Miền Tây điêu đứng trong thiên tai lịch sử
Ngoài việc đảo lộn đời sống hàng triệu dân vì không có nước ngọt, các chuyên gia lo ngại tốc độ xâm nhập mặn tiếp diễn như hiện nay sẽ khiến nền nông nghiệp ở miền Tây kiệt quệ trong 3 năm tới.
Sau tình trạng hàng nghìn tấn hàu của bà con huyện Bình Đại chế.t sạch, thiệt hại gần 50 tỷ đồng, hiện người nuôi nghêu ở huyện ven biển của tỉnh Bến Tre cũng đứng ngồi không yên. Mấy ngày nay ông Lâm Văn Khởi (45 tuổ.i, ở xã Thạnh Hải, huyện Thạnh Phú) và hàng trăm xã viên khác liên tục ra bãi nhặt xác nghêu đem bỏ.
“Cả mấy tuần rồi nắng gay gắt, độ mặn tăng cao chưa từng có khiến nghêu chế.t nhiều. Bà con góp vốn hàng chục tỷ đồng đổ vào đây. Hơn tháng nữa là thu hoạch mà gặp cảnh này ai cũng rầu”, ông Khởi giọng buồn bã.
Giá rơm cho trâu, bò ăn ở Bến Tre từ 2.000 đến 2.500 đồng mỗi kg, bằng nửa giá lúa. Ảnh: Cửu Long
Cùng cảnh khổ, người nuôi trâu, bò ở Bến Tre đang lo “sốt vó” khi nguồn nước uống, thức ăn đang cạn kiệt. Hiện, 2 kg rơm có giá tương đương một kg lúa (4.000-5.000 đồng); nước giếng cho gia súc uống 100.000 đồng mỗi m3. Không có tiề.n nuôi, nhiều hộ phải bán trâu bò giá rẻ, lỗ cả chục triệu đồng một con.
“Hơn nửa tháng nay mỗi ngày tôi phải vượt gần 5 km đi mua nước ngọt về pha với nước mặn cho đàn bò uống cầm chừng, dù rất lo dịch bệnh xảy ra”, nông dân Nguyễn Văn Đỗ, xã Tân Xuân, huyện Ba Tri, nói.
Theo ông Nguyễn Thành Lâm – Phó phòng Nông nghiệp huyện Ba Tri – địa phương có hơn 80.000 trâu bò, lớn nhất miền Tây. “Mỗi con cần hàng chục lít nước ngọt mỗi ngày. Nhưng ngay cả con người còn không có nước để sinh hoạt thì nói gì đến gia súc”, ông Lâm nói
Tình trạng thiếu nước ngọt cũng khiến Bệnh viện Nguyễn Đình Chiểu (lớn nhất Bến Tre) cả tháng qua phải xài nước nhiễm mặn. Bác sĩ Trần Văn Ân, Phó giám đốc bệnh viện cho hay, mỗi tháng đơn vị cần 16.000 m3 nước sạch phục vụ cho các khoa phòng, với sức chứa hơn 1.000 giường. Đặc biệt, hệ thống máy xét nghiệm và lọc thận buộc phải dùng nước ngọt hoạt động nhưng hiện nay nguồn cung cấp rất khó khăn.
“Chúng tôi đang rất lo ngại vì ảnh hưởng đến hoạt động chuyên môn, sự an toàn máy móc cũng như sinh hoạt của bệnh nhân. Nhất là nguy cơ dịch bệnh xảy ra”, ông Ân tỏ ra lo lắng.
Hiện, Bến Tre được đán.h giá là địa phương thiệt hại nặng nhất trong trận thiên tai lịch sử. Có 162/164 xã, phường, thị trấn trong tỉnh bị mặn bủa vây. Toàn bộ gần 20.000 ha lúa đông xuân, hơn 500 ha cây màu và 100.000 cây giống của bà con nông dân bị mất trắng…
“Khó nhất là hơn 353.000 dân ở các vùng nông thôn thuộc 3 huyện ven biển đang thiếu nước ngọt nghiêm trọng; phải mua nước giếng hoặc các xe bồn chở từ tỉnh khác đến với giá 100.000-200.000 đồng/m3″, ông Bùi Văn Lâm – Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho hay.
