Lý do Mỹ đặt tên cho hoạt động không kích Houthi ở Yemen là ‘Chiến dịch Poseidon Archer’
Mỹ đặt tên cho chiến dịch không kích Houthi ở Yemen, nhưng ý nghĩa của điều đó không chỉ dừng lại ở việc định danh.
Chiến đấu cơ của Anh cất cánh từ căn cứ RAF Akrotiri ở CH Cyprus để thực hiện đợt tấn công nhằm vào các cơ sở của Houthi ở Yemen ngày 22/1/2024. Ảnh: AFP/TTXVN
Đài CNN ngày 22/1 dẫn lời hai quan chức giấu tên cho biết Lầu Năm Góc đã gọi chiến dịch tấn công đường không chống lại lực lượng Houthi ở Yemen là “Chiến dịch Poseidon Archer” (Cung thủ Poseidon).
Các quan chức cho biết, cái tên này đã được sử dụng từ trước cho các cuộc tấn công ngày 11/1 do Mỹ và Anh thực hiện, cũng như 7 đợt tấn công khác kể từ đó.
Họ cũng nói rằng “Poseidon Archer” đang được coi là hoàn toàn tách biệt với “Prosperity Guardian” (“Người bảo vệ thịnh vượng), một chiến dịch được công bố vào tháng 12 năm ngoái, chính thức có sự tham gia của nhân sự và tàu từ 20 quốc gia.
Mỹ đã triển khai ‘Người bảo vệ thịnh vượng’ để đảm bảo việc đi lại của các tàu buôn qua Biển Đỏ và Eo biển Bab-el-Mandeb, sau khi lực lượng Houthi cho biết họ sẽ ngăn chặn bất kỳ tàu nào “có liên kết với Israel” để bày tỏ tình đoàn kết với người Palestine ở Dải Gaza. Sau vụ không kích ngày 11/1 của liên quân Mỹ, nhóm phiến quân Yemen nói rằng các tàu của Anh và Mỹ cũng sẽ là mục tiêu “công bằng”.
Theo CNN, việc đặt tên cho chiến dịch không kích Houthi “gợi ý một cách tiếp cận có tổ chức, chính thức và có khả năng lâu dài hơn” của Lầu Năm Góc đối với tình hình ở Biển Đỏ.
Quân đội Mỹ từ lâu đã sử dụng những cái tên nhằm mục đích gây ảnh hưởng đến nhận thức của quốc tế và trong nước về các hoạt động của họ. Việc sử dụng “các anh hùng thời cổ đại” và “các nhân vật trong thần thoại Hy Lạp và La Mã” đã được Thủ tướng Anh Winston Churchill đưa ra trong Thế chiến thứ hai. Poseidon là vị thần biển của Hy Lạp, được biết đến trong đền thờ La Mã với cái tên Neptune.
Tổng thống Mỹ Joe Biden tuần trước thừa nhận rằng các cuộc tấn công của Anh-Mỹ không ngăn chặn được lực lượng Houthi, nhưng khẳng định chúng vẫn sẽ tiếp tục.
“Khi bạn nói liệu chúng có đang ngăn chặn người Houthi không? Không. Chúng có tiếp tục không? Có”, ông Biden nói với các phóng viên bên ngoài Nhà Trắng.
Tờ Washington Post hôm 19/1 dẫn lời các quan chức Mỹ giấu tên cho biết, Wasihngton “biết rõ người Houthi là ai” và không kỳ vọng họ dừng các cuộc tấn công “ngay lập tức”, nhưng hy vọng sẽ “làm suy giảm và phá hủy khả năng của họ”. Một nhà ngoại giao giấu tên giải thích, thay vì đưa quân vào Yemen, Mỹ muốn tấn công vào “cơ sở hạ tầng” cho phép nhóm Yemen b.ắn tên lửa và máy bay không người lái vào các tàu hàng.
Trong diễn biến mới nhất, ngày 22/1, Bộ Tư lệnh Trung tâm Hoa Kỳ (CENTCOM) cho biết các máy bay n.ém b.om của Mỹ và Anh lại tấn công các cơ sở của Houthi ở Yemen vào cùng ngày. Đây là lần thứ hai máy bay n.ém b.om của Anh tham gia chiến dịch “Poseidon Archer”.
Các lực lượng của Mỹ – Anh đã “tấn công vào 8 mục tiêu của Houthi” ở Yemen trong đêm 22/1. “Các mục tiêu bao gồm các hệ thống tên lửa và bệ phóng, hệ thống phòng không, radar và các cơ sở lưu trữ vũ khí được chôn sâu”.
