Mặt nạ dưỡng da: xưa – nay, được – mất

Con người đã dùng đất sét sông Nil, bùn của Biển Chết và trái cây… để đắp mặt với mục đích làm đẹp. Y học hiện đại không phủ nhận lợi ích của mặt nạ, dù rằng không nhiều lắm.

Các thành phần làm mặt nạ

Xưa nhất phải kể là bùn và đất sét. Chúng cung cấp một số chất khoáng, tạo thành một khối khô vón trên da sau khi nước bốc hơi, nhờ đó có thể lấy đi các tế bào sừng chết.

Sữa chua cũng được phết lên da. Đây là nguồn cung cấp axit lactic làm lột nhẹ lớp sừng, giúp cho làn da mịn màng và trẻ trung. Công thức này được dùng từ thời Ai Cập cổ đại, gắn liền với câu chuyện làm đẹp của nữ hoàng Cleopatra.

Thế kỷ 18, các bà quý tộc phương Tây với kiểu tóc chải ngược ra sau và búi cao, thích làm đẹp với rượu vang, càng để lâu năm càng tốt. Họ chỉ thấy da đẹp ra mà không biết chất axit tartaric từ rượu đã giúp họ điều ấy.

Ngày nay, mặt nạ được làm rộng rãi với nhiều thứ có từ trong bếp và tủ lạnh (đương nhiên không phải là tiêu hành tỏi ớt): các củ quả như bơ, dưa leo, táo, cà chua, thơm, dâu, khoai tây, cà rốt… đều được chị em sử dụng triệt để và chế biến theo nhiều công thức không ai giống ai! Một số chị em lý luận rằng mình ăn sống được mấy thứ này không cần nấu thì… da cũng ăn được!

Thực chất các củ quả trên cung cấp một lượng nước làm ẩm bề mặt da, tạo cảm giác da mềm mịn hơn sau khi làm mặt nạ – một ít vitamin, chất axit trái cây, một ít chất khoáng…

Mặt nạ cho da: cái được…

Trong quy trình chăm sóc da, đắp mặt nạ là công đoạn cuối (trước đó là các bước làm sạch tẩy tế bào chết, mátxa…). Mặt nạ có các công dụng:

- Làm sạch: giúp lấy đi các tế bào chết và bụi bẩn trên da. Với mục đích này, mặt nạ thường được sản xuất theo hai dạng: dạng lột và dạng rửa.

Kết cấu sản phẩm của dạng lột (tên tiếng Anh là “peel mask”) thường là gel trong, có chất kết dính tạo nên một lớp màng mỏng lấy đi các tế bào chết, lớp sừng già ở thượng bì và bụi bẩn ở sâu bên trong lỗ chân lông giúp da mặt thông thoáng, sạch sẽ. Chúng sẽ được bóc bằng tay sau khi đã được để khô trên da. Sản phẩm này thích hợp cho da nhờn.

Dạng mặt nạ rửa tẩy tế bào chết (tên tiếng Anh là “scrub mask”) thường có kết cấu sản phẩm dạng cát và đất sét. Những hạt cát giúp làm sạch sâu bên trong lỗ chân lông, làm sạch lớp tế bào chết đóng trên bề mặt da khiến cho da xỉn màu, mất đi độ tươi sáng. Mặt nạ đất sét còn cung cấp một ít khoáng chất thiên nhiên lên da. Chúng thích hợp với tất cả các loại da.

- Giữ ẩm: các nguyên liệu làm mặt nạ từ đất sét, tảo biển, hoa quả, trứng… đều giúp cung cấp nước cho da hoặc giúp giảm sự bốc hơi nước.

- Nuôi dưỡng hoặc kết hợp điều trị một số trạng thái của da: với mục đích này, các mặt nạ được bào chế sẵn sẽ tiện dụng và hữu hiệu hơn các mặt nạ thiên nhiên mà chúng ta tự làm ở nhà. Những hoạt chất đắp trên da đã được nghiên cứu theo tính năng, có công thức cụ thể nên hỗ trợ điều trị các vấn đề về da như da khô, da dầu, mụn, nám, da lão hoá, da đang bị cháy nắng… Loại mặt nạ dưỡng này có thể được làm sẵn thành từng miếng có tẩm hoạt chất để đắp trực tiếp lên da hoặc vừa khuấy (thành dạng kem hay hồ nhão) vừa đắp.

Lợi ích của mặt nạ có thể là tạm thời hoặc dài hạn tuỳ thuộc vào cách sử dụng và tính thường xuyên của việc làm này.

… và cái mất

Kháng nguyên gây dị ứng có thể đến từ các thành phần trong mặt nạ (kể cả mặt nạ tự nhiên), từ hương liệu, chất bảo quản… của các mặt nạ được làm sẵn. Những quả cà chua, dâu, dứa… có thể làm kích ứng da nhẹ do chất axit trái cây.

Còn một cái mất nữa là… thời gian, vì dưa leo, cà rốt, khoai tây…khi được đắp lên mặt không thể nào qua được lớp sừng để nuôi da như nhiều người lầm tưởng. Chúng chỉ tạm trú tí xíu trên lớp sừng chừng 10 – 20 phút rồi sẽ bị nước cuốn trôi.

Lớp sừng được xem như một hàng rào bảo vệ cho da, cũng là một thách thức tay nghề các hãng mỹ phẩm. Các hoạt chất muốn tác động đến da phải chui qua được lớp sừng này. Và điều này thì chỉ các mặt nạ bào chế theo công thức đặc biệt từ các hãng dược – mỹ phẩm mới làm được.

Chăm sóc da tại nhà với mặt nạ

Nếu thời gian và ngân sách của bạn không cho phép lui tới các spa hoặc beauty salon, hãy tự đắp mặt nạ ở nhà. Mặt nạ có thể tìm thấy ở bất cứ đâu, từ nhà thuốc đến các cửa hàng bách hoá, siêu thị. Chúng có thể khác nhau về hình thức, thành phần và giá cả.

Nếu da bạn thuộc loại dầu, hãy chọn mặt nạ đất sét hoặc bùn để giảm bớt lượng dầu thừa trên da. Nếu da bạn khô, mặt nạ dạng kem là thích hợp nhất. Nếu là da nhạy cảm, bạn hãy dùng mặt nạ dạng gel dịu mát. Còn nếu là da hỗn hợp, có thể bạn sẽ phải làm một lúc hai loại mặt nạ cho vùng chữ T riêng và một loại cho vùng da còn lại.

Trình tự đắp mặt nạ bao gồm: rửa mặt và cổ, thoa một ít kem bảo vệ quanh vùng mắt và miệng, sau đó đắp mặt nạ lên mặt và cổ.

Thời lượng đắp mặt nạ phụ thuộc vào loại mặt nạ và các hướng dẫn quy định của sản phẩm, có thể từ năm phút đến trọn đêm. Những người có da nhạy cảm nên thử cắt một phần mặt nạ đắp lên một vùng nhỏ của da xem có gây kích ứng không.

Sau khi đắp mặt nạ, da sẽ được rửa lại với nước sạch hoặc nước khoáng.

Một số mặt nạ có ghi rõ thời hạn và chu kỳ sử dụng: ví dụ năm ngày, bảy ngày một liệu trình hoặc cứ mỗi mười ngày thì dùng ba miếng… Muốn đạt hiệu quả tốt nên tuân thủ các quy định đó.

BS Võ Thị Bạch Sương
(Phòng chăm sóc da,
bệnh viện đại học Y dược TP.HCM)

Theo SGTT