn tay các nghệ nhân.

Rồng là một trong bốn linh vật xuất hiện trong thần thoại phương Đông: long, lân, quy, phụng. Rồng biểu thị sức mạnh phi thường. Hình tượng rồng được khắc họa: mình rắn, vảy cá, bờm sư tử, sừng hươu và biết bay. Người Việt lại tự hào hơn khi tổ tiên mình thuộc dòng dõi rồng tiên. Rất nhiều tác phẩm điêu khắc, kiến trúc, hội họa trên khắp đất nước qua các thời kỳ đã ghi lại hình tượng linh vật này bằng trí tưởng tượng riêng. Hình tượng rồng thường được tạc vào đá; hoặc chạm trổ trên các chất liệu làm biểu tượng linh thiêng canh giữ chùa chiền, đình miếu; hay khẳng định quyền uy…

Tại một số hội thi ẩm thực đẳng cấp, các đại tiệc chiêu đãi thượng khách, có thể thấy những món ăn thoạt nghĩ bình thường bỗng được “hóa thân” thành hình tượng rồng cầu kỳ, đồ sộ. Qua bàn tay tài hoa của người đầu bếp, chỉ bằng rau củ như bí ngô, cà rốt, củ cải, ớt đỏ…; trái cây tươi như thơm, chôm chôm, xoài, ổi…; một số món ăn thông thường như tôm hấp, nem rán, nem lụi… đều có thể hóa rồng.

Các “thực đơn rồng” thường trình bày bằng những khay lớn trên bàn tiệc, với nhiều tên gọi mỹ miều. Có thể kể ra vài món như: Thăng Long tôm cuộn rồng bay, Hạ Long hương biển ngọt ngào, Rồng đáo hoa viên… Một số món khác không cần phải đặt tên, người thưởng thức có thể nhìn ra ngay nguyên liệu đằng sau hình tượng rồng, chẳng hạn món gà nhồi tạo hình rồng, lươn nhồi hình rồng, gỏi ngó sen hình rồng…

Hạ Long hương biển ngọt ngào – Ảnh: H.T.N.Huy

Lươn rút xương tạo hình rồng – Ảnh: H.T.N.Huy

Thuyền rồng chứa những chiếc chạo tôm – Ảnh: H.T.N.Huy

Gỏi tôm thuyền rồng mô phỏng chiếc du thuyền một thuở vua chúa du hành trên sông nước. Đầu thuyền là đầu rồng ngẩng cao lướt sóng. Lòng thuyền chứa ngập món ngon: khi là những cái chạo tôm vừa nướng nóng hổi dậy hương thơm, khi thì bó nem, miếng chả. Những tác phẩm ẩm thực hóa rồng như vừa kể đã xuất hiện trong nhiều lễ hội ẩm thực, để giúp thực khách ngoài thỏa mãn vị giác còn chiêm nghiệm chất trữ tình nghệ sĩ và bàn tay tài hoa của nghệ nhân nấu nướng. Họ đã khiến thực khách đi từ ngỡ ngàng lạ lẫm đến ngưỡng mộ tận đáy lòng.

Năm nay lại đến năm rồng, có lẽ ngoài các đầu bếp chính quy sẽ có thêm rất nhiều bà nội trợ ngẫu hứng chế biến “món rồng” phục vụ cả gia đình. Ở góc độ chuyên môn, xin có mấy góp ý mà người chế biến cần lưu tâm. Với những món ăn trình bày theo hình rồng phụng, quá trình trang trí tạo hình thường cầu kỳ, kéo dài, nên cần tổ chức quy trình chế biến hợp lý để tránh làm giảm chất lượng món ăn do phục vụ quá nguội. Việc dùng tay trang trí sản phẩm tiếp xúc nhiều các nguyên liệu cũng là điều kiện gây lây nhiễm chéo vi khuẩn lên thức ăn, khiến món ăn kém chất lượng dẫn đến ôi thiu, dễ gây ngộ độc khi ăn phải. Cần lựa chọn các loại rau củ cắt tỉa tạo hình cho hợp mùi, hợp sắc với món ăn, đừng vì quá say mê trang trí mà làm món ăn bị nhiễm vị, nhiễm mùi hoặc khoác lên những màu sắc nhạt nhẽo.

Hoàng Thị Như Huy
(Nghệ nhân dân gian Việt Nam)

Theo TNO