Mới phát hiện: Đại tướng và tấm các – vi – dít ở bảo tàng của Mỹ

Mai Hoàng Minh10:56 21/10/2013

Những điều thú vị, ít biết về tấm các – vi – dít của Đại tướng Võ Nguyên Giáp qua nội dung bài viết của nữ nhà báo Lady Barton.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp

Đại tướng Võ Nguyên Giáp ra đi vào 18h09 chiều ngày 4/10. Câu chuyện về tấm danh thiếp của Đại tướng Võ Nguyên Giáp được ít người biết đến.

Nữ nhà báo, học giả, nhà văn, nhà nghiên cứu văn hóa, nhà hoạt động từ thiện Mỹ – bà Lady Barton được đánh giá là khá am hiểu về lịch sử Việt Nam. Cách đây không lâu, bà đã cho ra mắt cuốn sách dịch bằng tiếng Anh về Đại tướng Võ Nguyên Giáp (do NXB Thế giới ấn hành) và tham gia nhiều sự kiện liên quan đến Đại tướng Võ Nguyên Giáp.

Đặc biệt, trong một lần lang thang đi kiếm tìm tư liệu tại tòa Lưu trữ Quốc gia Hoa Kỳ, bà vô cùng ngạc nhiên khi được nhìn thấy tấm các-vi-dít của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, lúc ông còn đương chức Bộ trưởng Bộ Nội vụ, Việt Nam.

Mở đầu nội dung bài báo bà Lady Barton viết: Các bạn có hình dung được sự kinh ngạc của tôi?!

Trong lần về Hoa Kỳ làm việc mới đây, tôi chỉ có được độc một ngày dành cho mình quyền muốn làm gì thì làm. Tôi chọn cách mình vẫn ưa thích – tới thăm một cơ quan lưu trữ, cụ thể là Lưu trữ Quốc gia Hoa Kỳ, mà trụ sở trung tâm của nó nằm trong một khu đại học đẹp tại Maryland, nằm phía trong địa giới của Thủ đô nước Mỹ. Tôi muốn một lần nữa soát lại thư mục về Đội Con Nai (the Deer Team), do OSS, tiền thân của CIA, lập ra vào cuối chiến tranh thế giới II.

Vào giữa tháng Bảy 1945, Đội Con Nai nhảy dù xuống Tân Trào, một xã nằm ở địa giới giữa Tuyên Quang và Thái Nguyên. Một tháng sau, ngày 14/8, Tân Trào là địa điểm nhóm họp Quốc dân Đại hội toàn Việt Nam, ra quyết định giành chính quyền từ tay Nhật bằng tổng khởi nghĩa trên toàn quốc – chính là cuộc Cách mạng tháng Tám, thực tế diễn ra hầu như không đổ máu.

Nhiều năm sau, ở Washington, tôi thường hy vọng sẽ dùng kỹ thuật số để nâng chất lượng của những tấm ảnh trắng – đen nguyên bản chụp từ 1945, trong một thư mục lưu trữ tôi từng xem xét nhiều lần.

Tấm các-vi-dít của Đại tướng Võ Nguyên Giáp khi còn đương chức Bộ trưởng Bộ Nộ vụ

Dưới đây là quy tắc tra cứu tài liệu lưu trữ của tôi và bí quyết “khám phá”: Soi tất tật mọi thứ!

Video đang HOT

Một cơ quan lưu trữ đâu phải là thư viện, nơi sách báo có thư mục, có số của nó. Hơn nữa, lưu trữ giống như một căn phòng ít người tới trong một tòa nhà cổ nơi một dòng họ sống hàng trăm năm. Nhưng trong một hộp đầy bụi, một hậu duệ có thể chợt thấy, lọt giữa hai tờ của một cuốn sổ có mùi mốc là tấm ảnh thời niên thiếu của người mẹ của mình.

Vì nguyên cớ này, khi tới một cơ quan lưu trữ, tôi thường rà soát kỹ từng trang của từng tư liệu, từng cuốn sách, bài báo, bản báo cáo, hay cuốn sách mỏng. Tôi mở từng hình vẽ, từng bản đồ. Tôi soát xét cả hai mặt của từng tấm ảnh. Tôi để ý mọi chi tiết.

Bạn luôn bất ngờ là cái bạn tìm thấy thường không phải là cái bạn đang tìm.

Bởi vậy, tôi đang tận hưởng “ngày nghỉ” của mình trong nắng, chiếu qua cửa sổ cuốn của tòa Lưu trữ Quốc gia Hoa Kỳ, tay khẽ lật các trang hồ sơ của Đội Con Nai. Rồi bỗng nhận thấy, kẹp ở giữa hai trang giấy khổ thông dụng, là một tấm danh thiếp nhỏ, cỡ bằng những tấm danh thiếp thường dùng hôm nay.