Video đang HOT
Theo CENTCOM, đợt không kích này được thực hiện “cùng với Lực lượng Vũ trang Vương quốc Anh và với sự hỗ trợ từ Australia, Bahrain, Canada và Hà Lan”.
Trong khi đó, lực lượng Houthi cho biết họ sẽ tiếp tục nhắm mục tiêu vào các tàu cho đến khi Israel ngừng tấn công và dỡ bỏ lệnh phong tỏa Gaza. Israel đã thề sẽ “xóa sổ” Hamas sau cuộc t.hảm s.át ngày 7/10 của nhóm Palestine cướp đi sinh mạng của khoảng 1.200 người Israel.
Theo công ty tư vấn hàng hải Sea-Intelligence, các cuộc tấn công của Houthi đã tác động đến ngành vận tải biển toàn cầu nhiều hơn cả đại dịch COVID-19. Khoảng 15% thương mại đường biển của thế giới sử dụng Biển Đỏ và Kênh đào Suez để vận chuyển hàng hóa từ châu Á đến châu Âu và ngược lại.
Đối mặt với phí bảo hiểm tăng vọt, các hãng vận tải lớn của phương Tây như Maersk, MSC, CMA CGM và Hapag-Lloyd đã chọn định tuyến lại các tàu của họ đi vòng quanh Châu Phi, bất chấp chi phí gia tăng mạnh về thời gian và nhiên liệu.
Nghịch lý Houthi hưởng lợi từ các cuộc không kích của Mỹ - Anh
Giới chuyên gia cho rằng các cuộc không kích Mỹ-Anh, thay vì triệt hạ Houthi, lại có thể mang đến cơ hội cho nhóm phiến quân này ở Yemen và khu vực.
Máy bay chiến đấu của không quân Hoàng gia Anh cất cánh từ căn cứ quân sự Akrotiri ở đảo Síp trên Địa Trung Hải, tham gia chiến dịch không kích do Mỹ dẫn đầu nhằm vào lực lượng Houthi ở Yemen ngày 12/1/2024. Ảnh: AFP/TTXVN
Các cuộc tấn công do Mỹ và Anh dẫn đầu nhằm vào nhóm phiến quân Houthi ở Yemen đang thể hiện một bước ngoặt mới đầy kịch tính trong cuộc xung đột ở Trung Đông - cuộc xung đột có thể có tác động khắp khu vực.
Theo Bộ chỉ huy Trung Đông của Lực lượng Không quân Mỹ, loạt cuộc không kích vào ngày 11/1 đã tấn công khoảng 60 mục tiêu tại 16 địa điểm, bao gồm cả thủ đô Sanaa của Yemen, cảng chính Hodeida và Saada, quê hương của người Houthi ở phía tây bắc đất nước.
Hành động quân sự này diễn ra sau nhiều tuần cảnh báo của Mỹ, yêu cầu Houthi ngừng tấn công các tàu thương mại ở eo biển chiến lược Bab el-Mandeb trên Biển Đỏ. Ngoài gây rối ở Biển Đỏ, Houthi - lực lượng dân quân vũ trang đang kiểm soát phần lớn miền bắc Yemen sau cuộc nội chiến gay gắt kéo dài gần một thập kỷ - cũng đã phóng tên lửa và máy bay không người lái về phía Israel.
Là một chuyên gia về chính trị Yemen, Tiến sĩ Khoa học chính trị Mahad Darar, tại Đại học Bang Colorado (Mỹ) cho rằng, các cuộc tấn công của Mỹ vào lực lượng Houthi sẽ có tác động sâu rộng - không chỉ đối với lực lượng phiến quân này và cuộc nội chiến ở Yemen, mà còn đối với khu vực rộng lớn hơn nơi Mỹ đang có các đồng minh chủ chốt. Tổ chức Houthi sẽ thu được lợi ích chính trị từ các cuộc tấn công này do sự ủng hộ một câu chuyện mà nhóm này đã nuôi dưỡng: rằng họ là những người đấu tranh tự do chống lại chủ nghĩa đế quốc phương Tây trong thế giới Hồi giáo.
Người Houthi có thêm một lý do chính đáng
Cuộc xung đột Israel-Gaza đã tiếp thêm sinh lực cho Houthi, mang lại cho lực lượng một lý do tồn tại vào thời điểm mà vị thế của họ ở quê nhà đang giảm sút.
Vào thời điểm xảy ra cuộc tấn công ngày 7/10 của nhóm Hamas ở Israel, cuộc xung đột kéo dài của lực lượng Houthi với Saudi Arabia, quốc gia ủng hộ chính phủ Yemen bị nhóm này lật đổ năm 2014, đã lắng xuống sau cuộc ngừng b.ắn vào tháng 4/2022.
