Mổ xẻ sai lầm chống dịch COVID-19 ở Ý

Khi Ý chuẩn bị nới lỏng lệnh phong tỏa được áp dụng sớm nhất ở phương Tây, một điều rõ ràng là đã có sai lầm rất lớn xảy ra ở Lombardy, vùng có dịch COVID-19 nghiêm trọng nhất nước.

Các bác sĩ điều trị cho một bệnh nhân COVID-19 ở Milan ngày 16/4 ảnh: AP

Ý không may trở thành quốc gia phương Tây đầu tiên bị COVID-19 tấn công, và con số tử vong 26.000 người của nước này chỉ thua Mỹ. Trường hợp mắc COVID-19 nội địa đầu tiên của Ý được ghi nhận vào ngày 21/2, thời điểm Tổ chức Y tế thế giới (WHO) vẫn khẳng định virus này “có thể khống chế được” và không dễ lây lan như cúm.

Nhưng cũng có bằng chứng cho thấy nhiều sai lầm đã khiến 10 triệu dân vùng Lombardy phơi nhiễm virus corona theo những cách không giống nơi nào, đặc biệt là những người dễ bị tổn thương trong các viện dưỡng lão.

Các nhà nghiên cứu virus và dịch tễ nói rằng những vấn đề xảy ra trong đại dịch này sẽ được nghiên cứu trong nhiều năm, với thực tế là dịch bệnh đã gây quá tải một hệ thống y tế từ lâu được đánh giá là tốt nhất của châu Âu.

Các công tố viên sẽ quyết định có buộc tội hình sự với cá nhân nào trước tình trạng hàng trăm người chết trong các viện dưỡng lão, trong đó nhiều người không được tính vào số lượng thống kê chính thức của vùng Lombardy, dù khu vực này có tới 13.269 người chết, chiếm một nửa con số của cả nước.

Ngược lại, những bác sĩ và y tá ở Lombardy được ca ngợi như những người anh hùng đã liều mạng sống để làm việc trong tình trạng vô cùng căng thẳng, quá tải, cách ly và sợ hãi. Một quan chức WHO nói đúng là “phép màu” khi họ cứu được nhiều người như vậy.

Một số bác sĩ, quan chức và nhà nghiên cứu nêu ra một số vấn đề xảy ra với Lombardy.

Bị động

Ý là nước châu Âu đầu tiên dừng các chuyến bay với Trung Quốc từ ngày 31/1 và lắp các máy kiểm tra thân nhiệt ở sân bay để kiểm tra hành khách. Nhưng thời điểm đó đã quá muộn. Các chuyên gia dịch tễ nói rằng virus đã lây lan rộng khắp ở Lombardy từ đầu tháng 1, nếu không nói là sớm hơn.

Các bác sĩ điều trị cho bệnh nhân viêm phổi vào tháng 1 và tháng 2 đã không nhận ra họ bị nhiễm virus corona vì triệu chứng giống nhau và virus được tin là vẫn chỉ ở Trung Quốc. Một số bệnh nhân nhanh chóng mất khả năng tự thở.

“Sau một giai đoạn ổn định, sức khỏe họ xấu đi rất nhanh. Đây là thông tin lâm sàng mà chúng tôi không có. Không có gì giống trong sách y khoa”, TS Maurizio Marvisi, bác sĩ chuyên khoa phổi tại một bệnh viện tư ở Cremona thuộc Lombardy, cho biết.

Vì các khoa chăm sóc tích cực của Lombardy đều đã đầy bệnh nhân chỉ trong ít ngày, các bác sĩ chăm sóc y tế ban đầu đã để bệnh nhân ở nhà. Cách làm này khiến nhiều người chết ở nhà hoặc không lâu sau khi vào viện. “Dựa vào phương pháp chăm sóc sức khỏe tại nhà có thể là nhân tố quyết định lý do vì sao chúng tôi có tỷ lệ tử vong cao như vậy”, ông Marivi nói với AP.

Không có hướng dẫn, các bác sĩ không biết khi nào nên cho bệnh nhân vào viện hoặc chuyển họ cho bác sĩ chuyên ngành. Hiệp hội bác sĩ Lombardy ngày 7/4 gửi thư lên chính quyền vùng để liệt kê một số “sai lầm” trong xử lý khủng hoảng, trong đó yếu tố chủ chốt là không xét nghiệm đủ cho nhân viên y tế, thiếu đồ bảo hộ y tế và thiếu số liệu về tình trạng lây nhiễm. Chính quyền vùng thừa nhận Ý phụ thuộc vào hàng nhập khẩu và đồ y tế viện trợ.

Những tuần bị bỏ lỡ

Hai ngày sau khi ghi nhận ca mắc COVID-19 đầu tiên ở tỉnh Lodi, một ca dương tính khác được phát hiện ở tỉnh Bergamo gần đó. Phòng cấp cứu của bệnh viện Alzano ER ở Lodi phải đóng cửa, nhưng được mở lại vài giờ sau khi được dọn dẹp, và nơi này trở thành nguồn lây bệnh chính. Các tài liệu nội bộ được báo chí Ý trích dẫn nói rằng một số ca viêm phổi ở bệnh viện Alzano từ ngày 12/2 có thể là COVID-19. Thời điểm đó, Bộ Y tế Ý hướng dẫn chỉ xét nghiệm cho những người từng đến Trung Quốc hoặc tiếp xúc gần với người nghi nhiễm hoặc đã xác nhận nhiễm virus.

Ngày 2/3, Viện Y tế cao cấp khuyến cáo đóng cửa 2 bệnh viện Alzano và Nembro. Nhưng các lãnh đạo chính trị chưa bao giờ triển khai các khuyến cáo cách ly, dẫn đến việc virus lây lan trong tuần thứ 2 cho đến khi cả vùng Lombardy bị phong tỏa vào ngày 7/3.

BÌNH GIANG