Lực lượng dân quân Iraq tham gia hỗ trợ Chính quyền Syria đối phó quân nổi dậy
Theo Reuters, hàng trăm binh lính thuộc lực lượng dân quân Iraq đã hành quân trong đêm đến Syria để giúp chính phủ nước này chống lại quân nổi dậy chiếm đóng vùng Aleppo.
Các tay súng phiến quân Syria trên quảng trường Saadallah al-Jabiri sau khi chiếm giữ được thành phố Alleppo, ngày 30/11/2024. Ảnh: REUTERS/TTXVN
Hai nguồn tin từ lực lượng an ninh Iraq cho biết, ít nhất 300 binh lính, chủ yếu từ các nhóm Badr và Nujabaa, đã đến Syria trong đêm 1/12 thông qua các lối mòn, không đi qua cửa khẩu chính thức.
Một nguồn tin quân sự cấp cao của Syria nói rằng: “Đây là lực lượng viện binh mới được gửi đến để hỗ trợ đồng đội của chúng tôi ở tiền tuyến phía Bắc”. Nguồn tin này cũng cho biết các binh lính đã chia thành nhiều nhóm nhỏ đến Syria nhằm tránh các cuộc không kích.
Những nhóm này từ lâu đã đóng vai trò rất quan trọng trong hỗ trợ Chính phủ của Tổng thống Bashar al-Assad đối phó với lực lượng nổi dậy từ năm 2011 và vẫn duy trì căn cứ quân sự ở Syria trong suốt một thời gian dài.
Ngày 2/12, Bộ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araqchi cho biết quân đội Syria có khả năng đối đầu với quân nổi dậy. Về các nhóm dân quân khu vực được Tehran hậu thuẫn, ông nhận định rằng: “Các nhóm kháng chiến sẽ giúp đỡ và Iran sẽ cung cấp bất kỳ sự hỗ trợ nào cần thiết”.
Vào tuần trước, một cuộc tấn công chớp nhoáng của quân nổi dậy đã khiến Chính phủ của ông Assad phải “giật mình”. Đây được xem là đòn giáng mạnh nhất vào chính quyền của ông sau nhiều năm và thổi bùng lên cuộc xung đột dường đã bị đóng băng trong khoảng thời gian từ năm 2020 đến nay.
Xung đột ở Syria bùng nổ sau khi lực lượng nổi dậy chống lại Chính quyền của tổng thống Assad vào năm 2011. Quân nổi dậy đã chiếm giữ phần lớn Aleppo từ năm 2012 đến năm 2016. Sau đó với sự hỗ trợ của quân đội Nga và lực lượng dân quân Iraq, quân đội Chính phủ Syria đã chiếm lại thành phố này, tạo ra một bước ngoặt lớn trong cuộc chiến này.
Theo Reuters, một số nhóm của lực lượng nổi dậy đang được Chính phủ Thổ Nhĩ Kỹ đứng sau hậu thuẫn và chính Thổ Nhĩ Kỳ cũng đang duy trì quân đội ở một dải đất của Syria dọc biên giới nước này. Trong ngày 2/12, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ và Iran đã họp để thảo luận về cuộc giao tranh ở Syria. Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan cho biết những bước tiến của quân nổi dậy không thể giải thích cho sự can thiệp của nước ngoài và kêu gọi phe đối lập tại Syria thỏa hiệp.
Tại Thổ Nhĩ Kỳ, nhà lãnh đạo phe đối lập Syria Hadi al-Bahra cho biết quân nổi dậy đang cố gắng buộc Chính phủ Syria chấp nhận một cuộc chuyển đổi chính trị khi nói rằng: “Chúng tôi sẵn sàng bắt đầu đàm phán vào ngày mai”.
Hãng thông tấn nhà nước Anadolu của Thổ Nhĩ Kỳ cho biết lực lượng “Quân đội Quốc gia Syria” do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn đã chiếm thị trấn Tel Rifaat từ lực lượng dân quân YPG người Kurd và đang tiếp tục tiến vào các khu vực bên ngoài quận này. Nguồn tin từ một nhóm phiến quân và một cư dân Aleppo, nhóm YPG người Kurd đang rút khỏi quận Sheikh Maqsoud của thành phố theo một thỏa thuận với lực lượng phiến quân. Từ lâu, nhóm YPG đã nắm giữ khu vực Sheikh Maqsoud.
Vừa qua, Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov tuyên bố Nga đã ủng hộ và vẫn sẽ tiếp tục ủng hộ Tổng thống Syria, đồng thời đang có những phân tích tình hình trên thực địa. Theo một số nguồn tin, trong ngày 1/12, Moskva đã sa thải vị tướng chỉ huy phụ trách lực lượng của Nga tại Syria.
Video đang HOT
Trong một diễn biến khác, lực lượng không quân Syria và Nga đang tấn công các vị trí do phiến quân chiếm giữ ở vùng nông thôn phía Đông thành phố Aleppo. Chính phủ Syria cho biết quân đội đang nỗ lực bảo vệ một loạt thị trấn mà họ chiếm lại từ quân nổi dậy vào ngày 1/12 – thuộc một thành phố nằm giữa Aleppo và thủ đô Damascus. Tổng thống Bashar al-Assad đưa ra lời tuyên bố đanh thép sẽ “nghiền nát” lực lượng nổi dậy vừa chiếm được thành phố Aleppo.