Các cuộc tấn công bằng tên lửa của Houthi vào các thành phố của Saudi đã chấm dứt và có hy vọng rằng một lệnh ngừng b.ắn có thể mang lại sự kết thúc vĩnh viễn cho cuộc xung đột tàn khốc ở Yemen.
Nhưng trong khi mối đe dọa từ bên ngoài giảm xuống, thì những rắc rối trong nước xuất hiện ở các khu vực do Houthi kiểm soát - nghèo đói, thiếu lương, cơ sở hạ tầng xuống cấp - lại dẫn đến sự lo lắng ngày càng tăng về cách quản lý của Houthi. Sự ủng hộ của công chúng dành cho tổ chức Houthi dần bị xói mòn mà không có kẻ xâm lược bên ngoài nào để đổ lỗi. Các nhà lãnh đạo Houthi không còn có thể biện minh cho những khó khăn ở Yemen như một sự hy sinh cần thiết để chống lại các thế lực nước ngoài, mà trước đó cụ thể là Saudi Arabia và UAE.
Tàu khu trục gắn tên lửa dẫn đường USS Carney của Mỹ đ.ánh chặn tên lửa và thiết bị không người lái của lực lượng Houthi trên Biển Đỏ. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Trong bối cảnh đó, các cuộc tấn công của Israel ở Gaza đã mang lại một mục đích mới cho Houthi. Với lý do ủng hộ chính nghĩa của người Palestine đã cho phép lực lượng Houthi khẳng định lại sự liên quan của họ và tiếp thêm sinh lực cho các chiến binh cũng như khả năng lãnh đạo của họ.
Bằng cách b.ắn tên lửa về phía Israel, Houthi đã thể hiện mình là lực lượng đơn độc ở Bán đảo Arab đứng lên chống lại Israel. Lực lượng dân quân đang thể hiện cho người dân Yemen và những nước khác trong khu vực một thái độ khác, so với các nước Arab cho đến nay vẫn chưa sẵn sàng thực hiện hành động mạnh mẽ chống lại Israel.
Tuyên truyền khơi dậy chủ nghĩa dân tộc
Chính phủ Mỹ và Anh đều tuyên bố các cuộc không kích là để trả đũa các cuộc tấn công dai dẳng của Houthi nhằm vào các tàu hàng hải quốc tế ở Biển Đỏ và theo sau những nỗ lực tìm kiếm giải pháp ngoại giao. Theo Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin, mục đích của họ là nhằm "phá vỡ và làm suy giảm khả năng của lực lượng Houthi".
Nhưng bất kể ý định hay thiệt hại gây ra cho quân đội Houthi là gì, các cuộc tấn công của phương Tây có thể hỗ trợ cho câu chuyện của nhóm này, củng cố tuyên bố rằng họ đang chiến đấu chống lại những kẻ thù áp bức nước ngoài đang tấn công Yemen. Và điều này sẽ chỉ củng cố hình ảnh của Houthi trong lòng những người ủng hộ.
Hiện tại, lực lượng Houthis đã tìm cách huy động sự ủng hộ của công chúng trong nước. Các cuộc tấn công kịch tính trên biển và việc bắt giữ con tin là thủy thủ đoàn tàu đã tạo ra những video lan truyền đề cập đến chủ nghĩa dân tộc ở miền Bắc Yemen.
Sau cuộc tấn công của Mỹ - Anh, người phát ngôn của Houthi, Yahya Saree, cho biết nhóm này sẽ mở rộng các cuộc tấn công ở Biển Đỏ, đồng thời cho biết bất kỳ cuộc tấn công nào của liên minh vào Yemen sẽ thúc đẩy các cuộc tấn công vào tất cả tàu thuyền đi qua eo biển chiến lược Bab el-Mandeb.
Hình ảnh từ vệ tinh Maxar cho thấy một số công trình bị phá hủy tại sân bay Hodeida (Yemen), sau các cuộc không kích của không lực Anh-Mỹ nhằm vào lực lượng Houthi ở Yemen, ngày 12/1/2024. Ảnh: AFP/TTXVN
Vũ khí hóa sự đồng cảm của người Palestine
Trong khi đó, Houthi đã thành công trong việc gắn kết người Palestine với họ. Những lời kêu gọi thông qua các nhà thờ Hồi giáo ở Yemen và các chiến dịch nhắn tin qua điện thoại di động đã gây quỹ quyên góp cho Houthi bằng cách viện đến hoàn cảnh khó khăn của Gaza.
