Lý do Ukraine liên tục tấn công nhằm vào ít nhất 10 cơ sở năng lượng quan trọng của Nga

Các cuộc tấn công của Ukraine nhằm vào nhà máy lọc dầu Nga tăng mạnh đã đẩy giá xăng tại Nga lên mức cao kỷ lục, dù chính phủ đã cấm xuất khẩu xăng để ứng phó tình trạng khan hiếm.

Giá xăng tăng cao tại Nga

Theo kênh CNN ngày 24/8, Ukraine đang tập trung sử dụng thiết bị bay không người lái (UAV) tấn công các nhà máy lọc dầu, trạm bơm và tàu chở nhiên liệu nhằm làm suy yếu sức mạnh và gây xáo trộn đời sống thường nhật ở Nga. Mùa hè là thời điểm nhu cầu xăng của lái xe và nông dân Nga tăng cao.

Chỉ riêng tháng này, UAV Ukraine đã tấn công ít nhất 10 cơ sở năng lượng quan trọng của Nga.

Chiến lược này dường như phát huy hiệu quả. Cơ quan tình báo Ukraine cho biết các nhà máy lọc dầu bị tấn công có công suất hơn 44 triệu tấn sản phẩm mỗi năm, chiếm hơn 10% năng lực lọc dầu của Nga.

Trong số các mục tiêu có nhà máy lọc dầu khổng lồ Lukoil ở Volgograd, lớn nhất miền Nam nước Nga. Bộ Quốc phòng Nga thừa nhận nhà máy này bị hư hại và đến ngày 19/8 nhà máy tiếp tục bị tấn công lần nữa.

Một nhà máy lọc dầu lớn ở Saratov , cũng thuộc miền Nam Nga, đã bị tấn công đầu tháng. Theo ông Robert Brovdi , Chỉ huy lực lượng hệ thống không người lái Ukraine, ở vùng Rostov, lửa vẫn bùng phát tại một nhà máy lọc dầu hơn hai ngày sau vụ tấn công.

Nhiều khu vực tại Nga và Crimea ghi nhận tình trạng khan hiếm xăng. Thống đốc do Nga bổ nhiệm ở Crimea, ông Sergey Aksyonov, cho rằng nguyên nhân là vấn đề hậu cần và khẳng định chính phủ đang thực hiện mọi biện pháp để mua đủ nhiên liệu và bình ổn giá.

Trên sàn giao dịch St. Petersburg, giá bán buôn xăng tháng này tăng gần 10% và khoảng 50% so với đầu năm. Phần lớn mức tăng này do người tiêu dùng gánh, đặc biệt là khu vực Viễn Đông Nga chịu tác động nặng.

Các chuyên gia dự báo giá khó hạ ít nhất trong một tháng nữa, dù Nga đã cấm xuất khẩu xăng từ cuối tháng 7 – động thái góp phần khiến xuất khẩu dầu thô tăng.

Ông Sergey Frolov, đối tác quản lý tại NEFT Research, nói với báo Kommersant: “Đáng tiếc là dự báo hiện nay không khả quan. Có lẽ chúng ta sẽ phải chờ ít nhất thêm một tháng nữa giá mới giảm”.

Báo Kommersant cho biết đợt tăng giá này xuất phát từ các sự cố tại nhà máy lọc dầu.

Quân đội Nga ít bị ảnh hưởng vì nhu cầu chủ yếu là dầu diesel – loại ít chịu tác động hơn.

Trọng tâm mới

Quân đội và cơ quan tình báo Ukraine đã phát triển chiến thuật tấn công tầm xa bằng UAV, tên lửa và hoạt động phá hoại. Tháng này, quân đội Ukraine tuyên bố các đợt tấn công tầm xa từ đầu năm đã gây thiệt hại 74 tỷ USD, gần 40% số vụ diễn ra cách biên giới Nga ít nhất 500 km.

Không thể xác minh con số này, nhưng có nhiều bằng chứng cho thấy các nhà máy lọc dầu, bồn chứa và trạm bơm đã hư hại trong vài tháng qua. Công tác sửa chữa cơ sở hạ tầng phức tạp do các lệnh trừng phạt của châu Âu và Mỹ.

Trong báo cáo ngày 21/8, cơ quan tình báo đối ngoại Ukraine cho biết các công ty Nga đang gấp rút mua sản phẩm dầu từ Belarus để bù thiếu hụt trong nước. Tập đoàn lọc dầu nhà nước Belarus là Belneftekhim thông báo nhu cầu với sản phẩm dầu Belarus trên thị trường Nga đã tăng vọt.

Ukraine cũng tìm cách cản trở xuất khẩu dầu của Nga. Tuần trước, UAV của Ukraine đã tấn công đường ống Druzhba cung cấp dầu Nga cho Hungary và Slovakia – hai quốc gia châu Âu có quan hệ hữu hảo với Nga.

Đường ống dẫn dầu Druzhba ở cơ sở lọc dầu ở Szazhalombatta, Hungary ngày 18/5/2022. Ảnh: Reuters/TTXVN

Cả hai đã khiếu nại lên Liên minh châu Âu, nói rằng những vụ tấn công này không chủ yếu gây hại cho Nga, mà cho Hungary và Slovakia.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã lên tiếng. Trong một ghi chú viết tay gửi Thủ tướng Hungary Viktor Orban, ông nói mình rất tức giận vì tình trạng gián đoạn này.

Trong khi đó, Ukraine vẫn đang nỗ lực bổ sung vũ khí tầm xa, tuần trước đã ra mắt tên lửa hành trình sản xuất trong nước có tên Flamingo, với mục tiêu sản xuất 200 quả mỗi tháng.

Chuyên gia tên lửa Fabian Hoffman cho biết với mục tiêu mềm như cột chưng cất của nhà máy lọc dầu Nga, bán kính sát thương của Flamingo có thể hơn 38 mét, gây thiệt hại đáng kể.

Mick Ryan, tác giả blog Futura Doctrina, bình luận: “Mỗi quả tên lửa đánh trúng mục tiêu sẽ gây thiệt hại lớn hơn nhiều so với vũ khí Ukraine hiện có nhờ đầu đạn 1.150 kg. Dù chưa thể coi đây là ‘vũ khí thần kỳ’, nhưng sẽ tạo tác động đáng kể đến khả năng của Ukraine trong việc gây tổn thất cho Nga, nhất là khi khó có thể bảo vệ toàn bộ nhà máy lọc dầu.

Trong khi đó, các nhà phân tích dự báo hàng nghìn trạm xăng tại Nga sẽ không rơi vào cảnh hết hàng, nhưng tình trạng gián đoạn sẽ làm trầm trọng thêm lạm phát vốn đã cao và có thể buộc Nga kéo dài lệnh cấm xuất khẩu xăng sang mùa thu.