Mặt Trời đang nguội đi nhanh chóng
Liệu hiện tượng này có tạo nên một ‘Kỷ băng hà mini’ trên Trái Đất?
Mặt Trời là ngôi sao ở trung tâm Hệ Mặt Trời giúp các hành tinh quay quanh quỹ đạo, cung cấp ánh sáng và nhiệt độ phù hợp cho sự sống của Trái Đất.
Nếu bạn chưa biết, Mặt Trời cũng trải qua nhiều chu kỳ, chúng ngày càng dễ đoán theo thời gian. Hiện tại, Mặt Trời đang trong giai đoạn ít hoạt động hơn, gọi là giai đoạn cực tiểu (solar minimum).
Trong giai đoạn cực tiểu của Mặt Trời, những vết đen xuất hiện ít hơn và ngược lại. Ảnh: NASA.
Mặt Trời thường trải qua giai đoạn 11 năm hoạt động mạnh mẽ (giai đoạn cực đại, solar maximum), sau đó là thời kỳ hoạt động ít hơn. Trong giai đoạn cực đại, Mặt Trời xuất hiện nhiều vết đen (sunspot) và giải phóng nhiều năng lượng hơn. Còn trong giai đoạn cực tiểu, Mặt Trời hoạt động một cách “ yên bình” hơn, xuất hiện ít vết đen và giải phóng ít năng lượng hơn.
Trong vài thập kỷ tới, các nhà khoa học dự đoán Mặt Trời sẽ rơi vào giai đoạn “cực tiểu lớn” (grand solar minimum). Lần cuối cùng giai đoạn này xảy ra là những năm 1650-1715, trong thời “Kỷ băng hà mini” ở Bắc bán cầu. Theo tài liệu của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA), đó là giai đoạn khi Mặt Trời lạnh hơn nhờ bụi khí từ núi lửa và những vết đen ít hơn.
Tuy nhiên, giai đoạn cực tiểu lớn này sẽ không tạo ra một “Kỷ băng hà mini” hay giúp Trái Đất lạnh hơn, phần lớn đến từ tác động của biến đổi khí hậu:
“Sự nóng lên toàn cầu gây ra bởi khí thải nhà kính thông qua sử dụng nhiên liệu hóa thạch của con người lớn gấp 6 lần so với thay đổi gây ra bởi giai đoạn cực tiểu kéo dài hàng thập kỷ của Mặt Trời”.
“Ngay cả khi giai đoạn cực tiểu lớn kéo dài một thế kỷ, nhiệt độ toàn cầu vẫn sẽ nóng lên. Có nhiều nhân tố ảnh hưởng đến nhiệt độ Trái Đất bên cạnh bức xạ Mặt Trời, quan trọng nhất vẫn là khí thải nhà kính mà nguyên nhân đến từ chính con người”, NASA cho biết.
Giai đoạn cực tiểu lớn của Mặt Trời sẽ không ảnh hưởng đáng kể đến nhiệt độ Trái Đất. Ảnh: NASA.
Các nhà khoa học đã biết rằng giai đoạn cực tiểu này sẽ đến vì đó là hoạt động thường xuyên của chu kỳ Mặt Trời. Những vết đen Mặt Trời đã đạt đỉnh vào năm 2014 và giảm dần từ năm 2019.
Mặt Trời cũng đóng vai trò làm biến đổi thời tiết không gian, truyền các hạt vật chất và tia vũ trụ (cosmic ray) qua Hệ Mặt Trời. Các vết đen Mặt Trời xảy ra do biến đổi từ trường mạnh sẽ giải phóng các tia sáng Mặt Trời (solar flare), có thể truyền tia X và tia cực tím đến Trái Đất.
Ngay cả trong giai đoạn yên bình nhất, Mặt Trời vẫn có thể hoạt động theo nhiều cách. Các vành nhật hoa (coronal hole) – vành ánh sáng phát ra từ không gian xung quanh Mặt Trời, vẫn phát ra bão Mặt Trời ảnh hưởng đến các hệ thống vệ tinh GPS mà chúng ta sử dụng mỗi ngày.
“Những vành nhật hoa này xuất hiện trong suốt chu kỳ Mặt Trời, nhưng trong giai đoạn cực tiểu, chúng sẽ tồn tại trong thời gian dài (6 tháng trở lên)”, Dean Pesnell, nhà khoa học dự án thuộc Đài quan sát động lực Mặt Trời, Trung tâm du hành vũ trụ Goddard của NASA, cho biết vào năm 2017.
