Miền Đông Ukraine: Crimea mới hay cách mạng sắc màu kiểu Putin?

Phương Tây cho rằng diễn biến miền Đông Ukraine do điện Kremlin thao túng. Vì đâu V.Putin có cơ hội thực hiện cuộc cách mạng này?

Đến thời điểm này, ba thành phố lớn ở miền đông Ukraine là Donetsk, Luhansk và Kharkiv rơi vào tình trạng bạo loạn, không chính phủ. Những người thân Nga đang chiếm lấy những cơ quan đại diện cho chính quyền Kiev, họ yêu cầu sự tự trị tương tự như của bán đảo Crimea. Và sau tự trị, họ cần có một lực lượng gìn giữ hòa bình như những vệ binh giấu mặt để tiến hành trưng cầu dân ý về việc sáp nhập Nga hay không.

Một kịch bản Crimea méo mó

Những gì đang diễn ra ở miền đông Ukraine khiến phương Tây liên tưởng đến một kịch bản Crimea lặp lại. Tuy nhiên, nhìn nhận một cách khách quan, miền đông quốc gia này đang là một phiên bản Crimea đầy lỗi.

Xét lại vấn đề trên bán đảo Crimea, khi chính quyền Kiev kịp nhận thấy ý tưởng sáp nhập Nga trên vùng lãnh thổ tự trị này, thì các tự vệ giấu mặt đã phủ kín bán đảo, phong tỏa cửa ngõ, bao vây doanh trại… Ngay sau đó, Crimea về với Nga bằng một cuộc trưng cầu dân ý “khách quan, minh bạch, công bằng” như lời Tổng thống Putin. Và nước Nga có viên ngọc quý Crimea không một hòn tên mũi đạn.

Nhưng miền đông Ukraine hoàn toàn khác. Họ không ở tư thế tự trị như bán đảo Crimea. Với những người thuộc dân tộc Nga, nói tiếng Nga, hoặc thân Nga, dù họ chiếm phần lớn, nhưng sẽ phải đối diện với một lực lượng quân đội, cảnh sát đã có sự chuẩn bị từ trước và quyết tâm cao hơn nhiều lần.

Đụng độ giữa người biểu tình và cảnh sát Ukraine

Để có được một cuộc trưng cầu dân ý không tiếng súng như Crimea, là một điều xa xỉ, nếu không muốn nói là bất khả thi.

Sự leo thang ở miền đông có thể hiểu là hệ quả từ tấm gương Crimea. Trước một chính quyền Kiev đầy bất ổn, chủ nghĩa bài Nga dâng cao, hiện hữu bóng hình của tư tưởng phát xít, những người Nga hoặc thân Nga cho rằng mình đang hoặc đã bị đe dọa.

Có thể nói, người Ukraine đã quen với việc dựng lên chính quyền từ vỉa hè, từ bom xăng, vũ khí tự chế, đụng độ với cảnh sát, quân đội… Họ được đào tạo, tôi luyện từ cuộc cách mạng Cam năm 2008, hay những tháng ngày khói lửa vừa qua. Tới thời điểm này, họ tiếp tục công việc này một lần nữa để đòi tự trị là điều hoàn toàn dễ hiểu và trong khả năng.

Còn trách nhiệm của Nga trong bối cảnh này, Phó Chủ tịch Thượng viện Nga Ilyas Ukhmanov hôm 7/4 đã bày tỏ, tình hình khu vực miền đông Ukraine này không giống với kịch bản Crimea.

“Do khác biệt về chính trị và văn hóa nên tình hình ở khu vực Donetsk cần phải xem xét riêng biệt một cách kĩ lưỡng. Nó không hoàn toàn giống với những gì đã xảy ra ở Crimea hay ở thành phố cảng Sevastopol” – Nghị sĩ Ukhmanov nhận định.

Một tòa nhà công quyền của Ukraine bị người thân Nga chiếm giữ và cố thủ

Tuy nhiên, từ hai tháng trước, quân đội Nga đã trong tư thế sẵn sàng chiến đấu ở biên giới miền đông Ukraine, tiếp giáp với các thành phố lớn đang đòi tự trị. Theo thông tin từ chính quyền Kiev, khoảng 40.000 lính Nga chỉ cách biên giới 30km. Và nhiều nhà phân tích của NATO cho rằng, với lực lượng tinh nhuệ này, chỉ 2 tiếng đồng hồ, Nga có thể làm chủ toàn bộ Ukraine.

