Màn tái xuất của Hoàng quý phi Thái Lan

Giữa lúc hoàng gia Thái Lan đối mặt tình huống chưa từng có, Hoàng quý phi Sineenat đi trao đồ cứu trợ cho người dân vùng lũ.

Sineenat Bilaskalayani, thiếu tướng thuộc lực lượng cận vệ hoàng gia Thái Lan, lần đầu tiên xuất hiện trước công chúng vào năm 2015 trong bộ quân phục trắng, đứng sau Quốc vương Maha Vajiralongkorn, khi đó còn là thái tử và vừa ly hôn. Sau khi cố vương Bhumibol Adulyadej qua đời hồi tháng 10/2016 và thái tử Vajiralongkorn lên nối ngôi, những suy đoán tập trung vào việc Sineenat hay Suthida Tidjai, người được đồn là bạn gái của tân vương, sẽ được tấn phong làm hoàng hậu.

Vài ngày trước lễ đăng quang hồi tháng 5/2019, Quốc vương Vajiralongkorn công bố đại tướng Suthida, cựu tiếp viên hàng không và là phó chỉ huy lực lượng cận vệ của nhà vua, sẽ trở thành hoàng hậu. Điều khiến người Thái ngỡ ngàng là chỉ hai tháng sau, vào sinh nhật thứ 67 của Quốc vương, ông sắc phong Sineenat làm hoàng quý phi, đánh dấu lần đầu tiên tước hiệu này xuất hiện kể từ năm 1921.

Tuy nhiên, bà Sineenat cũng chỉ giữ được tước hiệu này trong hai tháng. Cuối tháng 10/2019, hoàng gia Thái Lan bất ngờ thông báo Hoàng quý phi đã bị phế truất mọi tước hiệu, huân chương và quân hàm vì âm mưu lật đổ Hoàng hậu Suthida và gây bất hòa trong cung điện.

Sau gần một năm vắng bóng, Sineenat tái xuất cũng đột ngột như cách bà biến mất. Hồi tháng 8, hoàng gia Thái Lan thông báo ngắn gọn rằng bà đã được khôi phục các tước vị, “coi như chưa từng bị tước danh hiệu, quân hàm và huy chương hoàng gia”, mà không giải thích gì thêm.

Hoàng quý phi Sineenat chụp ảnh cùng những người ủng hộ hoàng gia bên ngoài cung điện tại thủ đô Bangkok, Thái Lan, hôm 1/11. Ảnh: AFP .

Kể từ đó, bà Sineenat đã đảm nhiệm nhiều công việc của hoàng gia và xuất hiện khắp đất nước, thường là một mình và hiếm khi đứng gần Quốc vương. Hoàng quý phi đã chụp ảnh cùng con trâu tại một trung tâm tự nhiên, gặp gỡ các sinh viên ở trường cấp ba cũ của bà, đeo thử khăn quàng tại một triển lãm quần áo.

Hôm 18/10, Hoàng quý phi 35 tuổi đến thăm chùa Wat Supatanaram ở tỉnh Ubon Ratchathani, đông bắc Thái Lan, thay mặt Quốc vương dâng lễ cúng cho các nhà sư tại chùa. Bà nở nụ cười rạng rỡ trong trang phục màu cam, chụp ảnh cùng các phật tử. Sau đó, Sineenat ghé thăm chùa Phrathat Chaehaeng ở tỉnh Nan, quê hương của bà, dâng lễ cúng đến các nhà sư, tươi cười cúi đầu chào dân chúng có mặt tại sự kiện.

Trong những lần xuất hiện công khai khác, bà Sineenat cũng luôn mang lại hình ảnh niềm nở và thân thiện, như chụp ảnh selfie và cúi xuống nắm tay người dân. “Đây là một cách để thu hẹp khoảng cách giữa hoàng gia và công chúng”, học giả Thái Lan Pavin Chachavalpongpun nhận định.

Những hoạt động của Hoàng quý phi được tiến hành giữa bối cảnh chưa từng thấy tại một đất nước tôn sùng hoàng gia như Thái Lan. Hàng nghìn người biểu tình tràn xuống đường phố, bất chấp vòi rồng và hơi cay của cảnh sát, để yêu cầu cải cách chế độ quân chủ, thay vì chỉ dừng lại ở việc chống lại chính phủ như trước đây.

Các lãnh đạo biểu tình lần này trẻ hơn, bao gồm nhiều phụ nữ và người thuộc cộng đồng LGBT (đồng tính, song tính và chuyển giới) hơn so với hầu hết phong trào chính trị khác gần đây ở châu Á. Đông đảo học sinh trung học còn lên tiếng chống lại những quy định gò bó về cách ăn mặc và kiểu tóc.

Panusaya Sithijirawattanakul, một sinh viên 21 tuổi, hồi tháng 8 đọc bản yêu sách 10 điểm nhằm kêu gọi hạn chế quyền lực của hoàng gia, phá vỡ điều cấm kỵ tồn tại từ lâu về việc cấm công khai chỉ trích Quốc vương. Panusaya từng bị giam nhiều tuần vì tội tụ tập bất hợp pháp, sau đó được tại ngoại và tiếp tục tham gia biểu tình.

“Chế độ quân chủ là một thể chế vô cùng bảo thủ, với quan niệm về giới tính nặng nề, trong khi chúng tôi muốn mọi người đều được đối xử bình đẳng”, thủ lĩnh biểu tình 23 tuổi Tattep Ruangprapaikitseree nêu ý kiến.

Mặc dù vậy, Tattep và những người tổ chức biểu tình khác nhìn chung vẫn tránh thảo luận về cuộc sống riêng tư của một Quốc vương vẫn nhận được sự ủng hộ của những người lớn tuổi và tầng lớp trung lưu ở Thái Lan, chưa kể quân đội hùng mạnh luôn sẵn sàng bảo vệ ông. Khi một người diễn thuyết trong biểu tình đùa cợt về Hoàng quý phi Sineenat, một người khác đã giật lấy micro và quở trách.

Đối với những người biểu tình Thái Lan, câu chuyện của bà Sineenat được coi là lời nhắc nhở về sự khó đoán của Quốc vương Vajiralongkorn, cũng như mức độ phức tạp trong hoàng gia hiện nay. Nhiều người dùng mạng xã hội suy đoán về bầu không khí căng thẳng giữa Hoàng quý phi và Hoàng hậu, dựa trên những biểu hiện trước công chúng của họ.

Hoàng hậu Suthida, 42 tuổi, đã sát cánh cùng Quốc vương trong các sự kiện kể từ khi họ trở về Thái Lan hồi tháng 10 và thường nắm chặt tay ông. Trong khi đó, người dân Thái phát hiện bà Sineenat trong một lần xuất hiện bên ngoài hoàng cung đã đeo vòng cổ hồng ngọc và bông tai gần giống với phụ kiện Thái hậu Sirikit, mẹ của nhà vua, từng dùng trước đây.

“Tôi nghĩ không phải ai cũng bằng lòng với sự sắp xếp này, bởi bạn vẫn thấy họ đối đầu nhau”, một người biểu tình 17 tuổi tên Mimi nêu ý kiến. Ai, sinh viên mỹ thuật 22 tuổi, cho rằng mọi người không nên chỉ trích Sineenat, nhưng sự xuất hiện của bà đã thay đổi góc nhìn của mọi người về hoàng gia.

“Trước đây, chúng tôi thậm chí không thể nhìn thẳng vào mặt họ, nhưng bây giờ chúng tôi có thể chụp ảnh selfie với họ. Mọi thứ thay đổi quá nhanh”, Ai nói.