Một tấm thiếp in giản đơn, đã vàng đi do năm tháng, hằn vết xước do đính bằng kim vào các tư liệu, một cách làm trước khi ta sử dụng ghim để kẹp tài liệu. Nhưng trên đó có dòng chữ in đậm: VO NGUYEN GIAP (Võ Nguyên Giáp ) và dòng viết nghiêng “Bộ-trưởng Bộ Nội-Vụ”, và “Home minister” viết bằng mực xanh da trời. Rồi con dấu cấp Nhà nước mực đỏ, và một thông điệp viết tay, với chữ ký của ông Giáp đằng sau tấm danh thiếp này. Ôi, quả là một “gia tài”!

Bà Lady Borton trong triển lãm ảnh về chân dung đại tướng Võ Nguyên Giáp (Ảnh: LQ)

Tôi bắt đầu đọc thông điệp trên tấm danh thiếp.

I started to read the message.

“Oh, Mơ xi ơ Buu (M. Buu)!!”, tôi buột miệng, làm những người tra cứu khác ngẩng lên nhìn tôi.

Sao tôi lại không nhận thấy tấm danh thiếp này trước kia? Sao tôi có thể bỏ qua một sự việc quan trọng như vậy.

Chắc “M. Buu” trên danh thiếp này là Tạ Quang Bửu, một trong những nhà toán học, nhà vật lý học sáng chói nhất của Việt Nam trong thế kỷ XX, cũng là một nhà hoạt động chính của phong trào Hướng đạo sinh ở Huế. Tốt nghiệp Đại học Sorbonne và cũng từng tu nghiệp tại Oxford, ông Bửu có một số năm dạy học ở Huế, rồi trở thành Bộ trưởng Quốc phòng (giữa 1947 – giữa 1948).

Ông giữ chức Bộ trưởng Đại học và Trung học chuyên nghiệp (cuối 1965 – giữa 1976). Điều lạ nhất với tôi, khi nhìn tấm thiếp được lưu hành khoảng 1945 hay 1946, là cảm nhận một trớ trêu của lịch sử: Năm 1954, Thứ trưởng Quốc phòng Tạ Quang Bửu thay mặt cho Đại Tướng Giáp, Tổng tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam, ký Hiệp định Genève (Hiệp định Giơ – ne – vơ).

Nhưng tôi phải đoán chắc được là “M. Buu” trên tấm danh thiếp chính là Tạ Quang Bửu.

Còn nữa…

Theo Xahoi

Hé lộ những mối tình ngọt ngào của Đại tướng Võ Nguyên Giáp

Đằng sau sự thành công của người đàn ông luôn có bóng dáng của người phụ nữ.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp thời trẻ và người vợ liệt sĩ Nguyễn Thị Quang Thái.

Chân lý đó đã được minh chứng một cách cực kỳ rõ rệt qua cuộc đời Đại tướng Võ Nguyên Giáp với 2 người phụ nữ đã đi theo ông suốt cả cuộc đời.

Những bức thư chan chứa yêu thương người vợ đầu gửi Đại tướng

Người vợ đầu của đại tướng Võ Nguyên Giáp là liệt sĩ Nguyễn Thị Quang Thái (em gái của nữ sĩ cách mạng Nguyễn Thị Minh Khai). Nhiều năm sau khi Quang Thái hy sinh khi bị bắt giam, Đại tướng lập gia đình với bà Đặng Bích Hà (con của cố Giáo sư Đặng Thai Mai - một người anh em, đồng chí thân thiết của Võ Nguyên Giáp thời trẻ).

Vào năm 1931, khi Võ Nguyên Giáp vừa tròn 20 tuổi, trên tuyến xe lửa từ Vinh (Nghệ An) đi Huế, "anh Văn" gặp một thiếu nữ có đôi mắt "thăm thẳm, mênh mang như nước mặt hồ", người đó chính là Quang Thái. Cũng trong năm đó, ông gặp lại người thiếu nữ trên chuyến xe lửa ngày nào tại nhà giam (khi ấy cả Võ Nguyên Giáp và Đặng Thai Mai, Nguyễn Thị Quang Thái bị thực dân pháp bắt, bà Quang Thái khi ấy mới 16 tuổi).

Sau khi được thả, trong lần ra Vinh cùng người anh, người bạn Đặng Thai Mai, Võ Nguyên Giáp gặp lại Quang Thái. Tình cảm giữa hai người bắt đầu nảy nở. Thế nhưng, khi vừa yêu nhau, cả hai lại phải xa cách. Những cánh thư như là cầu nối nuôi dưỡng tình cảm giữa hai người. Lần Võ Nguyên Giáp lên tàu ra Hà Nội, trong một bức thư, bà Quang Thái bộc lộ sự nhớ mong và tình cảm chưa nói thành lời: "... trăm nghìn điều chưa nói. Những chuyện muốn nói với G trước khi G ra Hà Nội cũng chưa nói, viết chưa xong được... Mỗi lần đọc được lại thơ của G là TH lại phải nghĩ, phải áy náy, xốn xang lạ lùng...".

