Lý do Iran ‘thất thủ’ trong trận chiến với Covid-19

Sự chủ quan dẫn đến bỏ lỡ cơ hội vàng để dập dịch Covid-19 đã khiến Iran trở thành một trong những quốc gia có tỷ lệ tử vong vì virus corona rất cao.

Iran có tỷ lệ người tử vong vì Covid-19 cao hơn nhiều so với các quốc gia khác

Đứng trước máy quay trong tình trạng ho và đổ mồ hôi liên tục, “chỉ huy trưởng” của Iran trong cuộc chiến chống dịch Covid-19 cam kết Iran sẽ không bị đe doạ. “Cách ly chỉ thuộc về thời đồ đá”, ông Iraj Harirchi khẳng định. Một ngày sau, chính ông này bị cách ly vì virus corona.

Câu chuyện của ông Harirchi chỉ là một phần rất nhỏ của những gì diễn ra tại Iran giữa lúc đại dịch Covid-19 hoành hành. 9 trong số 10 ca nhiễm Covid-19 ở Trung Đông xuất phát từ Iran.

Theo thống kê mới nhất, ở Iran hiện có gần 15.000 người nhiễm bệnh, ít nhất 853 ca tử vong. Tuy nhiên, vẫn có nhiều lo ngại rằng Iran chưa báo cáo đầy đủ số ca nhiễm và tử vong vì virus corona.

“Cho” Covid-19 thời gian vàng để lây lan

Việc Iran phủ nhận các ca bệnh đã xuất hiện nước này khiến virus có thời gian để lây lan. Covid-19 được cho là bùng phát ở Iran khi nước này kỷ niệm 41 năm Cách mạng Hồi giáo với nhiều cuộc diễu binh rồi bầu cử bầu cử quốc hội.

Dù Iran là một trong những quốc gia có dịch vụ y tế tốt ở Trung Đông, song các bệnh viện của nước này dường như đã bị quá tải, và nhà chức trách đã đề nghị mua từ nước ngoài 172 triệu chiếc khẩu trang. Iran cũng đề xuất Quỹ Tiền tệ Quốc tế cho vay 5 tỷ USD, khoản vay đầu tiên kiểu này kể từ năm 1962.

Lãnh tụ Hồi giáo Iran đeo găng tay dùng một lần

Bỏ lỡ cơ hội chặn virus corona

Iran từng có cơ hội để hạn chế virus corona lây lan khi Tết Ba tư – gọi là Nowruz, đến gần. Tuy nhiên, giới chức nước này dường như không thể hoặc không sẵn sàng chặn việc đi lại giữa các thành phố lớn mặc dù một số khu vực bị ảnh hưởng bởi virus corona đe doạ sẽ tự lập các chốt kiểm soát để chặn hoặc thậm chí là tấn công người bên ngoài.

Đó là sự đối lập rõ rệt giữa Iran với Iraq và Lebanon, các nước đồng minh của Iran đã giới hạn đi lại ngay khi mới đối mặt với các ca lây nhiễm đầu.

Những gì xảy ra tiếp theo không chỉ ảnh hưởng tới chính phủ dân sự của Iran và các nhà chính trị thần quyền Shiite mà còn tới thế giới rộng lớn hơn.

Mù mờ về nguồn gốc lây bệnh

Việc thông tin về Covid-19 không được công khai dẫn tới tình trạng mù mờ về nguyên nhân khiến dịch bùng phát. Cho tới giờ, vẫn chưa thể rõ bệnh nhân số 0 – người đầu tiên nhiễm virus corona ở nước này là ai và ở đâu.

Công chúng Iran cho rằng, nơi đầu tiên có người nhiễm bệnh là Qom, thành phố nằm cách thủ đô Tehran 125km về phía tây nam. Tại sao virus tới được Qom hiện vẫn là câu hỏi ngỏ.

Có thông tin nói, có lẽ một doanh nhân Iran đã mang virus từ Trung Quốc trở về nước. Qom là nơi có nhiều trường đạo Shiite, nơi thu hút nhiều sinh viên Trung Quốc. Qom cũng nằm dọc theo tuyến đường sắt cao tốc trị giá 2,7 tỷ USD mà một công ty Trung Quốc đang xây dựng. Trung Quốc cũng đang xây dựng một nhà máy điện mặt trời tại thành phố này.

Từ cuối tháng 1, có thể thấy sự lo lắng đã hiện lên trên trang đầu của tờ báo ủng hộ cải tổ là Aftab-e Yazd. “Virus bí ẩn ở cửa ngõ của Iran”, tiêu đề cảnh báo xuất hiện trên báo này ngay khi Trung Quốc bắt đầu phong toả các thành phố để kiểm soát dịch. Tuy nhiên, việc đi lại giữa Trung Quốc và Iran vẫn tiếp diễn.

Hai ca nhiễm Covid-19 đầu tiên được Iran thông báo vào ngày 19/2 và cả hai khi đó đã chết ở Qom. Do mất hai tuần mới bệnh mới phát triệu chứng nên có lẽ những người này đã nhiễm virus từ đầu tháng 2.

Thả lỏng cho virus lan truyền

Qom là thành trì của giới tăng lữ Shiite ở Iran. Nơi đây cũng có điện thờ nổi tiếng Fatima Masumeh, một vị thánh Shiite. Đám đông tập trung cầu nguyện ở đây 24h một ngày, 7 ngày một tuần, chạm và hôn điện thờ. Việc này làm tăng nguy cơ cho những tín đồ và du khách đến đây. Tuy nhiên, ở Qom và nhiều nơi khác ở Iran, các điện thờ vẫn mở cửa bất chấp đề nghị đóng cửa của giới chức y tế dân sự.

Quyết định trên có lẽ đã cho virus corona thời gian để nó tiếp tục lây lan.

Tiếp đó, từ Qom, virus tiếp tục lan khắp Iran. Tại thủ đô Tehran, virus bắt đầu tấn công chính phủ và giới chính trị thần quyền Shiite. Một loạt quan chức Iran nhiễm bệnh và qua đời. Không lâu sau, ngay cả lãnh tụ tối cao Iran Khamenei, 80 tuổi, cũng bắt đầu dùng găng tay một lần tại một lễ trồng cây để phòng lây nhiễm Covid-19.

Số người nhiễm và tử vong vì Covid-19 tiếp tục tăng và khiến Iran trở thành nước có tỷ lệ người chết vì virus cao hơn nhiều các quốc gia khác cũng bị virus tấn công.

Hoài Linh ( Vietnamnet )