Các chuyên gia cho rằng, nếu diễn biến xâm nhập mặn tiếp tục diễn ra như hiện nay, trong 3 năm tới nền nông nghiệp miền Tây sẽ kiệt quệ. Ảnh: Cửu Long
Trong khi đó, Trà Vinh là địa phương thứ 8 ở miền Tây công bố thiên tai. Hàng chục nghìn ha lúa đông xuân và tôm nuôi bị hư hại vì hạn mặn khốc liệt chưa từng có. Hộ ông Nguyễn Văn Thông (huyện Cầu Ngang) thả 400.000 con tôm giống được 2 tuần, giờ chế.t sạch vì nắng nóng và độ mặn quá cao.
Video đang HOT
“Toàn bộ vốn liếng cả trăm triệu đồng đổ vào đây, coi như mất hết rồi. Từ nhỏ đến giờ tôi mới thấy thời tiết lạ lùng như thế”, lão nông 60 tuổ.i nói.
Sông cạn kiệt, đồng nứt nẻ, nhiều nông tại huyện Long Phú, tỉnh Sóc Trăng rơi nước mắt khi phải bán đi phần lúa mới được gieo trồng trước khoảng 2 tuần tuổ.i cho những người có điều kiện hơn. “Tôi buộc phải bán 12/25 công lúa non khi đạt 15 ngày tuổ.i để lấy 4,5 triệu đồng đầu tư cứu phần diện tích còn lại”, ông Hùng, ngụ xã Tân Hưng, nói.
Theo Phòng Nông nghiệp huyện Long Phú, mức độ thiệt hại đang tăng lên trên cả cấp số nhân. Toàn huyện xạ 6.300 ha lúa đông xuân. Cuối tháng 2, diện tích lúa bị mất trắng có 78 ha, nay tăng lên 1.000 ha; chiếm 1/4 toàn tỉnh.
Trước thiên tai nghiêm trọng này, các chuyên gia lo ngại ảnh hưởng nặng nề đến ngành nông nghiệp của Đồng bằng sông Cửu Long – vựa lúa, trái cây, thủy sản lớn của cả nước. “Nếu tốc độ xâm nhập mặn vẫn tiếp diễn như hiện nay, trong 3 năm tới nền nông nghiệp ở ĐBSCL có thể sẽ bị kiệt quệ”, PGS.TS Đỗ Võ Anh Khoa (Đại học Cần Thơ) nhận định.
Theo ông Anh, khi đó, đất nông nghiệp, lương thực trở nên khan hiếm và đắt đỏ hơn. Diện tích đất nông nghiệp, đất trồng cỏ cho gia súc, ngành chăn nuôi sẽ sụt giảm mạnh, đồng thời tăng nhập khẩu thức ăn chăn nuôi…
Tiếp nước cấp bách cho dân vùng hạn mặn
Toàn miền Tây có 155.000 hộ (gần 600.000 nhân khẩu) đang thiếu nước ngọt sử dụng. Nặng nề nhất là tỉnh Bến Tre, gần như toàn bộ diện tích bị nước mặn xâm nhập.
Công ty cấp thoát nước Bến Tre cho biết, nước sạch cung cấp cho người dân, các cơ quan đơn vị bị nhiễm mặn vượt ngưỡng cho phép (trên 250 mg mỗi lít). Để giảm thiểu tình trạng này, chính quyền địa phương cho đắp đậ.p tạm chặn sông Cái Cỏ ngăn nước mặn từ dòng Hàm Luông vào.
Xe bồn đưa nước sạch về vùng nông thôn phục vụ người dân. Ảnh: A.X
Mỗi ngày trạm bơm Cái Cỏ lấy 35.000 m3 nước bị mặn 1 từ sông Tiề.n đưa về nhà máy nước Sơn Đông (TP Bến Tre) để pha loãng với nguồn nước lấy trên sông Hàm Luông (4-5) xử lý, cung cấp cho dân xài. Tình trạng này cũng diễn ra ở 3 trạm còn lại của tỉnh.
