Mất con, người mẹ nào mà không đau

Chiến tranh đã lùi xa 40 năm. Thế nhưng, nỗi đau mất con của những bà mẹ Việt Nam, dù có con chiến đấu cho bên chiến tuyến nào và ngã xuống trong độ tuổi thanh xuân, cũng đều như nhau và chưa hề nguôi ngoai.

Trò chuyện với Mẹ Việt Nam Bùi Thị Mè trong căn nhà nhỏ nằm giữa trung tâm TP.HCM, Mẹ cho biết bà có tất cả 3 người con trai, cả ba đều chiến đấu và hy sinh trên chiến trường năm xưa. Mồ hôi, tâm sức, tình yêu và xương máu của gia đình bà… tất cả đã âm thầm đổ xuống cho nền độc lập của Tổ quốc.

Chạm tay vào từng bức hình, giọng bà chùng xuống như đang thủ thỉ chuyện trò với những khúc ruột thân yêu của mình: “Đây là Bé Hai, thằng này đẹp kiểu nghệ sĩ. Đây là Bé Ba, thằng này đẹp kiểu nhà văn. Còn đây là Bé Tư, thằng này giỏi toán lắm. Ai cũng khen ba đứa đẹp trai, nhiều người đòi gả con. Nhưng tụi nó không chịu, nói là giải phóng về má cưới vợ cho”.

“Người mẹ nào mất con thì cũng đều đau hết trơn. Mỗi người đau một kiểu…Đâu ai muốn con mình chết vô lý”

Niềm thương nhớ, ký ức về những đứa con ra đi vĩnh viễn gần nửa thế kỷ qua chưa khi nào phai mờ trong lòng người mẹ. Bà Mè cho biết, lúc chồng bà (ông Nguyễn Văn Nhơn) mất, bà đem di ảnh ba con trai cùng đi đưa tang. “Đến lượt má cũng vậy. Phải có ba cái hình của mấy đứa này đưa tiễn”, bà Mè trầm ngâm.

“Bà mẹ nào mất con cũng đau”

Thấm thía nỗi đau của người mẹ mất con, bà Mè nói bà rất thông cảm với những bà mẹ mất con trong chế độ Việt Nam Cộng hòa trước đây: “Người mẹ nào mất con thì cũng đều đau hết trơn. Mỗi người đau một kiểu. Có người mất con thì tự hào. Có người mất con thì cay đắng… Hoàn cảnh của mỗi người khác nhau, trong chiến tranh phải chấp nhận thôi. Đâu ai muốn con mình chết vô lý”.

Cô giáo Năm Mè, Hiệu trưởng Trường Long Đức (tỉnh Trà Vinh) ngày trước, nhớ lại: “Ở cái trường tư đó, tui luôn dạy học trò rằng, bây giờ không có gì vinh quang bằng hy sinh cho Tổ quốc. Tới chừng người cha của đứa học trò kêu nó đi quân đội, nó lợi (lại) từ giã: Cô ơi, ba con bảo con đi. Bây giờ con không dám không đi! Nhưng mà &’súng Mỹ, lòng ta’ cô à! Mình cũng mừng là thấy nó hiểu được cái chuyện đó: súng Mỹ, lòng ta”.

Ngừng một lát để nghe điện thoại của người thân dưới miền Tây gọi lên, bà Mè nối lại câu chuyện: “Tui quen biết một bà mẹ có con bên này bên kia thời đó. Bả nói, nghe súng ở ngoài đồn, tao lo cho thằng Hai quá. Còn nghe súng ở trong, tao lo cho thằng Út quá. Hai đứa con ở hai chiến tuyến, hồi đó gọi các bà mẹ trái tim bị xẻ làm đôi là vậy đó”.

