MINI: Từ bản vẽ trên giấy ăn trở thành biểu tượng xe hơi nước Anh

Chỉ gắn bó với một công thức nhưng những chiếc Mini nguyên thủy đã thực sự khuấy đảo thị trường và trở thành một tượng đài.

Sau 41 năm liên tục được sản xuất, MINI nguyên thuỷ (thời kỳ trước khi được BMW mua lại) đã trở thành chiếc xe bán chạy nhất có xuất xứ từ xứ sở sương mù. Với những thành công trong quá khứ, MINI thế hệ khởi nguyên được coi là một trong những chiếc xe có tầm ảnh hưởng mạnh mẽ nhất. Ngoài ra, đó còn là một trong những chiếc xe dễ nhận biết nhất bởi phong cách thiết kế hầu như không thay đổi, ngay cả khi model này đã bước sang một trang mới.

Ngay cả tới hiện nay, chiếc MINI chạy điện Cooper SE mới nhất vẫn cho thấy bóng dáng của MINI đời đầu. Ngoài ra, nói về MINI, người ta cũng phải nhắc tới những thành tích trên đường đua với sự trợ giúp của nahf độ xe John Cooper. Nói chung là có rất nhiều điều để nói về chiếc xe nhỏ bé này. Nhưng trước hết, chúng ta hãy quay ngược về quá khứ và nhìn lại điểm xuất phát của MINI.

1. Sự khởi đầu

Mọi thứ manh nha khi giá dầu leo thang do cuộc khủng hoảng kênh đào Suez (1957). Khi ấy, nước Anh đã chứng kiến sự lao dốc về doanh số của những chiếc xe cỡ lớn vốn ngốn nhiều xăng hơn. Trong khi đó, những mẫu xe cỡ nhỏ như Fiat 500 hay các sản phẩm của người Đức lại nở rộ. BMC là một thương hiệu xe hơi của người Anh, được cai quản bởi Leonardo Lord. Ông là người khá “anti” những sản phẩm nhỏ bé của nước ngoài và mong muốn tạo nên một chiếc xe cỡ nhỏ đúng nghĩa.

Một số tiêu chí đã được Lord đưa ra. Cụ thể, chiếc xe này phải nằm gọn trong một chiếc hộp có kích thước 3,05 x 1,22 x 1,22 mét, trong đó khoang hành khách có chiều dài 1,83 mét. Đồng thời, nó cũng sử dụng động cơ lúc bấy giờ để cắt giảm chi phí. Ý tưởng của Leonardo Lord đã được hiện thực hóa bởi nhà thiết kế mang hai dòng máu Anh-Hy Lạp, Alec Issigonis. Alec đã vẽ phác chiếc xe bằng giấy ăn khi đang ngồi trong một nhà hàng vào năm 1956.

Bản vẽ phác của Alec Issigonis

Không những vậy, nhà thiết kế này còn đưa ra một số giải pháp đột phá. Nổi bật trong số đó là bố trí hộp số ở khu vực các-tê dầu của động cơ BMC và đặt cả cụm theo chiều ngang để tối ưu không gian hơn nữa ở phía trước của xe. Đồng thời, ông cũng nhờ người bạn mình – Alex Moulton thiết kế một hệ thống treo cỡ nhỏ, rẻ tiền và đầy hiệu quả. Hệ thống này sử dụng nón cao su thay vì các lò xo bằng thép.

Với bố cục truyền động cùng hệ thống treo mới trong khi các bánh xe được đẩy ra xa nhất có thể, một không gian rộng rãi bên trong MINI đã được hình thành, đủ cho 4 người. Chưa hết, chiếc xe còn cho thấy sự cân bằng, sức kéo và độ bám tốt> Kết hợp với đó là trọng lượng rất nhẹ cùng bệ khung gầm liền khối chắc chắn. Với cá tính của mình, Issigonis ghét nghe đài khi đang lái xe nên chiếc xe ban đầu không sở hữu trang bị này. Thế nhưng, người lái lại được bố trí hẳn một khay đựng gạt tàn thuốc lá.

