Mắt Biếc – Công thức lấy nước mắt của Victor Vũ và Nguyễn Nhật Ánh

Buổi chiếu sớm trong diện khách mời đặc biệt của phim ‘ Mắt Biếc’ tối qua (18/12) tạo hiệu ứng dư luận rất tốt. Rất nhiều lời khen tặng cho kịch bản lẫn đạo diễn, hứa hẹn một thành công nữa của cặp đôi Victor Vũ – Nguyễn Nhật Ánh. Tuy nhiên, đó có thể là một công thức không mới.

Sự thức thời của Nguyễn Nhật Ánh

Những năm 90, giữa tràn ngập tiểu thuyết diễm tình và truyện chưởng, bỗng nổi lên vệt sách của một tác giả trong nước, cuốn hút được người đọc trẻ. Đó là Nguyễn Nhật Ánh, với lối viết dung dị, có phần ’sến súa’ nhưng rất hợp tâm lý tuổi mới lớn.

Bàn có năm chỗ ngồi, Cô gái đến từ hôm qua, Còn chút gì để nhớ, Mắt biếc, Bồ câu không đưa thư, Trại hoa vàng… những tựa sách nối nhau ra đời năm tiếp năm, thậm chí cách nhau chỉ ít tháng. Mô-típ thì na ná nhau thôi, một cậu học trò nghèo mến một cô bạn học, làm rất nhiều thứ để chiếm cảm tình của cô bạn ấy, nhưng tình cảm học trò ngọt ngào cũng chẳng đi đến đâu. Cô bạn chuyển trường, chuyển nhà, đôi bạn mất liên lạc, rồi sau này gặp lại cũng chỉ còn bâng khuân nhớ tiếc một thời hoa niên rất đẹp đã trôi qua.

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh (Ảnh: Internet)

Vốn thì tuổi học trò là như vậy, cho nên ở thập kỷ 90, khi mà games, internet và mạng xã hội chưa phát triển, thì những cuốn truyện vừa (Nguyễn Nhật Ánh thường gọi tác phẩm của mình như vậy) của Nguyễn Nhật Ánh bán chạy như tôm tươi. Ông viết cũng rất khỏe, có khi một năm ra đến vài đầu sách. Lớp học trò này lớn lên, lại có lớp khác tiếp nối, yêu thích các tác phẩm của Nguyễn Nhật Ánh. Các tác phẩm sau này của nhà văn có thưa hơn, nhưng đều thành công vang dội, in hàng trăm nghìn bản và tái bản hàng nhiều lần.

Nguyễn Nhật Ánh còn là nhà văn rất biết chiều theo thị hiếu. Khi bộ sách Tứ quái TKKG của tác giả người Đức Stefan Wolf được NXB Kim Đồng xuất bản ở Việt Nam, mở ra mô-típ ‘nhóm bạn học đường dài tập’ thì Nguyễn Nhật Ánh cũng nối tiếp cho ra đời bộ sách Kính Vạn Hoa. Và khi Harry Porter tạo dựng nên thế giới phù thủy song song với thế giới thật, thì Nguyễn Nhật Ánh cũng thức thời viết nên Phù thủy xứ Lang Biang. Những tác phẩm này, dù học đi theo con đường người khác đã vạch ra, nhưng đều có dấu ấn rất riêng của tác giả, của văn hóa Việt Nam, nên được bạn đọc Việt Nam yêu thích.

Sự tinh quái của Victor Vũ

Thật thú vị, khi những tác phẩm văn học của Nguyễn Nhật Ánh được Victor Vũ chuyển thể thành tác phẩm điện ảnh. Bởi vì cũng như Nguyễn Nhật Ánh trong văn chương, Vitor Vũ cũng là một quái kiệt của làng điện ảnh Việt với khả năng đi theo con đường mà người khác đã sáng tạo ra.

Sau 2 phim đầu tay không mấy ai biết tới ở hải ngoại (Buổi sáng đầu năm (2003) và Oan hồn ra mắt năm 2004) Victor Vũ về nước làm phim đầu tay Chuyện tình xa xứ. Bộ phim mang đậm màu sắc tâm lý tình tiền kiểu hải ngoại, với những cái tên nửa Tây nửa ta, diễn biến tâm lý rối rắm và cách xử lý tình huống vụng về, và rốt cuộc rơi tõm như đá ném ao bèo. Cho đến phim thứ 2 của Vũ ra mắt công chúng Việt Nam, là Giao lộ định mệnh (2010) thì sinh chuyện.

