Miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt bổ sung cho người nuôi và bán 13 con gà lôi trắng

Sáng 17/10, TAND tỉnh Hưng Yên mở phiên tòa hình sự phúc thẩm xem xét đơn kháng cáo của bị cáo Thái Khắc Thành (SN 1980, trú tại xã Đô Lương, tỉnh Nghệ An , trước sáp nhập là xã Thịnh Sơn, huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An) và xem xét kháng nghị của Viện KSND tỉnh Hưng Yên trong vụ án nuôi và bán 13 con gà lôi bị TAND khu vực 5 (tỉnh Hưng Yên) tuyên phạt 6 năm tù.

Đây là vụ án gây xôn xao dư luận suốt thời gian qua.

Tại phiên tòa phúc thẩm, bị cáo Thành có 5 luật sư bào chữa. Những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan được triệu tập hợp lệ nhưng đều vắng mặt . Người làm chứng có mặt tại phiên toà là chị Nguyễn Thị Oanh (vợ bị cáo Thành) và anh Hoàng Văn Truyền (1991, quê Nghệ An).

Nêu quan điểm về việc vắng mặt một số người vắng mặt, đại diện Viện KSND tỉnh Hưng Yên cho biết, xét thấy việc vắng mặt của họ không ảnh hưởng đến quá trình xét xử nên đề nghị Hội đồng xét xử tiếp tục phiên tòa.

Phía luật sư bào chữa cho bị cáo Thành cũng đồng ý quan điểm này của đại diện Viện kiểm sát và đề nghị Hội đồng xét xử tiếp tục phiên toà. Sau hội ý, Hội đồng xét xử quyết định tiếp tục xét xử phúc thẩm .

Bị cáo Thái Khắc Thành tại phiên tòa phúc thẩm sáng 17/10.

Tại phiên tòa phúc thẩm, đại diện Viện kiểm sát bất ngờ thay đổi nội dung kháng nghị trước đó. Cụ thể, Viện KSND tỉnh Hưng Yên đề nghị Hội đồng xét xử sửa án sơ thẩm, miễn trách nhiệm hình sự đối với bị cáo Thành.

Trước đó, Viện KSND tỉnh Hưng Yên kháng nghị toàn bộ bản án hình sự sơ thẩm số 35/2025/HS-ST của TAND khu vực 5 liên quan vụ án của bị cáo Thành, đề nghị hủy bản án sơ thẩm số 35/2025/HS-ST để điều tra lại theo quy định của pháp luật .

Theo đại diện Viện kiểm sát, bản án sơ thẩm của TAND khu vực 5 xác định bị cáo Thành phạm tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” là không phù hợp. Bởi tại phụ lục danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm ban hành kèm theo Thông tư số 27/2025/TT-BNNMT ngày 24/6/2025 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, quy định về quản lý loài nguy cấp, quý, hiếm; nuôi động vật rừng thông thường và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp thì gà lôi trắng có tên khoa học là Lophura nycthemera, thuộc lớp chim (Aves), bộ gà (Galliformes), họ trĩ (Phasianidae) thuộc nhóm IIB (không còn thuộc nhóm IB, Nghị định số 84/2021/NĐ-CP của Chính phủ như khi khởi tố điều tra và truy tố).

Phiên tòa phúc thẩm xét xử bị cáo Thái Khắc Thành sáng 17/10.

Việc bản án sơ thẩm xác định 13 cá thể thu giữ của bị cáo Thành là “gà lôi trắng” – loài chim hiện được ghi nhận trong phụ lục I – nhóm IB, Nghị định số 84/2021/NĐ-CP của Chính phủ, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2019/NĐ-CP ngày 22/1/2019 của Chính phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES)” và tuyên bố bị cáo Thành phạm tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”, theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 244 BLHS là chưa phù hợp với sự thay đổi của chính sách, pháp luật…

Theo bản án sơ thẩm của TAND khu vực 5, năm 2022, Thành tìm hiểu thông tin trên mạng xã hội và biết “gà lôi trắng” là động vật nguy cấp, quý, hiếm cần được bảo tồn, không được nuôi, nhốt, mua bán và có giá trị cao nên nảy sinh ý định nhân giống bán lấy tiền chi tiêu.