Tiếp đến, những hạt vật chất năng lượng cao (tia vũ trụ thiên hà – galactic cosmic ray) có thể tiến đến tầng khí quyển cao của Trái Đất trong chu kỳ cực tiểu của Mặt Trời. Chúng được tạo ra từ những vụ nổ trong Dải Ngân hà như siêu tân tinh.
“Trong giai đoạn cực tiểu, từ trường Mặt Trời giảm nên lớp che chắn những tia vũ trụ này cũng yếu hơn. Nó có thể đe dọa các phi hành gia thám hiểm ngoài không gian”, Pesnell cho biết. NASA một lần nữa nhấn mạnh chu kỳ cực tiểu này của Mặt Trời sẽ không ảnh hưởng đáng kể đến nhiệt độ Trái Đất.
Giai đoạn cực tiểu này sẽ kết thúc chu kỳ Mặt Trời thứ 24. Giai đoạn cực đại của chu kỳ 25 dự kiến bắt đầu vào tháng 7/2025, dựa trên phòng dự báo toàn cầu của NASA và Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA).
Mặt Trời có âm thanh như thế nào? Vì âm thanh không truyền qua môi trường chân không, chúng ta không thể nghe thấy âm thanh từ Mặt Trời. Các nhà khoa học ước tính, Mặt Trời tạo ra âm thanh có độ lớn 329 decibel.
Hoạt động của Mặt trời đang suy yếu
Các nhà khoa học cho biết chúng ta đã đi vào thời kỳ hoạt động của Mặt trời thấp được gọi là cực tiểu Mặt trời.
Thông thường, các giai đoạn hoạt động và không hoạt động của Mặt trời dựa trên một chu kỳ kéo dài khoảng 11 năm. Mức cực đại của Mặt trời trước đó đạt cực đại vào năm 2014 và nó ở mức độ thấp trong lịch sử, cho thấy mức cực tiểu của Mặt trời mà chúng ta đang chứng kiến thấp hơn bình thường.
Các nhà nghiên cứu quan tâm đến hoạt động của Mặt trời đã nhận thấy số lượng ngày suy yếu giảm mạnh trong năm nay. Mặt trời đã hoạt động được hơn ba tháng mà không có một vết đen Mặt trời nào, đó là một dấu hiệu rất lớn cho thấy Mặt trời đang bước vào thời kỳ được gọi là cực tiểu Mặt trời. Vết đen Mặt Trời là những khu vực tối màu lạnh hơn trên bề mặt Mặt Trời. Nó là kết quả của những tương tác với từ trường bao quanh có xu hướng xuất hiện ở những khu vực có cường độ hoạt động từ trường mạnh.
Trên thực tế, Mặt trời sẽ thay đổi khá nhiều trong suốt một thập kỷ. Trung bình, một chu kỳ Mặt trời sẽ mất 11 năm, thay đổi giữa mức cực tiểu của Mặt trời đặc trưng bởi sự giảm các vết đen, các tia sáng và hoạt động từ trường và cực đại của Mặt trời hoàn toàn ngược lại.
Sự thay đổi đáng chú ý nhất đối với trên Trái đất là tăng hoạt động cực quang trong cực đại Mặt trời, cũng như tăng nguy cơ gián đoạn liên lạc vệ tinh khi Mặt trời phóng các hạt tích điện theo hướng của chúng ta.
Sản lượng năng lượng của Mặt trời gần như không thể phân biệt được trong các khoảng thời gian cực tiểu của Mặt trời với mức giảm tối đa 1%. Trong lịch sử đã có nhiều suy đoán về việc liệu cực tiểu Mặt trời đặc biệt sâu và kéo dài được gọi là cực tiểu Maunder trong những năm 1600 có liên quan đến thời kỳ Kỷ băng hà mini, đó là thời kỳ nhiệt độ lạnh hơn trung bình ở cả Bắc Mỹ và Châu Âu.
Tuy nhiên một số nhà khoa học cho rằng, việc giảm nhiệt độ có liên quan đến hoạt động của núi lửa chứ không phải là thời kỳ Mặt trời suy yếu. Nhiệt độ tổng thể được cho là đã giảm trung bình chỉ 1 độ trong thời kỳ Kỷ băng giá mini đó.
Vì sao năm 2016 được thêm vào... 1 giây Gần đây nhất, một giây đã được thêm vào sau giây cuối cùng của ngày 31/12/2016. Năm 2020 là năm nhuận (có 2 tháng 4 theo âm lịch). Quy tắc nhất định Năm 2020 sẽ nhuận tháng 4 âm lịch. Thông thường năm âm lịch có 354 ngày. Nhưng vì năm 2020 âm lịch nhuận nên có tới 384 ngày. Vậy việc tính...