Các cuộc tấn công của Mỹ-Anh cũng có thể phản tác dụng vì một lý do khác: Chúng gợi lên ký ức về sự can thiệp quân sự của phương Tây vào thế giới Hồi giáo và Arab. Tổ chức Houthi chắc chắn sẽ khai thác điều này.
Khi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin ban đầu tuyên bố thành lập liên minh gồm 10 quốc gia để chống lại các cuộc tấn công của Houthi ở Biển Đỏ vào ngày 18/12/2023, đã có những lo ngại về việc thiếu đại diện trong khu vực. Trong số các quốc gia ở Trung Đông và thế giới Hồi giáo, chỉ có Bahrain - nơi đặt Bộ Tư lệnh Trung tâm Lực lượng Hải quân Mỹ và Hạm đội 5 của Mỹ - tham gia.
Sự vắng mặt của các cường quốc chủ chốt trong khu vực như Saudi Arabia, Ai Cập, UAV và Djibouti - nơi Mỹ có căn cứ quân sự duy nhất ở châu Phi - đã làm tăng thêm nghi ngờ trong giới quan sát về khả năng của liên minh trong việc chống lại Houthi một cách hiệu quả.
Các quốc gia có đa số người Hồi giáo chắc chắn đã do dự trong việc hỗ trợ liên minh vì tính nhạy cảm của vấn đề "chính nghĩa Palestine", mà vào thời điểm đó lực lượng Houthi đã gắn kết với họ.
Việc thiếu sự hỗ trợ trong khu vực khiến Mỹ và các đồng minh trong liên minh rơi vào tình thế đầy thách thức. Thay vì được coi là những người bảo vệ an ninh hàng hải, Mỹ - chứ không phải Houthi - có thể bị người Yemen coi là kẻ xâm lược và gây leo thang trong khu vực.
Nhận thức này có thể làm tổn hại đến uy tín của Mỹ trong khu vực và có khả năng đóng vai trò là công cụ tuyển dụng cho các tổ chức k.hủng b.ố như al-Qaida ở Bán đảo Arab và các nhóm tương tự. Bên cạnh đó, sự hỗ trợ quân sự và ngoại giao của Mỹ dành cho Israel trong suốt cuộc xung đột hiện nay cũng gây ra sự hoài nghi trong khu vực về mục tiêu thực sự của các cuộc tấn công tên lửa chống Houthi.
Thêm sức mạnh trong nội chiến?
Sức mạnh mới của Houthi và các cuộc tấn công của phương Tây vào nhóm này cũng có tác động đến chính cuộc nội chiến ở Yemen.
Kể từ khi thỏa thuận ngừng b.ắn giữa hai nhân vật chính trong cuộc xung đột - Saudi Arabia và lực lượng Houthi - giao tranh giữa Houthi và các nhóm khác ở Yemen, như Hội đồng chuyển tiếp phía Nam, Chính phủ chuyển tiếp Yemen và Lực lượng kháng chiến quốc gia, đã đi vào bế tắc.
Mỗi nhóm kiểm soát các khu vực khác nhau của Yemen và dường như tất cả đều đã chấp nhận sự bế tắc này.
Nhưng các cuộc tấn công của Mỹ-Anh đã khiến các đối thủ của Houthi rơi vào tình thế khó khăn. Họ sẽ do dự trong việc công khai ủng hộ sự can thiệp của phương Tây vào Yemen hay đổ lỗi cho Houthi đã hỗ trợ người Palestine. Hiện nay vẫn còn sự đồng cảm rộng rãi đối với người Gaza ở Yemen - điều có thể mang lại cho Houthi cơ hội nhận được sự hỗ trợ ở cả những khu vực trong nước không thuộc quyền kiểm soát của họ.
Houthi có thể tự do đổ lỗi cho các cuộc tấn công của phương Tây để huy động thêm sự ủng hộ và giành được lợi thế chiến lược trước các đối thủ địa phương. Họ cũng có thể nắm bắt thời cơ để thúc đẩy quyền kiểm soát nhiều hơn - có khả năng khơi dậy một cuộc nội chiến tưởng chừng như đang suy yếu.
Houthi b.ắn trúng tàu hàng Hy Lạp ở Biển Đỏ; Mỹ tấn công mục tiêu mới ở Yemen Trong khi Houthi thừa nhận đã tấn công tàu chở hàng Zografia của Hy Lạp ở Biển Đỏ, Mỹ đã tung những đòn tấn công mới nhằm vào các mục tiêu của Houthi ở Yemen. Một máy bay chiến đấu của liên quân Mỹ - Anh xuất kích tham gia tấn công các mục tiêu của Houthi ở Yemen. Ảnh: X Tân Hoa...