2. Ra mắt

Đến năm 1959, MINI chính thức được gới thiêu với hai tên gọi là Austin 7 (Seven) và Morris MINI-Minor. Khi đó, chiếc xe mang kiểu dáng sedan 2 cửa. Tại Mỹ, nó cũng có hai tên gọi là Austin 850 và Morris 850. Ở thời điểm ban đầu, sức tiêu thụ của MINI là khá yếu. Ở một khía cạnh khác, Ford tuyên bố rằng BMC sẽ lỗ khoảng 30 Bảng cho mỗi chiếc MINI được bán ra. Thế nên, hãng này đã ngó lơ những chiếc xe cỡ nhỏ tại châu Âu và phát triển model Cortina.

Nhưng dù sao, BMC cũng có những lý lẽ của riêng mình. Tập đoàn này cho rằng khoản lỗ đó chẳng nói lên điều gì trong khi chi phí của MINI được san sẻ với các model khác. Đồng thời, một số kỹ thuật sản xuất tối giản nhưng đầy thông minh đã giúp giá thành của chiếc xe được hạ thấp đáng kể. Sang đến thập niên 60, dòng MINI bắt đầu mở rộng với các biến thể van 2 cửa, bán tải 2 cửa và convertible coupe. Đến lúc này, doanh số bắt đầu cho thấy dấu hiệu khởi sắc.

3. Sự phổ biến và văn hóa đại chúng

Mẫu xe huyền thoại của người Anh bắt đầu đi vào văn hóa đại chúng khi một số ngôi sao nhạc pop và những người nổi tiếng tìm đến MINI. Dù đó được coi là mồi lửa dí vào thùng thuốc súng nhưng thực chất, MINI là một chiếc xe tiệm cận đến sự hoàn hảo và ra đời đúng thời điểm. Đó là một cỗ xe bé hạt tiêu, không hề đắt đỏ nhưng có cảm giác lái thú vị và có cá tính riêng.

MINI dần dần trở thành một món đồ thời thượng bởi sự xuất hiện của nó trên các chương trình truyền hình và phim ảnh. Đáng kể nhất chính là bộ phim The Italian Job. Trong tác phẩm điện ảnh này, kích thước nhỏ gọn và đặc tính nhanh nhẹn, linh hoạt của những chiếc MINI đã được phát huy khi chúng giúp cho những tên trộm luồn lách trên những con phố đông đặc của thành Turin.

MINI trong phim The Italian Job

4. Quá trình tiến hóa

Ngay cả khi đã bước sang thế hệ cuối cùng (Mk 7), những chiếc MINI nguyên thủy không cho thấy quá nhiều khác biệt. Nếu nói đến lần nâng cấp đáng kể nhất, có lẽ chúng ta phải nhắc đến thế hệ thứ 4 (Mk 4). Khi ấy, cửa xe được phóng to ra với phần bản lề được giấu kín chứ không lộ thiên theo kiểu tiết kiệm như trước.

Ngoài ra, ô kính phía sau cũng lớn hơn trong khi các cửa sổ dạng trượt ở phía trước được thay bằng loại mới. Còn từ thế hệ thứ 2, phần mặt trước của xe cũng được thiết kế lại với bộ lưới tản nhiệt mới trong khi 4 số tiên của hộp số được bổ sung bộ đồng tốc. Và trong năm 1964, hệ thống treo nón cao su cũng đã nhường chỗ cho hệ thống thủy lực giúp mang đến cảm giác êm ái hơn.

5. Trên đường đua

Đâu chỉ những nhân vật nổi tiếng, MINI còn thu hút sự chú ý của các tay đua, những công ty chuyên chế tạo xe đua và đặc biệt là John Cooper. Ông là một người bạn của Alec Issigonis và rất đề cao tiềm năng của MINI. Và John Cooper cũng chính là người đã tạo nên những chiếc xe đua MINI thần thánh. Khối động cơ 848cc của chiếc xe đã được nâng cấp với khoảng chạy piston dài hơn. Cùng với đó là hai bộ chế hòa khí SU, hộp số với tỷ số truyền ngắn hơn và hệ thống phanh đĩa ở bánh trước. 1000 chiếc MINI Cooper đã ra lò, tuần theo đúng quy định của nhóm 2 thuộc giải đua xe đường trường.