“Đối với các bệnh viên, chúng tôi ưu tiên dùng xe bồn qua Tiề.n Giang mua nước sạch từ nhà máy BOO Đồng Tâm về phục vụ, nhưng cũng chỉ đủ sử dụng cho các máy móc chuyên dụng”, bà Nguyễn Thị Diễm Phượng, Tổng giám đốc Công ty cấp thoát nước Bến Tre cho biết.
Sắp tới, tình hình căng thẳng hơn, nhà máy sẽ đưa xà lan lên thượng nguồn sông Tiề.n lấy nước thô về xử lý cung cấp cho các bệnh viện. “Trong bối cảnh hiện nay, chúng tôi cố gắng tối đa và mong được người dân thông cảm, chia sẻ”, bà Phượng nói. Ngoài ra, chính quyền các địa phương trong tỉnh đang huy động xà lan chở nước ngọt phục vụ người dân các huyện ven biển.
Trong khi đó, tỉnh Sóc Trăng cũng đang huy động xe bồn đưa nước về phục vụ miễn phí cho người dân 80 xã bị xâm nhập mặn. “Chúng tôi cố gắng bằng mọi cách phải đưa nước sạch đến tận tay người dân để ổn định cuộc sống cho họ; hạn chế tối đa tình trạng dịch bệnh xảy ra”, ông Nguyễn Thành Dũng – Giám đốc Trung tâm nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn tỉnh, khẳng định.
Tỉnh Tiề.n Giang cũng đang triển khai phương án đắp đậ.p tạm ngăn sông Sáu Hầu – Xoài Hột để lấy nước ngọt từ kinh Nguyễn Tất Thành cung ứng cho Nhà máy nước BOO Đồng Tâm, cách đó khoảng 500 m hoạt động, đảm bảo mỗi ngày cung ứng 70.000 m3 nước sạch. Ngoài ra, địa phương còn khoan giếng lấy nước ngầm phục vụ người dân, đặc biệt là vùng bán đảo Gò Công và huyện đảo Tân Phú Đông…
Cửu Long
Theo VNE
'Giải cứu' ĐBSCL trước thiên tai hạn, mặn
Nhiều tỉnh ĐBSCL đang đồng loạt triển khai các biện pháp trước thiên tai khô hạn, xâm nhập mặn chưa từng có nhiều năm qua.
Ông Lê Hữu Tâm (xã Hưng Yên, H.An Biên, Kiên Giang) mất trắng 25 công lúa vì nước bị nhiễm mặn - Ảnh: Tây Hồ
Khoan giếng ngầm
Kiên Giang đang là tỉnh hứng chịu hậu quả nặng nề nhất bởi hạn, mặn. Tính đến nay, diện tích thiệt hại trong vụ lúa mùa và đông xuân 2015 - 2016 Kiên Giang đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống, sản xuất của hơn 18.000 hộ nông dân. Hạn hán cũng làm hàng chục ngàn hộ dân thiếu nước ngọt cho sinh hoạt. Theo các chuyên gia, những tác động "kép" đầy tai hại trên chắc chắn còn tăng bởi đây mới là đầu mùa khô, nắng nóng, xâm nhập mặn sẽ còn kéo dài và ngày càng gay gắt hơn.
Giếng nước ngầm vừa được khoan thêm để dự phòng nguồn nước sinh hoạt cho người dân TP.Rạch Giá - Ảnh: Xuân Lam
Ông Phạm Vũ Hồng, Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang, cho biết ngay lúc này, ngoài giải pháp tình thế như khoan thêm giếng ngầm, chủ động nguồn nước ngọt cho các nhà máy, tỉnh đã chỉ đạo các huyện thị khẩn cấp hoàn thành các công trình thủy lợi còn dang dở, công trình ngăn mặn "chữa cháy" như nghiên cứu đắp các đậ.p ngăn cao su, đậ.p vải kỹ thuật; tuyệt đối không để cục bộ ở các huyện xung đột lợi ích với nhau.
