Lưu ý với biện pháp buộc người dân ở nhà, hạn chế đi lại trong chống dịch

UB Thường vụ Quốc hội lưu ý Chính phủ, với biện pháp hạn chế phương tiện, yêu cầu người dân không ra khỏi nơi cư trú, cần quy định rõ cấp có thẩm quyền quyết định với giới hạn rõ thời gian thực hiện.

Cuối tuần qua, UB Thường vụ Quốc hội chính thức ban hành nghị quyết (số 268) cho phép Chính phủ ban hành Nghị quyết về việc áp dụng một số biện pháp khác với quy định của luật để đáp ứng yêu cầu phòng, chống dịch Covid-19.

Nghị quyết nêu rõ, UB Thường vụ Quốc hội nhất trí với đề nghị của Chính phủ về việc ban hành Nghị quyết của Chính phủ để thực hiện các giải pháp cấp bách phòng, chống dịch Covid-19 theo Nghị quyết kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa XV (Nghị quyết 30).

Các nội dung UB Thường vụ Quốc hội “duyệt” gồm: Quyết định thành lập cơ sở thu dung, điều trị người nhiễm Covid-19 đồng thời là giấy phép hoạt động; Giao Bộ Y tế được quy định các thủ tục hành chính trong thông tư theo thủ tục rút gọn để đáp ứng yêu cầu cấp bách của công tác phòng, chống dịch; Giao Thường trực HĐND quyết định các vấn đề thuộc thẩm quyền của HĐND và báo cáo HĐND tại kỳ họp gần nhất.

Nội dung đáng chú ý khác là việc thanh toán chi phí khám chữa bệnh cho bệnh nhân Covid-19 tại các cơ sở thu dung, điều trị Covid-19 (bao gồm cả chi phí điều trị các bệnh khác trong quá trình điều trị Covid-19) do ngân sách nhà nước bảo đảm theo chi phí thực tế, Chính phủ tiếp tục chỉ đạo thực hiện theo hướng ngân sách nhà nước có trách nhiệm chi trả toàn bộ chi phí khám bệnh, chữa bệnh liên quan trực tiếp đến điều trị Covid-19. Đối với bệnh nhân mắc Covid-19 có các bệnh khác thì việc thanh toán chi phí khám bệnh, chữa bệnh đối với các bệnh này phải thực hiện theo quy định của Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm, Luật Bảo hiểm y tế và các quy định khác của pháp luật có liên quan.

Ngoài quyết định những nội dung theo thẩm quyền, UB Thường vụ Quốc hội còn có văn bản tham gia ý kiến về dự thảo nghị quyết, trong đó có việc áp dụng các biện pháp phòng, chống dịch.

Cụ thể, trong đó các giải pháp cấp bách kịp thời UB Thường vụ Quốc hội cho phép Chính phủ, Thủ tướng quyết định và chịu trách nhiệm có biện pháp hạn chế một số phương tiện (Điểm 3.1). Theo đó, Chính phủ yêu cầu người dân không ra khỏi nơi cư trú trong khoảng thời gian nhất định, tại một số khu vực, địa bàn cần thiết; tổ chức các lực lượng để bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội trong vùng có dịch; biện pháp đặc biệt về thông tin liên lạc và sử dụng các phương tiện thông tin liên lạc và các biện pháp khác có thể áp dụng trong tình trạng khẩn cấp để ngăn chặn kịp thời dịch bệnh lây lan.

Dự thảo Nghị quyết của Chính phủ cũng quy định, trên cơ sở đánh giá các mức nguy cơ khác nhau của dịch theo hướng dẫn của Ban Chỉ đạo quốc gia phòng chống Covid-19, Chủ tịch UBND cấp tỉnh chủ động quyết định áp dụng các giải pháp theo tinh thần Chỉ thị 15, Chỉ thị 16, Chỉ thị 19 của Thủ tướng; căn cứ vào tình hình, yêu cầu thực tế có thể áp dụng sớm hơn, cao hơn nhưng không được chậm hơn, thấp hơn quy định.

