Món ăn cung đình được bán với giá bình dân ngon khó cưỡng ở cố đô Huế
Chậm rãi thưởng thức từng cuốn bánh, thực khách lại càng thấm được cái tinh tế của ẩm thực cung đình Huế. Huế là cái nôi sản sinh ra những món ăn đậm chất kỳ công, tinh tế mà vô cùng hài hòa, xuất phát từ đặc trưng của ẩm thực cung đình xưa.
Người đam mê ẩm thực không còn xa lạ với các món ăn nhỏ xinh, đầy màu sắc và được bày biện vô cùng bắt mắt, từ các hàng quán vỉa hè đến các nhà hàng sang trọng ở Huế.
Giữa muôn vàn cái tên phổ biến như bánh nậm, bánh lọc, cơm hến,… có một món ăn kém tiếng hơn nhưng không vì vậy mà thua sút về độ ngon miệng, ngược lại còn cực kỳ hấp dẫn. Nhân vật chính hôm nay chính là món bánh ướt cuốn tôm chua.
Bánh ướt cuốn tôm chua vừa ngon miệng vừa đẹp mắt. (Ảnh: eatingwithchangchang)
Bánh ướt cuốn tôm từng là một trong những món ăn thường xuyên hiện diện ở bữa ăn cung đình và được vua chúa hết sức tâm đắc.
Bằng sự khéo léo và tài sáng tạo của các đầu bếp xưa kia, người Huế đã biến tấu món bánh ướt bình dị, quen thuộc hằng ngày trở thành món ăn tinh tế, cầu kỳ, đặc biệt hấp dẫn cả phần nhìn lẫn hương vị.
Món ăn không chỉ ngon mà còn thể hiện nét đặc trưng của ẩm thực xứ Huế: Nhỏ nhắn, cầu kỳ và đầy triết lý. (Ảnh: kenly251)
Món ăn là sự kết hợp giữa bánh ướt với một loạt các nguyên liệu như tôm chua, thịt luộc, rau xanh… Chỉ bằng việc quan sát vẻ ngoài của dĩa bánh ướt cuốn tôm chua, thực khách đã khó lòng kiềm được thôi thúc muốn thử ngay lập tức.
Người Huế coi đây là món ăn ẩn chứa triết lý nhân sinh của cuộc đời bởi sự hội tụ của đủ vị mặn, ngọt, béo, bùi đến chua, chát, cay, đắng. (Ảnh: maikhadi1404)
Nguyên liệu của món ăn này không khó kiếm, cũng chẳng đắt đỏ, cái hồn cốt yếu tạo nên điểm thu hút chính là cách làm tỉ mỉ, khéo léo cũng như sự kết hợp hài hòa của các thành phần. Chỉ những người đầu bếp lành nghề, đủ khéo cũng như kiên nhẫn mới có thể tạo nên được những phần ăn ngon đúng điệu hương vị Huế.
Video đang HOT
Món ăn đòi hỏi sự kỳ công và khéo léo của người bán. (Ảnh: nhinhioi)
Từng lát bánh ướt được trải nhẹ nhàng trên dĩa, tiếp theo đó lần lượt gắp rau sống, khoai lang, bún, mỗi thứ một lượng vừa đủ rồi cuộn tròn gọn gàng, cắt thành khoanh vừa ăn. Những cuốn bánh được cuộn, cắt đẹp đẽ sẽ được xếp lên dĩa, tiếp tục điểm tô lên mặt mỗi cuốn bánh một lát thịt bao chỉ, một ít tôm chua và ít cà rốt.
Từ các cuốn bánh đến nước chấm đều cầu kỳ không kém. (Ảnh: natonnu)
Bánh ướt thì tất nhiên cần có nước chấm, và món bánh ướt cuốn tôm chua này một phần trở nên đặc biệt hơn cũng nhờ vào thứ nước ăn kèm này. Nước sốt được làm kỳ công với khoai lang chín quết mịn, thêm đậu mà và ruốc Huế. Hỗn hợp sẽ được cho vào chảo quấy đều tay cho đến khi sánh quyện dậy mùi.
