Mỗi người Việt đang gánh gần 20 triệu đồng nợ công
Ngày 27.3, đồng hồ nợ công thế giới ( The global debt clock – GDC) của Tạp chí The Economist điểm nợ công của Việt Nam vượt con số 80 tỉ USD, với tổng dư nợ cả năm tăng 11,2%, chiếm 48% GDP.
Bảng nợ công trên Economist.com ngày 27.3 – Ảnh: TL
Tính trên dân số 90,535 triệu người, mỗi người Việt hiện đang gánh trên vai trung bình 887,51 USD (gần 20 triệu đồng). Trong bức tranh nợ công toàn cầu được chia ra nhiều tông màu khác nhau, Việt Nam (VN) được tô màu cam nhạt, thể hiện ở mức an toàn so với màu đỏ đậm nguy hiểm của nhiều quốc gia như Trung Quốc, Ấn Độ, Úc, Brazil, Nhật, Mỹ và rất nhiều nước châu Âu. Tuy nhiên, mức gia tăng nợ công/đầu người lại đang gây lo ngại.
Tăng 700 triệu USD/tháng
Theo ông Đỗ Thiên Anh Tuấn – giảng viên chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright, quy mô nợ công của VN trong những năm qua liên tục tăng (năm 2012 là 8,6%, 2013 là 12,6%, dự kiến 2014 là 11,2%) nhưng tỷ lệ nợ công so với GDP lại giảm (2012 là 50,6%, 2013 là 49,3%, dự kiến 2014 là 48%) do tốc độ tăng trưởng GDP (danh nghĩa) của VN cao hơn so với tốc độ tăng quy mô nợ công.
Tuy nhiên, chỉ tiêu nợ công bình quân đầu người thì cho thấy điều ngược lại. Cụ thể, năm 2012 nợ công bình quân đầu người dân Việt Nam tính tròn là 720 USD, năm 2013 là 804 USD, và dự kiến 2014 là 888 USD. Theo ông Tuấn, nguyên nhân là do tăng trưởng thấp, nhiều DN đóng cửa, sức mua yếu cũng khiến cho nguồn thu ngân sách suy giảm, trong khi nhu cầu đầu tư của khu vực công lớn dẫn đến Chính phủ phải đi vay nợ nhiều hơn và gánh nặng nợ công sẽ phải tăng thêm.
Cuối tháng 10 năm ngoái, đồng hồ điểm nợ công của Việt Nam ở mức 76,706 tỉ USD, tổng dư nợ cả năm tăng 11,8%, chiếm 48,6% GDP. Chỉ sau 6 tháng, mỗi người Việt phải gánh thêm gần 40 USD. Chỉ tính từ tháng 1.2013 đến tháng 3.2014, thống kê từ GDC, nợ công Việt Nam đã tăng thêm tới 9,887 tỉ USD, tương đương trung bình gần 700 triệu USD/tháng, tương đương tăng thêm gần 100 USD/người.
Tỷ lệ nợ công thực là bao nhiêu ?
Video đang HOT
Nếu tính cả nợ tiềm ẩn của DNNN thì tỷ lệ nợ công của VN có thể trên 100% GDP, vượt xa so với ngưỡng nợ công 65% GDP được đặt ra trong chiến lược phát triển tài chính đến năm 2020
Ông Đỗ Thiên Anh Tuấn – giảng viên chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright
Tỷ lệ nợ công của VN năm 2013 theo GDC đưa ra là 49,3% GDP (theo cách định nghĩa của IMF) nhưng theo Bộ Tài chính công bố thì tỷ lệ nợ công năm 2013 VN là 55,7% GDP. Nhận xét về các con số này, ông Tuấn cho rằng : “Bộ Tài chính dù có phần thận trọng hơn, nhưng tỷ lệ đó vẫn chưa đán.h giá hết được những rủi ro tiềm tàng của nợ công ở Việt Nam”. Theo ông Tuấn, phải đưa cả nợ tiềm ẩn của các DNNN vào nợ công sẽ giúp đán.h giá thực chất hơn gánh nặng và rủi ro nợ công hiện nay.