Hai năm sau, qua mạng xã hội, Thành mua một con “gà lôi trống” của một người không quen biết ở Cần Thơ với giá 4,5 triệu đồng. Sau đó, Thành tiếp tục liên hệ với người ở huyện Diễn Châu cũ (tỉnh Nghệ An) thỏa thuận trao đổi một con chim chích chòe lửa mà mình đang nuôi lấy hai con “gà lôi mái” của người này đưa về nuôi chung với con “gà lôi trống” đã mua trước đó. Sau một thời gian, các con “gà lôi mái” Thành nuôi đẻ được 13 trứng và ấp nở ra 10 gà lôi con, 3 trứng bị hỏng.

Hội đồng xét xử phúc thầm vụ án “gà lôi trắng”.

Tháng 3/2025, do muốn bán gà lôi lấy tiền nên Thành đã lên mạng xã hội đăng bán “gà lôi con” kèm theo hình ảnh đàn gà mình đang nuôi. Một tài khoản lạ không rõ tên, tuổi, địa chỉ hỏi mua 10 con gà lôi con của Thành với giá 500.000 đồng một con. Do gà con còn non nên người mua đề nghị Thành nuôi thêm vài ngày và trả thêm tiền công một triệu đồng.

Sau đó, Thành dùng tài khoản của vợ nhận hai triệu tiền cọc từ một người có tài khoản mạng xã hội tên “Quốc Huy”. Số tiền còn lại 4 triệu đồng và 2,6 triệu đồng cước xe vận chuyển sẽ thanh toán nốt sau khi người mua nhận được gà.

Ngày 2/4/2025, khi xe do Thành thuê chở 10 con gà lôi con đi giao cho khách đến địa phận xã Song An, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình cũ (nay là phường Vũ Phúc, tỉnh Hưng Yên) thì bị tổ công tác của Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh Thái Bình (cũ) kiểm tra, thu giữ.

Cơ quan công an khám xét khẩn cấp nơi ở của anh Thành và thu giữ thêm 3 con gà lôi. Sau đó Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Thái Bình (cũ) khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can, bắt tạm giam Thành về tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”. Ngày 8/8/2025, Thành bị TAND khu vực 5 xét xử và tuyên phạt 6 năm tù, đồng thời phạt bổ sung 30 triệu đồng.

Ngày 13/8, Viện trưởng Viện KSND tỉnh Hưng Yên đã kháng nghị toàn bộ bản án sơ thẩm theo hướng, đề nghị hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại. Cùng ngày, Chánh án TAND tỉnh Hưng Yên đã ra quyết định thay đổi biện pháp ngăn chặn đối với anh Thành từ tạm giam sang cấm đi khỏi nơi cư trú, chờ xét xử phúc thẩm lại toàn bộ vụ án theo quy định của pháp luật.

Quá trình xét xử phúc thẩm, bị cáo Thành khai nhận toàn bộ quá trình mua gà lôi trắng và nhân giống loài gà này. Bị cáo Thành nhận thức được hành vi mua bán, nuôi nhốt, nhân giống gà lôi trắng là vi phạm pháp luật. Trước bục khai báo, bị cáo Thành khẳng định, việc cơ quan điều tra khởi tố và viện kiểm sát truy tố bị cáo trong vụ án này là đúng quy định của pháp luật.

Khi luận tội, đại diện Viện kiểm sát cho biết, theo Thông tư 27/2025/TT-BNNMT của Bộ Nông nghiệp và Môi trường có hiệu lực từ ngày 1/7, loài gà lôi trắng được xếp vào nhóm IIB thay vì nhóm IB như trước đây. Do đó, Viện kiểm sát đã thay đổi kháng nghị từ “hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại” sang “sửa bản án sơ thẩm và đề nghị miễn trách nhiệm hình sự cho bị cáo Thành”.

Theo đại diện Viện kiểm sát, căn cứ Thông tư 27, gà lôi trắng không còn thuộc nhóm IB như giai đoạn khởi tố và truy tố nữa, mà đã thuộc nhóm IIB. Do đó, bị cáo Thành không còn nguy hiểm cho xã hội nữa nên đề nghị miễn trách nhiệm hình sự cho bị cáo Thành là có căn cứ.

Sau khi nghị án, Hội đồng xét xử tuyên miễn trách nhiệm hình sự đối với bị cáo Thành, hủy bỏ quyết định cấm đi khỏi nơi cư trú, trả tự do cho bị cáo tại phiên tòa. Đồng thời, Hội đồng xét xử tuyên miễn hình phạt bổ sung 30 triệu đồng cho bị cáo Thành.