Và cũng từ hai tháng trước, những người miền đông cũng đã nhen nhóm và dần leo thang các hoạt động bài Kiev và ủng hộ sáp nhập vào Nga.

Đặt những trường hợp này cách nhau, khó có thể không liên tưởng đến một kế hoạch mà Kremlin đã định sẵn mang tên “kịch bản Donetsk” với sắc màu riêng, nhưng kết quả sẽ như “kịch bản Crimea.”

Cách mạng màu sắc của Putin?

Phương Tây đã chụp mũ Moscow về việc bơm tiền và hậu thuẫn cho những hoạt động của người biểu tình tại miền đông Ukraine. Họ không ngần ngại nói thẳng điện Kremlin, hay cụ thể là Tổng thống Putin đang là người tạo nên toàn bộ những diễn biến này.

Tuy nhiên, một Ukraine đang yên bình dưới thời Tổng thống Yanukovich vì đâu nên sự đao binh? Nếu không có bàn tay nhào nặn của phương Tây với chiêu bài cách mạng sắc màu quen thuộc, liệu Nga có cơ hội nhìn thấy cái dây để giật?

Trong trường hợp của Ukraine, Washington đã khuyến cáo các đồng minh EU của mình với một cụm từ “kinh nghiệm Crimea”. Tuy nhiên, bản thân lời giải cho những nước cờ của Putin, có vẻ như các lãnh đạo EU vẫn đang lỡ nhịp.

Nhiều nhà phân tích thế giới nhận định, trường hợp miền đông Ukraine sẽ tiến triển theo chiều hướng: người biểu tình thân Nga, mà đa số trong đó là người dân tộc Nga tại miền đông sẽ phải đối đầu với lực lượng an ninh và quân đội Ukraine. Sẽ có thương vong trong những màn đụng độ này.

Khi con số chỉ đến vạch đỏ báo động, quân đội Nga sẽ nhanh chóng hành động với danh nghĩa “bảo vệ công dân, bảo vệ dân tộc” hoặc gìn giữ hòa bình. Chỉ sau vài tiếng triển khai, miền đông Ukraine sẽ tràn ngập quân Nga, và lúc này, điều kiện tiên quyết để tạo ra một cuộc trưng cầu dân ý công khai, minh bạch đã đầy đủ.

Đã có người bị thương trong quá trình biểu tình đòi tự trị tại thành phố Donetsk

Lúc này, Kiev và trên đó là phương Tây đang phải đối diện với một cục diện, sẽ có rất nhiều khu vực tại Ukraine đứng lên đòi tự trị. Và Kiev cũng không che giấu quyết tâm sẽ dập tắt những yêu cầu này của nhân dân.

Tuy nhiên, nhà phân tích chính trị Ukraine, Sergei Mikheyev khẳng định rằng liên bang hóa là phương tiện duy nhất để giữ gìn sự thống nhất của Ukraine.

“Kiev sợ rằng sau các cuộc trưng cầu dân ý, bước tiếp theo sẽ là đòi sát nhập vào Nga. Nhưng theo ý kiến của tôi, đây là một chính sách thiển cận. Bởi vì một cuộc trưng cầu dân ý về liên bang hóa có thể giảm căng thẳng và giữ Ukraina trong biên giới hiện tại. Trên thực tế, đây là phương tiện duy nhất.”

“Đối với phương Tây, như thường lệ, họ luôn sử dụng tiêu chuẩn kép. Chẳng hạn, Mỹ cũng là Liên bang, trong đó các bang có quyền hạn rất độc lập, đến mức mà mỗi bang có luật hình sự riêng. Cộng hòa Đức đang quan tâm đến tình hình Ukraina cũng là Liên bang. Không hiểu tại sao phương Tây lại cho rằng liên bang hóa đối với họ là chuyện hoàn toàn chấp nhận được, còn Ukraine thì phải là một nhà nước đơn nhất, mặc dù có những xung đột và mâu thuẫn nội bộ rõ rệt.” – Ông Mikheyev nhận định.

Có thể thấy, ông chủ điện Kremlin đã tương kế tựu kế, biến cách mạng sắc màu, quân bài tủ của phương Tây trở thành một cuộc cách mạng đòi tự trị mang phong cách của riêng mình. Mấu chốt của phương pháp Putin là lợi dụng mâu thuẫn sắc tộc, quyền lợi của các nhóm người để từ đó chia tách và thu nhận.

Theo Báo Đất Việt