Trả lời Thanh Niên, TS Vũ Quang Việt cho rằng nợ công phải bao gồm nợ trong nước và nợ nước ngoài của Chính phủ (cả trung ương, địa phương và DNNN); nợ để chi và nợ bảo lãnh; nợ ngân hàng, nợ qua phát hành giấy nợ như trái phiếu… Nếu tính đầy đủ theo cách như vậy, theo TS.Lê Đăng Doanh – nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế TƯ, nợ công Việt Nam hiện xấp xỉ 106% GDP. Đồng quan điểm, ông Tuấn nói thêm: “Nếu tính cả nợ tiềm ẩn của DNNN thì tỷ lệ nợ công của VN có thể trên 100% GDP, vượt xa so với ngưỡng nợ công 65% GDP được đặt ra trong chiến lược phát triển tài chính đến năm 2020″.
Cần có cuộc đại phẫu
Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh nhận định: “Tốc độ tăng nợ công nhanh và số nợ trên đầu người so với GDP của Việt Nam cũng rất cao. Trong khi đầu tư của khu vực tư nhân sụt giảm thì nhà nước vẫn duy trì đầu tư cao để giữ tăng trưởng bằng vay nợ và phát hành trái phiếu”.
Theo ông Tuấn, đối với VN, gánh nặng nợ công khó có thể được giải quyết trong ngắn hạn do nguồn lực còn phải phụ thuộc vào kinh tế nhà nước. Trong dài hạn, các chuyên gia kinh tế đều cho rằng cải cách mạnh trong đầu tư công và DNNN là vấn đề then chốt. Trong đó, cổ phần hóa DNNN được chính phủ nhắm đến như một giải pháp giúp giảm gánh nặng nợ công.
Ở một góc nhìn khác, ông Doanh cho rằng tình hình nợ công càng nguy hiểm hơn nếu chúng ta vay mới để trả nợ cũ và vay để tiêu dùng. “Bởi đó là chính sách vay nợ không bền vững. Nếu chúng ta vay cho mục đích đầu tư thì sẽ sản sinh ra sản phẩm mới để đóng góp vào GDP để từ đây có tiề.n thuế cho trả nợ. Nhưng nếu vay tiêu dùng thì các khoản vay đó sẽ mất đi mà không sản sinh lợi nhuận. Như thế rất đáng lo ngại. Vì thế, cần phải có cuộc đại phẫu về ngân sách nhà nước bằng cách cắt giảm chi tiêu thường xuyên, chẳng hạn như tinh giản bộ máy quản lý nhà nước. Đồng thời, phải cắt giảm đà tăng nợ công thông qua xem xét chi tiêu ngân sách”, TS.Doanh nhấn mạnh.
Theo TNO
Đáng lo nợ gần 1,35 triệu tỉ đồng của tập đoàn, tổng công ty nhà nước
Khoản nợ gần 1,35 triệu tỉ đồng là con số đáng chú ý trong nội dung Báo cáo tình hình tài chính và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh năm 2012 của các doanh nghiệp do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ và doanh nghiệp có cổ phần, góp vốn của nhà nước mà Chính phủ vừa gửi tới các đại biểu Quốc hội.
Minh họa: DAD
Báo cáo do Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng thừa ủy quyền Thủ tướng ký vào ngày 25.11. Theo đó, tính đến thời điểm kết thúc năm tài chính 2012, cả nước có 846 doanh nghiệp (DN) do nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ.
127 tập đoàn kinh tế (TĐ), tổng công ty nhà nước (TCT), công ty mẹ - con có tổng tài sản là 2.392.274 tỉ đồng, tăng 28,8% so với năm 2011.
Số nợ phải thu của các TĐ, TCT là 275.975 tỉ đồng, trong đó, nợ phải thu khó đòi là 13.490 tỉ đồng (TĐ Viettel với 3.282 tỉ đồng; TĐ Bưu chính viễn thông Việt Nam 2.089 tỉ đồng; TĐ Dầu khí quốc gia 1.594 tỉ đồng...), tăng 24,5% so với năm 2011, chiếm 4,89% số nợ phải thu. Tỷ lệ nợ phải thu/tổng tài sản năm 2012 là 11,5% (năm 2011 là 14,4%).