Hiện Công ty TNHH MTV cấp thoát nước Kiên Giang đang khoan 16 giếng nước ngầm để bổ sung nguồn nước dự trữ khi nước mặt bị nhiễm mặn. Mỗi giếng sâu từ 85 - 115 m, tổng chi phí khoảng 15 tỉ đồng. Khi hoàn thành, 16 giếng sẽ cung cấp thêm khoảng từ 16.000 - 20.000 m3 nước/ngày đêm. "Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tình thế nhằm đối phó tình hình hiện nay. Về lâu dài, công ty đã lập dự án xây dựng thêm một hồ chứa nước ngọt ở TP.Rạch Giá và một hồ ở Sóc Xoài (thuộc H.Hòn Đất) với sức chứa mỗi hồ khoảng 1 triệu m3", ông Nguyễn Hữu Hoài Phương, Giám đốc Công ty TNHH MTV cấp thoát nước Kiên Giang, nói.
Còn tại Hậu Giang, ông Trần Công Chánh, Bí thư Tỉnh ủy, cũng đã chỉ đạo khoan nước ngầm để khai thác nước ngọt bổ sung cho các nhà máy nước khi mặn kéo dài. Theo đó, tại TP.Vị Thanh sẽ khoan 2 giếng bổ sung khoảng 5.800 m3nước/ngày đêm. Ở TX.Ngã Bảy, TX.Long Mỹ, H.Châu Thành mỗi điểm khoan 1 giếng để bổ sung khoảng 2.900 m3 nước ngọt/ngày đêm...
Nạo vét kênh, xây cống ngăn mặn
Tỉnh Cà Mau lên kế hoạch nạo vét các tuyến kênh chứa nước ở khu vực rừng U Minh Hạ, đầu tư hệ thống hồ chứa nước ngọt phục vụ nước sinh hoạt cho dân và kết hợp phục vụ phòng cháy rừng.
Đặc biệt, Cà Mau cũng kiến nghị T.Ư xem xét hỗ trợ địa phương dự án đầu tư dẫn nước ngọt từ vùng Nam sông Hậu về Cà Mau để hạn chế tối đa tình trạng khoan nước ngầm ở vùng đất bị nhiễm mặn. Các tỉnh khác như Bạc Liêu, Sóc Trăng, Trà Vinh, Tiề.n Giang cũng đang ráo riết thực hiện các biện pháp chủ động nguồn nước ngọt sinh hoạt cho dân.
Ở Kiên Giang những năm trước đã chủ động xây dựng hệ thống cống ngăn mặn, cống lấy nước ngọt để sản xuất.
Tuy nhiên, nhiều cống không phát huy được tác dụng, có cống xây dang dở, thiếu vốn, có cống khi xong lại không còn phù hợp với tình hình sản xuất thực tế... Theo ông Hồng, hiện tại UBND tỉnh đã cho rà soát lại hiện trạng sử dụng của các cống để có sự điều chỉnh cho phù hợp; đồng thời chỉ đạo Sở NN-PTNT phối hợp các địa phương triển khai phương án ngăn mặn - giữ ngọt, tập trung ở vùng ven biển An Biên - An Minh và một số khu vực cục bộ ở TP.Rạch Giá, các huyện Châu Thành, Gò Quao, Hòn Đất, Kiên Lương, Giang Thành. Đây đều là các huyện đang gặp khó bởi hệ thống cống ngăn mặn chưa được xây dựng đồng bộ.
Hiện tại toàn tỉnh mới chỉ hoàn thành 82/89 đậ.p ngăn mặn và cần phải đắp thêm 12 đậ.p ở vùng bị ảnh hưởng của H.Giang Thành. "Với các công trình thủy lợi, công trình ngăn mặn lâu dài cần nguồn vốn lớn thì có kế hoạch cụ thể trên cơ sở tính toán, cân đối trên toàn tỉnh. Riêng các công trình tạm thời, các địa phương cần tính toán sử dụng các đậ.p như đậ.p cao su, đậ.p vải địa kỹ thuật vừa hiệu quả vừa tiết kiệm chi phí", ông Hồng nói.