Món ăn cung đình nhưng mang giá rất bình dân.(Ảnh: nhinhioi)
Một phần bánh ướt cuốn tôm chua hoàn chỉnh lôi cuốn với đủ màu sắc bắt mắt: Từ xanh tươi của rau củ đến vàng nhẹ của khoai, trắng trong của bún và hồng đỏ của tôm chua.
Gắp một cuốn bánh được bày trí cẩn thận, tinh tế, chấm vào phần nước sốt sóng sánh nâu vàng, cảm nhận vị ngon ngọt dìu dịu của các nguyên liệu rau củ dần thấm cái mặn mà của chén ruốc, đó là cách mà thực khách bị chinh phục bởi món ăn hấp dẫn này.
Thời nay, để tìm được một nơi bán bánh ướt cuốn tôm chua đúng chuẩn hương vị Huế không dễ. (Ảnh: nguyen.duchuyy)
Bánh ướt cuốn tôm chua – món ăn cung đình xưa giờ hiện diện ở những quán hàng rong ít ỏi còn sót lại ở cố đô, chắc chắn là trải nghiệm phải thử khi đến Huế.
Bánh ướt cuốn tôm chua - mỹ vị cung đình Huế "lưu lạc" bên vỉa hè Cố đô
Bánh ướt cuốn tôm chua giản đơn nhưng luôn hiện diện trên bàn ăn của vua. Không biết từ bao giờ mà món ăn này đã "lưu lạc" trong chốn dân gian và lời văn ca ngợi về ẩm thực Huế.
Món bánh ướt cuốn tôm chua là sự giao thoa giữa ẩm thực cung đình và ẩm thực đường phố dân dã. Do đó mà người xưa cho rằng, món bánh này thể hiện rõ nét đặc trưng của ẩm thực xứ Huế: nhỏ nhắn, cầu kỳ và đầy triết lý.
Món ăn trên bàn của vua
Có lẽ cũng chính vì sự ảnh hưởng từ ẩm thực cung đình nên với người dân Cố đô, dù món chính hay món phụ, đồ ăn ở lề đường hay hàng quán sang trọng đều được chế biến và trình bày rất tỉ mỉ, thể hiện được sự khéo léo và chăm chút của người nấu trong từng món.
Hầu hết đồ ăn ở Huế thường nhỏ xinh, không quá to, không quá nhiều. Du khách ở nơi khác đến, lần đầu thưởng thức món Huế thường thắc mắc, vì sao đồ ăn thức uống ở mảnh đất nên thi vị này đều nhỏ bé và cách trình bày thì tỉ mỉ, để rồi khi kết hợp với nhau lại tạo thành hương vị hoàn hảo đến lạ kỳ.
Lý giải về điều đó qua cách nhận định của nhà văn Nguyễn Tuân lúc sinh thời, người Huế thích ăn bằng mắt. Nhưng dù huy động toàn bộ giác quan cho việc hấp thụ dinh dưỡng, người Huế cũng chỉ cốt "ăn lấy hương lấy hoa".
Với bánh ướt cuốn tôm chua - một món ăn được biến tấu từ bánh ướt nguyên thủy kết hợp khéo léo với tôm chua, thịt luộc, rau xanh, nem, chả... Gắp một cuốn bánh đẹp như một bài thơ, rồi từ tốn thưởng thức cái hương vị thấm thía của tôm chua, béo bùi của sốt khoai và sợi bún tươi, giòn giòn của những cọng muống xanh mơn mởn... Tất cả tạo nên cái duyên của người Huế trong nét ăn uống đời thường.
Tưởng chừng món ăn "quý tộc" này đang dần rơi vào quên lãng trong tiềm thức của những người Huế trẻ. Thế nhưng, vài năm gần đây chính nhờ sự phát triển của mạng xã hội và báo chí mà món bánh này đã trở nên gần gũi với nhiều người.
Với người Huế, hình ảnh mệ Huỳnh Thị Hạnh (76 tuổi) lưng còng, trên tay cầm mẹt bánh mưu sinh không còn xa lạ. Ngày trước mệ thường đi bán dạo quanh các nẻo đường khiến những người sành ăn phải đi tìm và chờ đợi thưởng thức. Chỉ độ vài năm trở lại đây thì mệ mới tìm được vị trí cố định bên vỉa hè đường Phan Đình Phùng (TP. Huế).