Để khắc phục việc thực hiện thiếu thống nhất, thiếu quyết liệt ở một số địa phương thời gian qua, UB Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ cụ thể hóa hơn nữa các biện pháp được nêu tại điểm 3.1 Nghị quyết số 30 của Quốc hội làm cơ sở cho các địa phương, cơ quan, tổ chức hữu quan chủ động áp dụng một cách linh hoạt, song vẫn bảo đảm tính đồng bộ, nhất quán.

UB Thường vụ Quốc hội lưu ý, Nghị quyết của Chính phủ không nên sử dụng các từ ngữ không rõ về nội hàm như “sớm hơn”, “cao hơn” để tránh cách hiểu không thống nhất, gây lúng túng cho các địa phương trong việc áp dụng, thậm chí có thể tạo ra sự tùy tiện, thiếu nhất quán giữa các địa phương hoặc áp dụng vượt quá mức cần thiết, gây cản trở hoạt động sản xuất, kinh doanh, ảnh hưởng đến đời sống của người dân, làm giảm hiệu quả của công tác phòng, chống dịch và việc thực hiện “mục tiêu kép” của cả nước.

Thủ tướng Chính phủ mới đây có chỉ đạo các tỉnh thành đang phải thực hiện Chỉ thị 16 “ai ở đâu thì ở đó”, không để người dân rời địa bàn cư trú về quê bằng phương tiện cá nhân.

Cụ thể hơn, theo UB Thường vụ Quốc hội, đối với biện pháp hạn chế một số phương tiện, yêu cầu người dân không ra khỏi nơi cư trú trong khoảng thời gian nhất định, tại một số khu vực, địa bàn cần thiết thì nên quy định và phân cấp rõ cấp có thẩm quyền quyết định phù hợp với phạm vi và mức độ nguy cơ của dịch; giới hạn rõ thời hạn hạn chế tối đa là bao lâu, nếu vượt quá mức này thì phải báo cáo Thủ tướng Chính phủ quyết định; tiêu chí để xác định khu vực, địa bàn nào là khu vực, địa bàn cần thiết.

Đối với các biện pháp đặc biệt về thông tin liên lạc, sử dụng phương tiện thông tin liên lạc thì cần liệt kê cụ thể các biện pháp được áp dụng (ví dụ như thu giữ phương tiện thông tin, liên lạc, yêu cầu cài đặt ứng dụng bắt buộc, định vị theo dõi phục vụ truy vết…).

UB Thường vụ Quốc hội cũng nêu cụ thể các biện pháp khác có thể được áp dụng trong tình trạng khẩn cấp đối với tình hình dịch bệnh hiện nay hoặc viện dẫn điều, khoản cụ thể của các luật, pháp lệnh có liên quan (Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm, Luật Quốc phòng, Pháp lệnh Tình trạng khẩn cấp,…) vì đây là các biện pháp đặc biệt, có thể hạn chế quyền công dân trong một số trường hợp.

Trong quá trình thực hiện, Chủ tịch UBND có thể quyết định áp dụng các biện pháp tương ứng với mức độ nguy cơ cao hơn diễn biến dịch thực tế tại địa bàn tại thời điểm ra quyết định nhưng vẫn phải bảo đảm trong khung quy định chung của Chính phủ, Thủ tướng. Trường hợp địa phương thấy cần áp dụng biện pháp khác chưa được quy định thì nhất định phải báo cáo và có ý kiến của Chính phủ hoặc Thủ tướng trước khi thực hiện.

Về tổ chức thực hiện, UB Thường vụ Quốc hội yêu cầu, trong Nghị quyết, Chính phủ cần giao trách nhiệm cho một cơ quan giúp Chính phủ theo dõi, tổng hợp kết quả thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch, bao gồm cả những kinh nghiệm hay cũng như những vướng mắc và kiến nghị, đề xuất trong quá trình phòng, chống dịch bệnh để tổng hợp, báo cáo Chính phủ, Thủ tướng xử lý theo thẩm quyền hoặc kịp thời báo cáo UB Thường vụ Quốc hội quyết định.