Miệng núi lửa trên Sao Hỏa chứa đầy đá quý opal, nhưng thứ đằng sau nó còn đáng giá hơn nhiều

Một khảo sát mới cho thấy sự phát sáng bí ẩn của đá bao quanh các vết nứt trong miệng núi lửa trên sao Hỏa có thể được tạo thành từ đá quý opal có cấu trúc nhiều nước.

Dữ liệu mới từ tàu thăm dò Mars Curiosity của NASA cho thấy một lòng hồ cổ xưa, khô cạn trên Sao Hỏa có thể chứa đầy đá quý opal.

Các nhà khoa học thường tập trung vào nước khi tìm kiếm dấu hiệu của sự sống ngoài Trái Đất vì nó rất quan trọng đối với sự sống như chúng ta biết. Nhưng do nước không còn chảy trên Sao Hỏa nên các nhà khoa học phải săn lùng các dấu hiệu địa chất của nước từng tồn tại ở đó. Những dấu hiệu này hiện diện trong đá và đất của Hành tinh Đỏ, nơi một số khoáng chất và cấu trúc chỉ hình thành khi đá và nước tương tác với nhau.

Đá opal có cấu trúc giàu nước

Các nhà khoa học đã phát hiện ra một dấu hiệu như vậy trong vài năm qua xung quanh các vết nứt trên bề mặt Sao Hỏa. Xung quanh một số vết nứt này là “quầng sáng” của đá có màu sáng hơn, mà các nhà khoa học nhận thấy có khả năng do đá opal tạo ra. Để opal hình thành, đá giàu silica phải tương tác với nước.

Các nhà khoa học đã đào sâu vào kho lưu trữ hình ảnh khổng lồ của xe tự hành Curiosity và phát hiện ra rằng những vầng hào quang giàu opal này không bị cô lập. Thay vào đó, chúng dường như tồn tại khắp Gale Crater, một lòng hồ cổ rộng 154 km mà Curiosity đã khám phá kể từ khi sứ mệnh của nó bắt đầu vào năm 2012.

“Phân tích mới của chúng tôi về dữ liệu lưu trữ cho thấy sự giống nhau đáng kinh ngạc giữa tất cả các quầng sáng mà chúng tôi đã quan sát thấy trong nhiệm vụ”, tác giả chính – ông Travis Gabriel, nhà vật lý tại Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ, cho biết trong một tuyên bố.

Gabriel và các đồng nghiệp của ông đang khảo sát những hình ảnh cũ từ Curiosity đi ngang qua Miệng núi lửa Gale và nhận thấy, trong một hình ảnh được chụp trước đó, có một quầng sáng của đá bao quanh một vết nứt. Vầng sáng đó trông gần giống hệt như những quầng sáng được tìm thấy thời gian gần đây hơn. Dữ liệu từ ChemCam của Curiosity, phân tích đá bằng cách sử dụng hình ảnh và phép đo quang phổ, cho thấy những loại đá nhẹ được khảo sát gần đây có khả năng chứa đá opal giàu silica.

Để xác nhận tính chất hóa học của những loại đá đó, nhóm của Gabriel đã tiến hành một phân tích bổ sung về một tập hợp các quầng sáng khác ở một vị trí khác trong miệng núi lửa được gọi là địa điểm khoan Lubango.

Đá opal từ Sao Hỏa

Tại đây, nhóm khoa học đã sử dụng thiết bị Dynamic Albedo of Neutrons (DAN) của Curiosity, thiết bị này đo các neutron bị đánh bật khỏi bề mặt Sao Hỏa bởi các tia vũ trụ, các hạt năng lượng cao từ bên ngoài hệ mặt trời liên tục bắn phá Sao Hỏa. Những neutron nảy này chậm lại khi có mặt hydro, một trong những thành phần chính của nước. Khi DAN phát hiện tỷ lệ neutron chuyển động chậm cao hơn, điều đó có nghĩa là có nhiều đá chứa nước hơn (giống như opal) trong một khu vực nhất định.

Tại địa điểm Lubango, kết quả DAN đã xác nhận rằng các quầng sáng đậm hơn trên mặt đất thực sự có chứa đá opal, giống như các địa điểm khác xung quanh Miệng núi lửa Gale.

Dữ liệu này, cùng với những hình ảnh về các quầng sáng trước đó khiến các nhà nghiên cứu tin rằng nước đã từng tồn tại trên khắp Miệng núi lửa Gale.

Các nhà nghiên cứu cho biết nhận thức mới này rằng nước phải tồn tại trong Miệng núi lửa Gale rất lâu sau khi hồ nước bốc hơi có nghĩa là sự sống có thể tồn tại ở đó lâu hơn một chút, bắt đầu từ 2,9 tỷ năm trước (Sao Hỏa được cho là khoảng 4,6 tỷ năm tuổi).

Những kết quả này bổ sung thêm một núi bằng chứng cho thấy nước đã từng phổ biến trên sao Hỏa. Để hiểu rõ hơn về quá khứ có đầy nước của hành tinh này, các tác giả nghiên cứu đã đề xuất các vết nứt giàu đá opal ở Miệng núi lửa Gale như một điểm đến mới để thu thập các mẫu địa chất hoặc cho các nhiệm vụ thám hiểm tiềm năng của con người.