Món bánh "lưu lạc" bên vỉa hè cố đô
Quán nhỏ của mệ đơn giản chỉ có một cài bàn đủ lớn để bày biện tất cả nguyên liệu, xung quanh có khoảng chục cái ghế nhỏ để khách ngồi ăn. Những đồ dùng này đều được con cái chuẩn bị để mệ ngồi bán cho tiện, chứ ngày trước mệ chỉ ngồi nép vào một góc nhỏ, trước mặt là 2 mẹt bánh và vài ba cái đòn gỗ, có khi khách đến ăn phải ngồi xổm vì không đủ chỗ.
Mưu sinh giữa đường phố là công việc khá cực nhọc cũng bởi mùa nắng thì nóng đến cháy da, mùa mưa thì lạnh lẽo đến nao lòng. Có lẽ vì thế mà ở thời hiện đại, ở Huế chỉ còn duy nhất mệ Hạnh bày bán ở bên vỉa hè món bánh từng được các vua nhà Nguyễn ngự thiện.
" Ngày trước mệ đi bán quanh bán quất, đi đường Phan Đình Phùng rồi Nguyễn Huệ, từ năm ngoái đến chừ mới ngồi ở đây". Mệ Hạnh kể lại sự nhọc nhằn, khó khăn khi phải buôn gánh bán bưng qua từng ngày.
Mệ Hạnh cho biết, nguyên liệu món ăn này rất đơn giản ai cũng làm được, chỉ là cách làm khá tỉ mỉ và kiên nhẫn. Bánh ướt được gói ghém cẩn thận, công phu. Nếu gói chặt quá thì vỏ bánh sẽ rách mà lỏng tay thì phần nhân bên trong sẽ bị rời rạc không đẹp.
Nhân bánh có bún tươi, đọt rau muống, khoai lang cắt thẻ. Từng chiếc bánh được cuốn gọn gẽ, cắt ra thành từng miếng hình tròn nhỏ nhắn. Khẽ khàng, mệ gắp miến tôm chua được trộn chung với cà rốt và đu đủ rồi đặt lên từng lát bánh, cho vài lát thịt ba chỉ và nem, chả rải xung quanh, thêm chút sốt khoai lang bùi bùi là đã có thể mang ra cho khách.
Mệ Hạnh vẫn giữ cách bán của người xưa với những chiếc bánh được gói trong lá chuối để mang đi rất bình dị. Vài năm gần đây gánh hàng nhỏ của mệ được nhiều người biết đến, người ta thường mua một lúc nhiều phần, vì vậy họ cũng yêu cầu mệ cho bánh vào hộp để dễ dàng mang về và bảo quản. Tuy nhiên, với những khách quen lâu năm mệ vẫn sẽ gói bánh bằng lá chuối như một cách lưu giữ nét giản dị của một thời.
Bạn Nguyễn Minh - một bạn trẻ Gen Z xứ Huế, sành ăn và yêu thích ẩm thực đường phố chia sẻ: " Em biết món bánh ướt cuốn tôm chua qua mạng xã hội, các trang báo và được biết qua bạn bè. Món bánh này rất đặc biệt vì được bày bán ở dọc bờ sông, khi ngồi ăn ở đây mình có thể ngắm cảnh sông nước và con người đang vội vã trên đường vì công việc, hay đang trở về nhà sau giờ làm. Điều đặc biệt nữa là dĩa bánh có nem, chả, tôm chua đều là những món ăn mộc mạc, dân dã của Huế .
Mấy chục năm trước, bánh ướt cuốn tôm chua được bán khá nhiều, nhưng ở thời hiện đại lại khá hiếm. Muốn thưởng thức phải vào các hàng quán chuyên các món bánh Huế nổi tiếng lâu đời, còn muốn ăn như người Cố đô thì phải tìm đến những gánh vỉa hè mới cảm nhận trọn vẹn hương vị cũng như phong cảnh của chốn mộng mơ này.
Thưởng thức ẩm thực Huế như người địa phương Cố đô Huế là vùng đất của một loạt các món ăn thanh lịch, trở thành niềm tự hào của người dân. Như người Huế nói, bạn có thể thưởng thức ẩm thực Huế ở những nơi khác, nhưng không bao giờ nó có hương vị như ở chính đất cố đô. Thưởng thức ẩm thực Huế như người địa phương Giữa bầu...