Dù vậy, khi ở Hà Nội, công việc và học hành bận bịu nên Võ Nguyên Giáp ít có thời gian viết thư cho Quang Thái. Ở quê, lúc này có một số người lời ra tiếng vào không hay nên Quang Thái đã viết thư cho người thương. Bức thư đề ngày 1/5/1934 nói về sự tin tưởng tuyệt đối dành cho người yêu:"Liễu (một người bạn của Thái - Giáp) nghi ngờ về tư cách của G. Than ôi, Liễu ơi, có biết rằng nói ra như vậy sẽ làm cho G đau lòng. G yêu Th, Th yêu G; yêu nhau tức là hiểu nhau, tin nhau... Th không biết G ngày nay có khác G ngày xưa hay không, chỉ biết G yêu Th mà Th yêu G được thì Th yêu mà thôi...".

Trong một bức thư khác, nữ liệt sĩ có viết: "...Th nhớ G lắm... ngồi đây, Th nhớ về một độ G mới về Vinh, Th với G nói chuyện rất lâu từ hơn 7 giờ đến 12 giờ đêm ở chỗ bàn tròn này bên mấy tập thơ G có nhớ không? Nhớ lại xem nào! Đêm ấy thật đáng ghi vào "thiên tình sử" của chúng ta...".

Sau thời gian yêu nhau, vào tháng 9/1935 Võ Nguyên Giáp và Nguyễn Thị Quang Thái nên duyên vợ chồng. Lễ cưới diễn ra khá gấp bởi lúc này bà ngoại của Quang Thái đột nhiên ngã bệnh, khó lòng qua khỏi. Mỗi khi người yêu - người chồng đi xa, người vợ trẻ lúc ấy lại bồi hồi lo lắng: "Giáp đi phen này, Thái ở nhà nỗi nhớ nhung khó lòng khuây khỏa lắm...". Có lúc tình cảm dâng lên mãnh liệt: "Nhờ 6 ngày nay mà Thái hiểu Giáp hơn và có ái tình mật thiết hơn xưa. Bây giờ mới đúng là ái tình chứ không phải ái tình 6 tháng trước kia...".

Khi sinh con đầu lòng là Hồng Anh, bức thư gửi chồng của bà còn kể thêm những câu chuyện về con. Song mỗi bức thư bà gửi luôn chất chứa những nỗi buồn thương: "... Con anh đã ngủ từ lúc 8h. Nó vừa giở mình nằm nghiêng như người lớn... Giáp có biết lúc ở ga về Thái nghĩ gì không?... Nhớ những lần Thái tiễn Giáp ở Vinh ra Hà Nội, vừa đi như đi "trong mộng". Thái không biết ai đi chung quanh mình nữa. Về ẵm con, tắm cho con rồi Thái bế nó đi rong trong nhà mãi. Nhà vắng, trời chiều, mẹ bế con rươm rướm nước mắt".

Suốt gần mười năm tình nghĩa vợ chồng nhưng khoảng thời gian họ bên nhau thường ngắn ngủi. Tuy vậy, sự xa cách không làm cho tình cảm giữa hai người mờ nhạt mà họ càng trân trọng nhau hơn. Quang Thái vẫn một lòng chung thủy, hướng về chồng: "Tương lai với chúng mình khổ ư? Chúng ta có như ai mà mê giàu sang? Tinh thần, lý tưởng thì quyết bền vững, không như những thứ ái tình xốc nổi, yêu vì danh, lợi, tài, sắc".

Có một điều đặc biệt là hầu như các bức thư gửi người người yêu, sau này là chồng, bà Quang Thái đều xưng tên "Giáp" và "Thái". Chỉ một số ít bức thư bà xưng "anh", "em" nhưng tình cảm vẫn mặn nồng, son sắt qua từng con chữ.

Hơn 100 bức thư của nữ liệt sĩ gửi chồng đều được Đại tá Nguyễn Huy Văn (Ban liên lạc Việt Nam Giải phóng quân) lưu giữ cẩn thận, bản gốc được gửi cho Giáo sư Hồng Anh (con gái đầu của Đại tướng và liệt sĩ Nguyễn Thị Quang Thái, đã qua đời năm 2009).