Là Mẹ Việt Nam có ba đứa con nằm lại nơi chiến trường, bà Năm Mè cũng có một cái nhìn rất rõ ràng về hòa giải: “Đã nói hòa hợp dân tộc thì mình phải dẹp hết mấy từ như &’kẻ thù’, &’ngụy quân, ngụy quyền’… Nói như vậy là làm khổ người ta. Đến bây giờ mình còn làm khổ người ta chi nữa. Người ta đã khổ với con họ rồi, mình không nên khơi lại vết thương của họ”.

Mẹ Việt Nam Bùi Thị Mè bên di ảnh những người con đã ngã xuống trong tuổi thanh xuân

Bà Mè cho hay, mỗi khi trong nhà có đám giỗ, bà thường mời một số học trò cũ ngày trước đi quân dịch đến dự. Cảm động trước tâm chân tình của cô giáo, song hầu như lần nào họ cũng từ chối. “Tui nói, đứa nào thương cô thì cứ đi đám giỗ. Có 2 – 3 đứa đến đám giỗ ông xã tui, nhưng tụi nó chỉ lại cho có mặt chứ không dám ở lâu. Tụi nó tâm sự sợ gặp mấy người quen, sợ người ta biết hồi xưa đi lính. Tui bảo bây giờ qua rồi thì thôi, không có ai nói gì đâu”, bà Mè tâm tư.

Không chỉ thấu cảm với những bà mẹ cùng sống trên dải đất chữ S này, bà Bùi Thị Mè còn thể hiện sự cảm thông với những bà mẹ ở nước Mỹ xa xôi – những người có con tham chiến ở Việt Nam trước năm 1975.

Cách đây hơn 20 năm, James G. Zumwalt – một cựu chiến binh, con trai cựu Đô đốc Chỉ huy trưởng lực lượng Hải quân Mỹ tại Việt Nam – lần đầu tiên tìm gặp bà Mè để thu thập tư liệu cho cuốn sách Chân trần, Chí thép (xuất bản năm 2010). Chính thái độ cởi mở, bao dung của bà đã xua tan cảm giác dè dặt, lo ngại của ông James về lòng hận thù chất chứa bởi những bi kịch, mất mát đau thương in hằn trong quá khứ.

Bà Mè thuật lại: “James phỏng vấn tui mấy lần. Tui bảo nó rằng, tui đau mất con, tui thông cảm cho nó vì nó cũng có người anh chết do chất độc da cam. Tui cũng thông cảm cho các bà mẹ Mỹ. Tui mất con vì con hy sinh cho Tổ quốc. Còn mấy bà mẹ Mỹ mất con mà không biết vì lý do gì con mình phải đi chiến đấu, con đến ở cái xứ nào đâu mình cũng không biết. Rồi đến chừng chết rồi, thây thi ra sao cũng không biết nữa… Cho nên, tui rất thông cảm cho họ”.

Cựu chiến binh James G.Zumwalt hôn tay bà Năm Mè trong một cuộc gặp ở TP.HCM

“Hồi nào James sang Việt Nam, nó cũng chạy lại thăm má. Hôm nó giới thiệu cuốn sách tại TP.HCM, vừa thấy má, nó chạy riết lại rồi cầm tay hun. Nó nói ở bên Mỹ, người ta đọc bài của nó viết về má, về sự thông cảm của má với những bà mẹ Mỹ, họ cảm động lắm. Má thấy rất hài lòng, vì người ta biết dân tộc Việt Nam mình tốt như vậy đó, có văn hóa rộng rãi, không nuôi lòng thù hận”.

40 năm đã qua đi, chiến tranh đã lùi về dĩ vãng. Ai thắng – ai bại trong trận chiến năm xưa giờ không còn quan trọng nữa, quan trọng là chúng ta đều là dân tộc Việt Nam, chảy chung dòng máu Việt Nam. Hãy gác lại quá khứ và hướng đến tương lai, Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một – đây cũng chính là mong mỏi của bao thế hệ từ già đến trẻ.

Thùy Linh (TH)

Theo NTD