Chọn giống lúa phù hợp
Một số địa phương ở Kiên Giang cũng đã tính đến chuyển đổi mô hình sản xuất. Đặc biệt ở H.An Minh, lần đầu tiên ngành nông nghiệp sẽ phát hàng chục ngàn phiếu thăm dò, lấy ý kiến người dân xem mô hình nào phù hợp, hiệu quả có thể áp dụng được ở những vùng đất bị nhiễm mặn không trồng được lúa. Còn H.An Biên đang chuẩn bị thí điểm vùng nuôi chuyên canh tôm và phát triển thêm mô hình nuôi thủy sản nước lợ.
Cống ngăn mặn ở ấp Xẻo Quao (xã Đông Hòa, H.An Minh) đang được đầu tư xây dựng - Ảnh: Tây Hồ
Tại Cà Mau, ông Nguyễn Tiến Hải, Chủ tịch UBND tỉnh, cũng đã chỉ đạo các địa phương thực hiện một loạt giải pháp phòng chống hạn, mặn như tuyên truyền cho người dân về mùa vụ, diễn biến thời tiết, chuyển giao kỹ thuật mô hình lúa tôm phù hợp với điều kiện thực tế, hướng dẫn lịch thời vụ và bố trí cây trồng phù hợp...
Trong khi đó, Cục Trồng trọt khuyến cáo ngoài việc ưu tiên cho sản xuất giống lúa phù hợp với cơ cấu mùa vụ, thị trường thì cần chú ý tới phù hợp với diễn biến tình hình xâm nhập mặn, nhất là các tỉnh Long An, Tiề.n Giang, Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Kiên Giang và Hậu Giang. Cục Trồng trọt cho rằng những vùng khó khăn về nước tưới, chịu ảnh hưởng phèn, mặn thì nông dân nên sử dụng một số giống: OM 5464, AS 996, OM 2517, OM 5451, OM 6677, OM 6976; vùng ven biển Nam bộ sử dụng các giống: IR 50404, OM 576, OM 5476, OM 4900, OMCS 2000, Jasmine 85, RVT, VD 20, ST5; vùng bán đảo Cà Mau sẽ phù hợp với các giống: OM 4900, OM 2517, GKG 1, OM 7347, RVT, OM 5954.
Rửa đất nhiễm mặn
Hiện nay, hơn 40% diện tích trồng lúa vùng ĐBSCL, tương đương gần 300.000 ha đất sản xuất bị ảnh hưởng của xâm nhập mặn.
Vì vậy, việc cải tạo diện tích đất bị nhiễm mặn là hết sức quan trọng và cấp bách. Theo GS-TS Nguyễn Hồng Sơn, Viện trưởng Viện Lúa ĐBSCL, nếu đất nhiễm mặn thì nông dân cần áp dụng thêm kỹ thuật dùng lượng nước ngọt rửa mặn 1 - 2 lần trước khi xuống giống.
Đối với những vùng đất mặn có phèn nên bón vôi nung, riêng đất mặn không phèn nên bón vôi thạch cao (CaSO4) với liều lượng khoảng 30 - 50 kg/1.000 m2. Sau khi rải vôi cần cày hoặc sục cho vôi trộn đều trong đất, ngâm nước từ 1 - 2 ngày rồi rút nước.
Đình Tuyển - Xuân Lam
Theo Thanhnien
Xâm nhập mặn kéo dài, rơm rạ... lên cơn sốt Nếu như trước đây sau khi thu hoạch lúa, rơm rạ thường bị bỏ lại trên đồng hoặc đốt thì nay rơm được nông dân ĐBSCL thu gom bán cho thương lái. Thương lái ở ĐBSCL đang tích cực thu mua rơm - Ảnh: Ngọc Trinh Tận dụng nguồn phụ phẩm Năm nay, hạn hán và xâm nhập mặn kéo dài đã làm...