Mối tình gắn suốt đời Đại tướng

Mối tình thứ hai, gắn với đại tướng Võ Nguyên Giáp tới cuối đời, là với người vợ sau, bà Đặng Bích Hà - con gái giáo sư Đặng Thai Mai - người phụ nữ đã đồng hành ông từ những ngày sau Cách mạng Tháng Tám đến nay.

Nguyên Giáp biết Bích Hà từ lúc còn là cô bé tóc để chỏm, hay nghịch đất với em ngay trước sân nhà ông ngoại. Trong suốt thời gian hoạt động và làm việc từ 1931 đến 1941 tại Vinh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp sống tại nhà của Giáo sư Đặng Thai Mai. Lúc nào ông cũng xem cô bé Bích Hà như một người em nhỏ nên rất cưng chiều và chăm bẵm.

Khi mới ra Hà Nội, ngày nào đi luyện tập thể thao, ông cũng cho Hà đi cùng. Trên đường đi, thi thoảng ông cũng kể cho cô bé nghe về cô Quang Thái (khi đó là người yêu và sau này là vợ Đại tướng Võ Nguyên Giáp) và cô lắng nghe rất chăm chú.

Ngày ấy, cả gia đình cô, nhất là cụ Đặng Thai Mai, rất quý cô Quang Thái và mọi người đều xem cô như người thân trong nhà. Sau khi cưới, Võ Nguyên Giáp ra ở riêng và tiếp tục hoạt động ở Hà Nội rồi sang Trung Quốc, còn cô Bích Hà học ở Hà Nội một thời gian. Đến năm 1943 cô theo trường tản cư về Thanh Hóa cho đến 1945 mới quay về Hà Nội.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp và phu nhân, bà Đặng Bích Hà.

Bà Bích Hà từng kể, khi 6-7 tuổi, bà hay được ông Giáp đèo đi chơi đến sân vận động Hàng Đẫy (khi ấy gọi là Septo) tập thể thao. Một hôm bỗng dưng ông nói: "Anh sẽ cưới Hà bằng một đĩa xôi và một con gà". Không ai ngờ câu nói đùa ấy hơn mười năm sau lại trở thành sự thật. Năm 1945, khi hai người gặp lại nhau, Võ Nguyên Giáp đang phải gánh chịu mất mát lớn, khi biết tin người vợ - người đồng chí Nguyễn Thị Quang Thái đã bị bắt và mất trong nhà tù Hỏa Lò từ đầu năm 1944. Từ sự kính phục và ngưỡng mộ, Bích Hà lại càng muốn được cùng ông chia sẻ mọi gian khó trên con đường cách mạng và đường đời.

Vào cuối năm 1946, gia đình cụ Đặng Thai Mai đồng ý tổ chức lễ cưới cho Võ Nguyên Giáp và Đặng Bích Hà. Đám cưới của hai người được tổ chức rất giản dị. Suốt mấy chục năm làm bạn đời, Bích Hà vẫn luôn bên cạnh động viên chồng với tâm hồn bình thản qua những lời giản dị và lạc quan. Bà Bích Hà từng kể lại, trước đây, trong vườn có một cây bơ rất ngon, một loại quả mà Đại tướng rất thích ăn. Đặc biệt cây bơ ấy thường ra quả rất muộn, đúng vào dịp sinh nhật Đại tướng, nên năm nào bà cũng hái những quả to nhất, ngon nhất để dành cho ông.

Về phần mình, dù hay vắng nhà, Đại tướng chưa bao giờ để vợ con phải có cảm giác lo lắng, hụt hẫng vì bị "lãng quên", mà ông vẫn cố dành thời gian mấy phút để viết những dòng thư ngắn gọn gửi ra cho bà và các con để hỏi thăm sức khỏe và động viên tinh thần học tập, công tác.

Với cương vị là Tổng chỉ huy Quân đội nhân dân, là Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ quốc phòng, từ khi đang còn đương chức cho đến khi về nghỉ hưu, ngày nào Đại tướng cũng rất bận rộn. Dù vậy, chưa năm nào Đại tướng quên ngày cưới của hai người. Hàng năm, cứ đến ngày 27/11, Đại tướng lại nhờ con gái mua một bó hoa hồng nhung - một loài hoa mà bà Bích Hà rất thích để tặng bà.

Theo Xahoi

Trưng bày khẩu súng lục của Đại tướng Võ Nguyên Giáp ở Nga Đến thăm Viện bảo tàng quân sự ở Matxcơva, tôi được thấy khẩu súng lục đặc biệt mà Đại tướng đã sử dụng. Nơi trưng bày ảnh và khẩu súng của Đại tướng Võ Nguyên Giáp tại Bảo tàng Trung ương các lực lượng vũ trang Nga. Tôi có dịp vào thăm Bảo tàng Trung ương các lực lượng vũ trang Nga ở...