‘Maika’ và hành trình đi tìm bản quyền

Từ trước thời điểm thực hiện Maika – Cô bé đến từ hành tinh khác, nhà sản xuất BHD đã xác định bản quyền là vấn đề quan trọng và gần như tiên quyết để có thể sản xuất và phát hành bộ phim chứ không chỉ đơn giản chỉ là một tác phẩm được lấy cảm hứng từ Maika của thập niên 1980. Tuy nhiên quá trình này gian nan hơn dự tính ban đầu rất nhiều khi kéo dài từ năm 2019 đến tận 2022, thời điểm gần kề lúc phát hành bộ phim.

Bản thân nhà phát hành BHD lẫn đội ngũ sản xuất phim đều nhận thức rõ bản quyền Maika chắc chắn phải có được bởi vì nó không chỉ đơn thuần là một tựa phim mà hàm chứa kỷ niệm của rất nhiều khán giả. Anderson Lê, một thành viên trong đội sản xuất, đã bắt đầu hành trình bản quyền từ kênh phát sóng gốc nằm ở đất nước Tiệp Khắc xưa cũ.

Tuy nhiên cái tên này chỉ còn tồn tại trong quá khứ và đã thay đổi rất nhiều ở hiện tại. Dù ê-kíp tìm được đài truyền hình phát hành bộ phim gốc Maika, bản quyền phim lại không thuộc về đài truyền hình. Nhà sản xuất phim Ngô Thị Bích Hiền sau đó đã nghiên cứu và tìm hiểu về loạt phim để rồi nhận ra Maika được dựa trên một cuốn sách.

Đích đến tiếp theo của chuyến hành trình được chuyển sang vị nhà văn, cha đẻ của Maika. Đáng tiếc thay ông đã mất từ năm 2004 và nhà sản xuất cũng không tìm thấy những người thân trong gia đình ông. “Công việc sau đó cũng vì thế mà chững lại nhiều, nhưng may mắn là sau đó đạo diễn Hàm Trần đã gặp được một người trong team sản xuất” – bà Bích Hiền chia sẻ.

Vị cứu cánh đó là Jack, một Việt kiều trong đội hậu kỳ có thể nói tiếng Séc. Anh đã hỗ trợ đạo diễn Hàm Trần viết lá thư bằng tiếng địa phương gửi đến trực tiếp những người có liên quan đến vấn đề bản quyền Maika. Sau một tuần, một trung tâm bản quyền của Tiệp Khắc đã tiếp nhận yêu cầu của đạo diễn Hàm Trần và đồng ý làm việc với tất cả những người giữ bản quyền phim.

Nhà sản xuất Bích Hiền cho biết: “Họ làm việc về bản quyền cực kỳ kỹ càng. Họ yêu cầu phải nêu rõ mình chiếu từ giây nào, đoạn nào, ai có thoại trong đó, nhạc là khúc nào. Vì theo quy tắc bản quyền thì họ chia nhiều người lắm, đạo diễn cũng có mà biên kịch cũng có, diễn viên và nhạc sĩ cũng tính hết luôn. Hiện họ quy hết bản quyền về một đầu mối là trung tâm tác quyền của nhà nước xử lý và lo liệu, nên mình làm việc trực tiếp với họ”.

Quả thực trong Maika – Cô bé đến từ hành tinh khác chỉ có duy nhất hai phân đoạn liên quan đến Maika ngày xưa vỏn vẹn vài giây cùng với cái tên Maika và concept là có một cô gái từ trên trời xuống được sử dụng lại mà thôi.

Cũng chính nhờ việc có được bản quyền hợp pháp, đội ngũ sáng tạo của Maika đã tạo nên sự liên kết hợp lý giữa hai phiên bản. Maika ở đây thực chất chỉ là cái tên của những con người đến cùng một hành tinh. Họ có những sức mạnh đặc biệt và đã có vài người xuất hiện trước khi Maika phiên bản 2022 hạ cánh xuống Trái đất. Nói cách khác, Maika của Tiệp Khắc và Maika 2022 là hai nhân vật khác nhau nhưng cùng nằm chung trong một vũ trụ.

Bản thân đạo diễn Hàm Trần cũng mong muốn thay đổi rất nhiều thứ của Maika chứ không chỉ là một phiên bản làm lại đơn giản. Mong muốn của anh là tạo nên những siêu anh hùng nhí của Việt Nam, một mảnh đất màu mỡ nhưng chưa được khai thác của điện ảnh Việt. “Tôi muốn giới thiệu Maika cho thế hệ mới, cho nên mình phải có bản quyền Maika cũ. Tôi nhận thấy phim Maika này khác với cái cũ vì tạo ra siêu nhân nhí cho trẻ con. Bản thân tại Việt Nam chúng ta có rất ít siêu anh hùng. Thế nên tôi tin rằng khi khán giả thấy được tạo hình của Hùng, Béo và Chu Diệp Anh thì sẽ vô cùng thích thú”, anh Hàm Trần chia sẻ.

Bà Bích Hiền còn cho biết ý tưởng để thực hiện Maika đã có từ rất sớm và người đầu tiên được nhắm tới cho vai trò đầu tàu là đạo diễn Nguyễn Quang Dũng. Tuy nhiên, đạo diễn “Dũng Khùng” cảm thấy không cảm được tinh thần của Maika và đã từ chối. Nhà sản xuất cùng với biên kịch nổi tiếng Hollywood Vincent Ngô tiếp tục thảo luận và đã chọn được gương mặt tiếp theo chính là đạo diễn Hàm Trần, một người dù được tiếng là khó tính tại trường quay nhưng “tâm hồn của anh rất trẻ em, đầu óc rất trong trẻo, rất con nít và một thế mạnh khác của Hàm Trần là cái tinh thần nhạc kịch bay bổng” theo lời bà Bích Hiền nhận xét.

“Cho dù doanh thu có như thế nào đi chăng nữa thì về mặt sản xuất thì tôi rất tự hào về việc đã cùng với Hàm làm bộ phim này. Dù hợp tác với đạo diễn Hàm Trần với nhiều dự án, nhưng tôi đánh giá đây là bộ phim tốt nhất của đạo diễn vì bộ phim đã mang được rất nhiều cảm xúc của anh và mẹ”. Đạo diễn cũng nói thêm “nhờ chị Hiền và bộ phim, mà tôi đã nguôi ngoai đi nỗi đau mất mẹ, và tìm thấy mình trong hình ảnh của bé Hùng trong phim”.

Bản thân đạo diễn Hàm Trần cùng với BHD đã từng hợp tác với nhau trong vài dự án lớn như Siêu trộm, Đoạt hồn… Do đó mối quan hệ của bà Bích Hiền và đạo diễn Hàm Trần còn hơn công việc nữa mà là hai người bạn rất thân. Nhưng chính bà Hiền cũng chia sẻ chưa từng có một bộ phim nào khiến chị và đạo diễn Hàm Trần phải căng thẳng với nhau đến như thế. Từ tính cầu toàn cho từng thước phim của Hàm Trần đến quá trình xin bản quyền vô cùng gian nan. Nhưng mọi thứ đã được đền đáp bằng tác phẩm có chất lượng tốt, được báo chí, những người yêu điện ảnh và khán giả đại chúng đón nhận nồng nhiệt và đánh giá là một trong những bộ phim gia đình xuất sắc nhất điện ảnh Việt.