Đáng chú ý, một số công ty mẹ có tỷ lệ nợ phải thu trên tổng tài sản ở mức cao, trên 50%, như TCT xây dựng công trình giao thông 8 với nợ phải thu hơn 1.000 tỉ đồng, bằng 66% tổng tài sản; TCT xây dựng Thăng Long gần 800 tỉ đồng, bằng 60%; TCT Thành An 840 tỉ đồng, bằng 56%; TCT xây dựng Trường Sơn hơn 800 tỉ đồng, bằng 55%...
Nợ phải trả của các TĐ, TCT bằng 56% nguồn vốn
Chính phủ cũng cho hay nợ phải trả của các TĐ, TCT, công ty mẹ-con năm 2012 lên tới 1.348.752 tỉ đồng, tăng 6% so với năm 2011, chiếm 56% tổng nguồn vốn. Hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu bình quân năm 2012 là 1,46 lần. Có 48 TĐ, TCT có tỷ lệ nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu lớn hơn 3 lần, như TCT lắp máy VN 53,19 lần; TCT xây dựng Bạch Đằng 20,97 lần; TCT xây dựng công trình giao thông 1 là 18,41 lần...
Giải pháp xử lý chưa mạnh mẽ PGS-TS Hồ Sỹ Hùng, Cục trưởng Cục Phát triển DN, cho rằng những con số nợ nói trên của các TĐ, TCT thể hiện tình trạng thiếu hụt vốn chủ sở hữu, thua lỗ chưa được xử lý, điều chỉnh rõ nét. Về nợ phải trả, nhiều TĐ, TCT huy động quá nhiều vốn để thực hiện đầu tư, đa dạng hóa ngành nghề kinh doanh, thành lập nhiều công ty con, công ty liên kết hoạt động trong nhiều lĩnh vực. Trong khi thực trạng nợ và nợ xấu của các DN nhà nước vẫn ở mức khá cao, thì giải pháp xử lý, cơ cấu lại nợ chưa thực sự mạnh mẽ.
Nợ vay cả ngắn hạn và dài hạn từ các ngân hàng thương mại (NHTM) và tổ chức tín dụng (TCTD) của các TĐ, TCT được báo cáo là hơn 400.000 tỉ đồng, tăng 2% so với năm 2011. Trong đó, một số TĐ, TCT có số nợ vay từ các NHTM và TCTD tương đối lớn, như TĐ dầu khí VN gần 125.000 tỉ đồng; TĐ điện lực VN hơn 103.000 tỉ đồng; TCT hàng hải VN gần 31.690 tỉ đồng; TCT Sông Đà 17.644 tỉ đồng...; TCT lương thực miền Nam gần 7.600 tỉ đồng... Nợ nước ngoài của các TĐ, TCT là 315.851 tỉ đồng (vay ngắn hạn chỉ chiếm 70.659 tỉ đồng, còn lại là vay dài hạn), trong đó, vay lại vốn ODA của Chính phủ hơn 54.500 tỉ đồng; vay nước ngoài được Chính phủ bảo lãnh hơn 150.000 tỉ đồng, còn lại các TĐ, TCT tự vay, tự trả.
Các TĐ, TCT được cho là có nợ nước ngoài hàng nghìn tỉ đồng có TĐ điện lực VN với 112.625 tỉ đồng; TCT hàng không VN là 27.837 tỉ đồng; TĐ dầu khí VN gần 16.000 tỉ đồng...
Về vốn chủ sở hữu, báo cáo cho thấy mức tăng của các TĐ, TCT tương đương 27% so với năm 2011. So với giai đoạn 2006 - 2007, vốn chủ sở hữu các TĐ, TCT đã tăng hơn 600.000 tỉ đồng (tương đương 290%). "Xét tổng thể, các TĐ, TCT bảo toàn được vốn chủ sở hữu, hệ số bảo toàn vốn bình quân là 1,27 lần, nhưng cũng có những TCT không bảo toàn được vốn chủ sở hữu do kinh doanh thua lỗ, gặp nhiều rủi ro, không tự chủ được về tài chính dẫn đến vốn chủ sở hữu giảm sút hoặc âm vốn chủ sở hữu", Chính phủ báo cáo.
