Mối liên hệ giữa huyết áp thấp và chứng khí hư

Theo Đông y, người phổi yếu , khí hư thường dễ say nắng vào mùa hè, dễ nhiễm lạnh vào mùa đông.

Khí hư khiến máu huyết lưu thông không tốt, huyết áp thấp , thường chóng mặt , đau đầu.

Theo Đông y, khí hư phổi yếu là nguyên nhân gây nên chứng huyết áp thấp. Ảnh minh họa: L.C.

Bất cứ ai hiểu đôi chút về Đông y đều biết, Đông y chia làm âm hư và dương hư. Người âm hư sợ nóng còn người dương hư sợ lạnh, đây là điểm mấu chốt để phân biệt thể chất âm dương . Song cũng thường xuyên có người than rằng: “Tôi vừa sợ nóng vừa sợ lạnh, mùa đông gặp lạnh là cảm sốt, mùa hè nóng chút là say nắng, vậy rốt cuộc tôi bị âm hư hay dương hư?”.

Thứ nhất thể chất của con người hiếm khi là đơn nhất, rất nhiều người có tới vài loại thể chất, vài kiểu trạng thái kết hợp, ví dụ như âm hư kèm theo khí hư, gọi là “Khí âm song hư”.

Người gặp tình trạng này thường mệt mỏi uể oải, khi gặp gió cảm lạnh , lòng bàn tay lòng bàn chân còn thường phát nhiệt, thích đặt tay đặt chân ở những nơi mát mẻ, mùa đông đêm ngủ cũng thích thò chân ra khỏi chăn, với những người như vậy thì bên cạnh việc bổ khí còn cần chú ý bổ âm.

Người chỉ bị khí hư nên được bồi bổ điều hòa với nhân sâm, nhưng với người bị khí âm song hư thì không nên. Nếu muốn bồi bổ, người bị khí âm song hư nên bồi bổ bằng dương sâm thì phù hợp hơn. Người vừa sợ lạnh vừa sợ nóng có một phần nóng lạnh hỗn hợp, âm dương đều hư. Trừ điều trên thì còn một trường hợp nữa, đó là tỳ khí hư.

Đông y cho rằng, phế (phổi) làm chủ lông tóc, phế và làn da có mối quan hệ trực tiếp. Nếu bị phế khí hư, làn da sẽ gặp phải tình trạng nóng hay lạnh đều thấy khó chịu, có thể nói là suy giảm chức năng điều tiết thân nhiệt, nên có người hễ gặp lạnh hoặc trúng gió là sẽ ốm cảm.

Đông y gọi đây là hiện tượng “hư bất cố biểu” – tức là chức năng bảo vệ ngoài da suy giảm, “tấm chắn” có vấn đề, khí lạnh dễ xâm nhập vào cơ thể. Tương tự, sợ nóng vào mùa hè cũng có nguyên lý giống thế.

Biểu khí trong Đông y là một tấm chắn ngăn cách giữa cơ thể và môi trường bên ngoài, nếu những mắt xích này có vấn đề, cơ thể sẽ tiêu hao nhiều hơn vào mùa hè, đồng thời thứ bị tiêu hao chủ yếu là khí. Thế nên người bị khí hư cũng thường cảm thấy khó chịu vào mùa hè, thậm chí dễ cảm nắng hơn những người khác.

Người như vậy cũng luôn ở trong tình trạng huyết áp thấp, chỉ số huyết áp tâm thu rơi vào khoảng 50 mmHg, còn chỉ số huyết áp tâm trương ở khoảng 90-99 mmHg. Tới mùa hè, huyết áp sẽ tiếp tục giảm theo độ giãn của mạch máu , khiến người khí hư hay rơi vào trạng thái lơ mơ đờ đẫn vào mùa hè, dễ bị cảm nắng do không có đủ máu lên não.

Bởi cảm nắng chính là hậu quả của việc cơ thể bị tiêu hao quá nhiều, tổn thương nguyên khí. Bản thân người bị khí hư đã có các chức năng suy giảm, yếu ớt, lại thiếu năng lượng dự trữ, nên đương nhiên sự tiêu hao nguyên khí sẽ khiến họ khó chịu hơn người bình thường.

Bởi thế, trước khi vào hạ hoặc vào thu, người khí hư đều cần được điều dưỡng bằng cách bổ khí, nhằm cải thiện tấm chắn của họ với môi trường. Tuy nhiên, phương thuốc bồi bổ vào hai mùa này cũng có những điểm khác biệt.