Trong khi đó, MINI Cooper S là một phiên bản mạnh mẽ hơn từng làm nhục nhiều đối thủ to lớn hơn nhiều. Ở cuộc đua Monte Carlo 1964, chiếc xe này đã cùng tay lái Paddy Hopkirk để giành chiến thắng chung cuộc. Ngay trong năm sau, MINI Cooper S đã bảo vệ thành công danh hiệu của mình cùng với Timo Makinen. Trong cuộc đua năm ấy, thời tiết xấu đã khiến cho rất nhiều tay lái bỏ cuộc.

Thậm chí, năm 1966 còn chứng kiến 3 chiếc MINI Cooper S cán đích đầu tiên. Về thứ 4 là một chiếc Ford Cortina. Nhưng do phạm quy vì sử dụng đèn không đúng tiêu chuẩn, kết quả của 4 chiếc xe này bị hủy và người cán đích thứ 5 với chiếc Citroen ID đã trở thành quán quân. Tất nhiên, đó mới chỉ là một phần nhỏ trong thành công của MINI trên mọi thể thức đua xe. Chưa hết, rất nhiều tay đua đã trở thành huyền thoại sau khi khởi đầu với những chiếc MINI. Có thể kể đến Graham Hill, Niki Lauda, Jackie Stewart, Jochen Rindt, John Surtees hay James Hunt.

6. Chiếc MINI nguyên thủy cuối cùng

Trải qua hơn 4 thập kỷ, chiếc MINI cuối cùng cũng chính thức xuất xưởng. Đó là một chiếc MINI Cooper Sport màu đỏ. Theo thống kê, đã có hơn 5 triệu chiếc MINI tới tay người tiêu dùng trên toàn thế giới. Trên nhiều phương tiện truyền thông, MINI là chiếc xe quan trọng nhất kể từ sau thời đại của Ford Model T. Quả thực vậy, chiếc xe này đã thay đổi bộ mặt của thị trường ô tô, Nó đã chứng minh sự hiệu quả quả kết cấu dẫn động cầu trước trên một chiếc xe kinh tế và làm cho hệ thống này trở nên phổ biến. Ngoài ra, MINI còn thay đổi quan niệm về một chiếc xe hiệu năng cao không nhất thiết phải sử dụng dẫn động cầu sau.

7. Hồi kết

Trong suốt cuộc đời của mình, MINI đã qua tay ba nhà sản xuất là BMC, British Leyland và Rover. Đó là kết quả của một quá trình biến đổi và sáp nhập khá phức tạp. Nhưng dù vậy, điều đó vẫn khẳng định sự bất diệt của bản thiết kế mà Alec Issigonis đã tạo nên. Bởi lẽ, dù được kế thừa bởi British Leyland và Rover, hai tập đoàn này vẫn duy trì những đặc tính ban đầu của chiếc xe thay vì ‘đập đi xây lại’ để tạo nên một thứ gì đó mới mẻ.

MINI Cooper SE

Với những biến động lớn trong ngành công nghiệp ô tô Anh Quốc, BMW đã thâu tóm Rover Group vào năm 1994. Nhưng chỉ 6 năm sau, tập đoàn xe hơi nước Đức đã bán đi gần như toàn bộ, ngoại trừ một thứ. Đó là quyền sở hữu với cái tên MINI đình đám. Đó được coi là một bước đi vô cùng khôn ngoan. Và đến năm 2001, mẫu xe kế nhiệm của MINI đã chính thức lộ diện.

Những chiếc MINI hiện tại tuy to lớn hơn tổ tiên của chúng khá nhiều nhưng vẫn thuộc phân khúc xe cỡ nhỏ khi xét theo tiêu chuẩn phân loại ngày nay. Ở thời điểm này, MINI đã bắt đầu chuyển sang sử dụng hệ thống động lực điện với chiếc Cooper SE và đã có hơn 45.000 đơn đặt hàng dành cho sản phẩm này.

Theo Nghe nhìn Việt Nam