Không chỉ nợ lớn, báo cáo cũng cho thấy tính đến 31.12.2012, có 25 TĐ, TCT lỗ lũy kế 17.033 tỉ đồng (TĐ điện lực VN 3.143 tỉ đồng; TCT xây dựng đường thủy 710 tỉ đồng; TCT hàng hải VN là 10.239 tỉ đồng...) và 16 công ty mẹ khác lỗ lũy kế 11.820 tỉ đồng.
Đáng lo ngại
Chuyên gia kinh tế, TS Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư, cho rằng con số nợ nói trên của 127 TĐ, TCT, công ty mẹ - con rất đáng lo ngại. Bởi lẽ con số nợ 1.348.752 tỉ đồng này tương đương với 62 - 63 tỉ USD, bằng một nửa GDP của VN trong năm 2012 (khoảng 136 tỉ USD). Theo ông, Chính phủ cần có báo cáo giải trình chi tiết hơn về nguyên nhân nào dẫn đến nợ, phương án trả nợ, khả năng trả nợ và hiệu quả quản lý tài chính ra sao. Đồng thời phải nói rõ trách nhiệm giải trình, giám sát trong thời gian qua được thực hiện như thế nào mà để xảy ra nợ lớn như vậy. Để giải quyết vấn đề này, TS Lê Đăng Doanh cho rằng đối với các DN nhà nước đang hoạt động có nợ NHTM nhà nước, khi xử lý nếu thua lỗ liên tục không thể khắc phục được phải giải thể phá sản, đối với DN thua lỗ đã tổ chức lại sản xuất, có khả năng phát triển thì xóa nợ lãi vay và khoanh nợ gốc, tái cơ cấu lại nợ.
"Tái cấu trúc DN nhà nước là giải pháp quan trọng để cải thiện tình hình. Tuy nhiên nếu không có phương án trả nợ hay trả nợ bằng cách nào, nguồn tiề.n ở đâu thì việc tái cấu trúc khó thành công. Chính phủ cũng yêu cầu các TĐ, TCT tự mình đề xuất phương án tái cấu trúc. Thế nhưng, trong trường hợp này, việc tự tái cấu trúc của các DN đang nặng nợ chẳng khác nào bắt người bị què chân tự nắ.m tó.c mình đứng dậy", TS Doanh nói.
Bình luận về vấn đề này, chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Minh Phong nhấn mạnh rằng con số nợ này là quá cao. Và ông cho rằng điều cần thiết hiện nay là phải minh bạch vì sao nợ, phương án trả nợ, nguồn tiề.n trả nợ ra sao...?
Chuyên gia kinh tế Bùi Kiến Thành lý giải: "Tôi không ngạc nhiên bởi con số nợ này. Các TĐ, TCT này được cấp tiề.n để làm ăn nhưng thua lỗ, rồi lại được cấp tiếp, rồi thua lỗ... Đến cuối năm, các khoản nợ không trả nổi được khoanh lại, sau đó các NHTM của nhà nước cho vay tiếp, rồi được xóa nợ. Vòng luẩn quẩn vay, không trả nổi, khoanh nợ diễn ra liên tục chính là nguyên nhân khiến tình trạng nợ của các TĐ, TCT ngày càng phình ra. Các DN này cũng làm ăn không hiệu quả, khi hệ số ICOR (hệ số sử dụng đồng vốn) thấp. Làm ăn thua lỗ nhưng không bị giải thể mà tiếp tục hoạt động nên nợ chồng nợ. Tôi cho rằng, Chính phủ cần rà soát lại, những DN nào thua lỗ kéo dài, không thể cứu vãn thì nên cho giải thể; DN có tiềm năng thì có thể bán, đừng cổ phần hóa theo kiểu giữ cổ phần chi phối".
Theo TNO
Mỗi người Việt 'gánh' hơn 851 USD nợ công Đồng hồ nợ công thế giới (The global debt clock) hôm nay 21.10 điểm nợ công của Việt Nam đạt mức 76,706 tỉ USD, tổng dư nợ cả năm tăng 11,8%, chiếm 48,6% GDP. Đồng hồ nợ công thế giới điểm nợ công của Việt Nam là 76,706 tỉ USD - Ảnh: Chụp từ màn hình Tính trên dân số 90,1 triệu người,...