Đạo diễn Victor Vũ (Ảnh: Internet)

Khán giả xem Giao lộ định mệnh phát hiện nó giống hệt một phim của Mỹ Shattered (1991). Thế nhưng khi sự việc xôn xao trên báo chí, đạo diễn Victor Vũ hoàn toàn phủ nhận. Anh cho rằng mình đã thai nghén ý tưởng phim Giao lộ định mệnh từ khi còn là sinh viên và chưa hề xem Shattered một lần nào. Tuy vậy, đạo diễn Việt kiều thừa nhận 2 phim có nhiều điểm ‘giống nhau đến run người’.

Victor Vũ không thừa nhận đạo phim, nhưng sau khi xem xét đối chiếu kỹ 2 bộ phim, Hội điện ảnh Việt Nam đã quyết định loại Giao lộ định mệnh của Victor Vũ ra khỏi danh sách các phim truyện nhựa tranh giải tại Cánh Diều Vàng năm 2011. Qua đó, Giao lộ định mệnh trở thành tác phẩm điện ảnh đầu tiên và duy nhất cho đến nay của Việt Nam chính thức bị kết luận là đạo phim.

Những tác phẩm tiếp theo của Victor Vũ, liên tục dính nghi án về đạo phim. Nếu 2 phần Cô dâu đại chiến (2011-2014) có nhiều chi tiết gợi nhớ đến những danh tác Hollywood như Cô dâu chạy trốn ( Runaway Bride – đạo diễn Garry Marshall – 1999); Khi các bà sơ hành động ( Sister Act - đạo diễn Emile Ardolino – 1992) hay thậm chí một số phân cảnh trong các phim hài nổi tiếng của Châu Tinh Trì. Thì phim Scandal 2: Hào quang trở lại còn khiến Victor Vũ bị đạo diễn trẻ Đỗ Thành An suýt nữa khởi kiện vì nghi án đạo nhái phim Mất xác của anh này.

Một cảnh trong phim Cô dâu đại chiến của Victor Vũ

Đó là câu chuyện của vài năm trước. Còn bây giờ, Victor Vũ đã là đạo diễn có bàn tay vàng của các nhà sản xuất phim Việt. Phim nào anh động vào cũng thắng lớn, cũng biến thành vàng theo nghĩa đen. Từ Quả tim máu theo đuổi đề tài kinh dị, cho đến huyền sử như Sơn Tinh, Thủy Tinh hoặc viễn tưởng như Lôi Báo.

Năm nay, Victor Vũ tái ngộ Nguyễn Nhật Ánh với bộ phim được mệnh danh là ’siêu phẩm’: Mắt Biếc. Nói là tái ngộ, vì 4 năm trước, bộ phim Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh Vũ làm dựa trên tác phẩm cùng tên của Nguyễn Nhật Ánh đã thành công vang dội (thu về hơn 3,5 triệu USD sau 1 tháng công chiếu).

Sự thành công có thể thấy trước với Mắt Biếc

Tuy nhiên, người ta sẽ trông chờ gì ở Mắt Biếc phiên bản điện ảnh, khi mà chính tác phẩm văn học gốc vốn chỉ là một truyện tình yêu học trò chất lượng ở mức trung bình. Nếu Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh còn rất xa mới có thể sánh được với Bắt trẻ đồng xanh ( The Catcher in the Rye – tiểu thuyết đầu tay của nhà văn Mỹ J. D. Salinger) hay Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ phảng phất tinh thần Hoàng tử bé ( Le Petit Prince – nhà văn Pháp Antoine de Saint-Exupéry). Thì những Lôi Báo của Victor Vũ không thể nào bằng Hancock (2008 – đạo diễn Peter Berg) chứ đừng nói đến những siêu phẩm như là Black Panther.

Poster phim Mắt Biếc

Những ai đã từng xem Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh chắc có thể dự liệu được Mắt Biếc sẽ thế nào. Đó chắc chắn sẽ là một bộ phim đẹp, đẹp từ kịch bản đến hình ảnh. Trau chuốt mãn nhãn. Cả Nguyễn Nhật Ánh lẫn Victor Vũ đều thành thạo trong việc lấy nước mắt khán giả, cho nên trước khi vào rạp, bạn nên mang theo giấy khô hoặc khăn mùi-soa. Bạn sẽ xúc động, sẽ khóc và sẽ hài lòng. Tác phẩm sẽ khơi gợi ký ức thuở hoa niên. Để giải trí, như thế là thành công.

Nhưng có lẽ sẽ là vội vàng và quá lời, nếu gọi đó là siêu phẩm của điện ảnh Việt Nam năm 2019.

Xem Trailer Mắt Biếc

Theo tiin