Lý do Bỉ do dự trừng phạt kim cương Nga

Bỉ lo ngại lệnh trừng phạt làm tổn hại lĩnh vực kim cương hàng đầu thế giới của nước này, nhưng một số quốc gia EU đang mất kiên nhẫn.

Kim cương của Nga một lần nữa lọt vào tầm ngắm của châu Âu trong gói trừng phạt mới nhưng Bỉ có vai trò to lớn trong lĩnh vực này. Ảnh: TASS

Theo trang tin Politico.eu ngày 22/9, bất chấp nhiều đợt trừng phạt của EU nhằm vào Moskva, kim cương Nga vẫn vắng bóng trong danh sách cấm vận.

Điều này một phần là do vai trò nổi bật của Bỉ trong ngành công nghiệp kim cương. Thành phố Antwerp của Bỉ, trong nhiều thế hệ, là trung tâm chính để kim cương đến châu Âu – bao gồm cả từ Nga.

Nhưng điều đó có thể thay đổi. Việc Nga đang có động thái tăng cường chiến dịch quân sự ở Ukraine đã khiến EU đẩy nhanh tiến độ thực hiện gói trừng phạt mới. Và một số nhà ngoại giao châu Âu cho biết sự do dự của Bỉ về lệnh cấm kim cương của Nga “ngày càng không thể chấp nhận được”.

Về mặt công khai, Bỉ đã cam kết không chặn các lệnh trừng phạt kim cương, tuy nhiên nước này bày tỏ lo ngại rằng một động thái như vậy có thể gây hại cho các nền kinh tế EU nhiều hơn là của Nga.

Theo nhiều nhà ngoại giao liên quan đến các lệnh trừng phạt, các nhà ngoại giao Bỉ đã vận động thành công các quan chức EU loại đá quý này ra khỏi danh sách cấm vận trước đây. Nhưng hiện nay, một nhà ngoại giao EU cho biết: “Điều này đang trở nên khó khăn hơn”.

Kết quả là Bỉ lại một lần nữa trở thành tâm điểm của EU. Khối này đã trừng phạt vàng và các mặt hàng xa xỉ khác của Nga. Giờ đây, những nước lâu nay thúc đẩy các lệnh trừng phạt kim cương, với các nước Baltic, Ba Lan và Hà Lan, đang tìm cách đưa vấn đề này vào danh sách “đen” của EU.

Một nhà ngoại giao EU khác thừa nhận: “Chúng tôi đã thúc đẩy các biện pháp trừng phạt đối với kim cương Nga trong nhiều tháng”.

Kim cương thô của Nga hiện chiếm 30% thương mại toàn cầu về đá quý. Bộ Tài chính Mỹ ước tính rằng kim cương là một trong 10 mặt hàng xuất khẩu phi năng lượng hàng đầu của Nga, với tổng trị giá hơn 4,5 tỷ USD vào năm 2021, với điểm đến hàng đầu Bỉ.

Tuy nhiên, ngay cả do xung đột ở Ukraine, các nhà lãnh đạo Bỉ vẫn không muốn gây tổn hại ngành công nghiệp kim cương của nước này. Mới tuần trước, Thủ tướng Bỉ Alexander De Croo đã đến Antwerp bày tỏ sự ủng hộ của mình tại một hội nghị ngành. Ông De Croo đã nhiều lần lập luận rằng bất kỳ lệnh cấm kim cương nào sẽ gây tổn hại cho châu Âu nhiều hơn là với Moskva.

Mỹ và EU có cách tiếp cận khác nhau

Mỹ đã cấm nhập khẩu kim cương “phi công nghiệp” từ Nga ngay sau khi xung đột ở Ukraine nổ ra. Nước này cũng trừng phạt Sergei Sergeevich Ivanov, giám đốc điều hành của công ty khai thác kim cương lớn nhất của Nga, Alrosa, và bố của ông, Sergei Borisovich Ivanov, cựu Chánh văn phòng của Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Nhưng EU đã không làm theo. Roland Papp, người theo dõi các dòng tài chính bất hợp pháp cho Tổ chức Minh bạch Quốc tế, cho biết EU đang thể hiện “tiêu chuẩn kép” về chủ đề này.

Ông Papp nói: “Trong mùa Hè, EU đã thêm vàng của Nga vào danh sách trừng phạt, nhưng vẫn chưa có kim cương”.

Vào tháng 7, tổ chức phi chính phủ trên đã viết thư cho các quan chức EU kêu gọi họ đưa kim cương vào chế độ trừng phạt Nga, nhưng EU đã không hồi âm, ông Papp cho biết.

Tom Neys, người phát ngôn của Trung tâm Kim cương Thế giới Antwerp, lập luận rằng việc kinh doanh kim cương, mặc dù chịu áp lực rất lớn từ các cơ quan quản lý và người tiêu dùng, đang đáp ứng một cách hữu cơ nhu cầu của thị trường, trong khi vẫn đảm bảo vấn đề “đạo đức và bền vững”.

Ông Neys nhấn mạnh trong một cuộc phỏng vấn tại hội nghị ở Antwerp: “Với những thành tựu trong nhiều thập kỷ qua, chúng ta có thực sự sẽ vứt bỏ tất cả những thứ đó để cho Dubai hưởng lợi, nơi đã mở cửa cho các nhà tài phiệt Nga?”.