Mổ xẻ đạo luật ‘to đẹp’ của Mỹ

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có chiến thắng lớn khi ban hành đạo luật quan trọng trong ngày Quốc khánh .

Sáng qua 5.7 (giờ VN), Tổng thống Trump ký ban hành Đạo luật “Một dự luật to lớn đẹp đẽ” (OBBBA) sau những tranh luận kịch tính tại quốc hội. OBBBA dài gần 900 trang, bao gồm các khoản giảm thuế và tăng chi tiêu cho các chương trình ưu tiên của đảng Cộng hòa.

Giảm thuế và tăng chi tiêu

Trung tâm của đạo luật là việc mở rộng Đạo luật cắt giảm thuế năm 2017 của ông Trump, theo AP. Cụ thể, mức thuế suất và khung thuế hiện hành sẽ có hiệu lực vĩnh viễn theo luật mới, thay vì hết hạn vào cuối năm nay.

Bên cạnh đó, dự luật đưa ra các khoản khấu trừ mới có hiệu lực đến năm 2028, cho phép những người nhận tiền boa, người làm thêm giờ, hoặc người trả lãi vay mua ô tô được giảm một phần thu nhập chịu thuế. Theo luật mới, những người cao tuổi có thu nhập hằng năm dưới 75.000 USD sẽ được khấu trừ 6.000 USD khỏi thu nhập chịu thuế. Đồng nghĩa nếu một người có thu nhập 70.000 USD/năm, họ chỉ phải nộp thuế đối với 64.000 USD.

Các gia đình có con nhỏ giờ đây cũng được nhận hoàn thuế 2.200 USD nếu đủ điều kiện trong chính sách tín dụng thuế trẻ em, so với trước đây là 2.000 USD.

Các nghị sĩ đảng Cộng hòa vỗ tay chúc mừng Tổng thống Trump ký ban hành OBBBA . ẢNH: REUTERS

OBBBA tăng giới hạn khấu trừ thuế tiểu bang và địa phương (SALT) lên gấp 4 lần. Người nộp thuế được trừ một phần thuế tiểu bang và địa phương khỏi thu nhập chịu thuế liên bang. Luật mới tăng mức khấu trừ từ 10.000 USD lên 40.000 USD, giúp những người ở các bang có thuế cao (như New York) được hưởng lợi nhiều hơn. OBBBA còn gồm nhiều khoản giảm thuế và khấu trừ khác liên quan doanh nghiệp.

Trái lại, đạo luật rót kinh phí cho hàng loạt chương trình mà Tổng thống Trump và đảng Cộng hòa chủ trương. Cụ thể, khoảng 350 tỉ USD dành cho chương trình biên giới và an ninh quốc gia, trong đó có dự án xây tường biên giới với Mexico, xây các cơ sở giam người nhập cư bất hợp pháp với tổng cộng 100.000 giường, thuê 10.000 nhân viên thực thi pháp luật và tuần tra. Chính quyền sẽ tăng mức phạt với người nhập cư và người xin tị nạn bị bắt khi nhập cảnh trái phép.

Ngoài ra, OBBBA dành hàng tỉ USD cho các chương trình khám phá không gian và các dự án của Lầu Năm Góc. Hệ thống phòng thủ tên lửa Vòm Vàng được rót kinh phí 25 tỉ USD.

Từ ngày 1.8: Nhiều nước sẽ bị Mỹ áp thuế lên tới 70%

Những khoản bù đắp

Tổng thống Trump ký ban hành OBBBA tại Nhà Trắng . ẢNH: REUTERS

Để bù đắp cho những khoản thất thu thuế và chi tiêu mới nói trên, đạo luật đi kèm nhiều cắt giảm đối với chương trình an sinh xã hội , giảm ưu đãi cho dự án năng lượng sạch hay bổ sung một số thuế mới.

OBBBA bao gồm những cắt giảm và thay đổi đáng kể đối với Medicaid (Chương trình bảo hiểm y tế cho người thu nhập thấp và người khuyết tật) và SNAP (Chương trình hỗ trợ dinh dưỡng bổ sung, hay còn gọi là tem thực phẩm). Người khỏe mạnh dưới 65 tuổi và không có con nhỏ sẽ phải làm việc ít nhất 80 giờ/tháng để tiếp tục hưởng quyền lợi từ Medicaid hay SNAP, theo AFP. Hơn 71 triệu người tham gia bảo hiểm Medicaid và 40 triệu người nhận phúc lợi SNAP. Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ (CBO) ước tính rằng luật mới sẽ khiến gần 12 triệu người Mỹ mất bảo hiểm y tế Medicaid trong 10 năm tới, và 3 triệu người sẽ không đủ điều kiện nhận tem thực phẩm.

Mặt khác, đạo luật mới cũng đã đảo ngược các khoản trợ cấp cho phát triển năng lượng tái tạo và mua xe điện, được thông qua dưới nhiệm kỳ cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden. Giờ đây, khoản miễn giảm thuế cho những người mua xe điện sẽ hết hạn vào ngày 30.9 năm nay, thay vì cuối năm 2032. Nhiều ưu đãi thuế cho phát triển năng lượng sạch cũng bị hủy bỏ. Luật cũng tạo một khoản tín dụng thuế cho việc sản xuất than luyện kim, chủ yếu được sử dụng trong sản xuất thép.

Ngoài ra, OBBBA còn bao gồm nhiều cắt giảm khác trong khi tạo ra các loại thuế mới, như thuế đặc biệt đối với các khoản tài trợ cho các trường đại học, thuế chuyển tiền ra nước ngoài. Luật cũng đi kèm điều khoản tăng trần nợ lên thêm 5.000 tỉ USD.

Tranh cãi về chi phí của đạo luật

Theo AP, các khoản giảm thuế trong OBBBA có tổng giá trị lên đến 4.500 tỉ USD. CBO ước tính OBBBA gây ra khoản thâm hụt ngân sách 3.300 tỉ USD trong 10 năm (2025 – 2034). Tuy nhiên, các nghị sĩ đảng Cộng hòa cho rằng những khoản giảm thuế này đã được áp dụng và là một phần của hệ thống thuế hiện tại, nên việc gia hạn chúng không làm tăng thâm hụt ngân sách mới. Theo góc nhìn của họ, OBBBA sẽ giảm thâm hụt gần 500 tỉ USD trong 10 năm tới.