Mặc dù Nga đã căng sức trong cuộc chiến với Ukraine từ năm 2022, nhưng nước này vẫn duy trì một căn cứ không quân ở miền Bắc Syria. Ngày 1/12, Nga thông báo nước này đang hỗ trợ quân đội Syria đẩy lùi lực lượng phiến quân ở ba tỉnh phía Bắc, khi Moskva tìm cách hỗ trợ Chính phủ của Tổng thống Syria Bashar al-Assad. Tuyên bố của quân đội Nga cho biết quân đội Syria với sự yểm trợ của lực lượng hàng không vũ trụ Nga đang đẩy lùi hoạt động tiến công của phiến quân ở các tỉnh Idlib, Hama và Aleppo.
Trước đó, lực lượng đối lập, do nhóm phiến quân Hồi giáo Hayat Tahrir al-Sham cầm đầu, trong tuần cuối của tháng 11 đã bất ngờ tấn công vào các thị trấn do chính phủ Syria kiểm soát. Đến tối 29/11, các nhóm nổi dậy đã tiến đến Aleppo lần đầu tiên trong 8 năm trở lại đây.
Đến ngày 30/11, quân đội Syria thông báo “rút quân tạm thời” ở thành phố Aleppo để chuẩn bị phản công. Quân đội Syria khẳng định, việc rút quân nằm trong nỗ lực tái bố trí lực lượng ở thời điểm chờ viện binh. Quân đội Syria cũng thừa nhận, lực lượng nổi dậy đã chiếm được khu vực rộng lớn của Aleppo. Vào ngày 1/12, mạng xã hội X xuất hiện video cho thấy thành viên của HTS tiến thẳng vào dinh tiếp khách của Tổng thống Syria tại Aleppo.
Aleppo thất thủ, nội chiến Syria đang được kích hoạt trở lại như thế nào?
Các chiến binh đối lập Syria đã có bước tiến đáng kể nhất trong nhiều năm qua chống lại lực lượng chính phủ, làm nóng trở lại một cuộc nội chiến vốn đã bế tắc từ lâu.
Một chiến binh vẫy cờ tại Aleppo trong cuộc tiến công của phiến quân vào thành phố. Ảnh: Sputnik
Cuộc tấn công mới của phiến quân bắt đầu vào 27/11 tại tỉnh Aleppo ở phía tây bắc Syria. Theo các chiến binh và Đài quan sát nhân quyền Syria (SOHR)- một nhóm giám sát có trụ sở tại Anh, đến ngày 30/11, quân nổi dậy đã chiếm được hầu hết thành phố lớn ở Aleppo, và gặp phải rất ít sự kháng cự từ lực lượng chính phủ Syria.
Một chỉ huy phiến quân cho biết cuộc tấn công này nhằm ngăn chặn các cuộc tấn công của lực lượng chính phủ và các đồng minh dân quân được Iran hậu thuẫn, và là thách thức nghiêm trọng nhất đối với chính phủ của Tổng thống Bashar al-Assad trong nhiều năm.
Theo SOHR, ba ngày giao tranh dữ dội đã khiến hơn 150 tay súng từ cả hai bên thiệt mạng. Nhóm này thu thập thông tin từ một mạng lưới các nhà hoạt động chống chính phủ và những người khác trên khắp Syria, và số liệu của họ không thể được xác minh độc lập.
Phiến quân Syria là ai?
Làn sóng tấn công mới bùng phát là đòn kết hợp của nhiều phe phái phiến quân đại diện cho tàn tích cuối cùng của một loạt các nhóm đối lập từng rất hùng mạnh ở Syria. Bắt đầu từ năm 2011, họ đã chiến đấu để lật đổ Tổng thống Bashar al-Assad và có thời điểm từng kiểm soát phần lớn đất nước.
Trong số đó, nhóm chính là Hayat Tahrir al-Sham (HTS), một phe phái trước đây có liên hệ với tổ chức khủng bố Al Qaeda. Nhóm này kiểm soát hầu hết lãnh thổ phía tây bắc, hiện vẫn do các nhóm đối lập nắm giữ.
Theo các chỉ huy phiến quân và SOHR, một số nhóm phiến quân được Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn cũng đã tham gia cuộc tấn công.
Mặc dù có chung một kẻ thù, nhưng các phe phái phiến quân cũng thường xuyên giao tranh với nhau, làm suy yếu sự gắn kết mà họ cần để thách thức quân đội Syria.
Mục đích của cuộc tấn công
Trong một tuyên bố qua video về cuộc tấn công, trung tá Hassan Abdulghany, chỉ huy quân sự của phòng tác chiến phe đối lập Syria, cho biết cuộc tấn công nhằm ngăn chặn các cuộc không kích của Syria và các cuộc tấn công khác vào vùng lãnh thổ do phe đối lập nắm giữ.
"Để đẩy lùi hỏa lực của họ khỏi người dân của chúng tôi, chiến dịch này không phải là một sự lựa chọn. Đây là nghĩa vụ phải bảo vệ người dân và đất đai của họ", ông Abdulghany nói.
Trong khi đó, theo đài RT, Moskva đã gọi những diễn biến trên là "một cuộc tấn công vào chủ quyền của Syria trong khu vực" và thúc giục Damascus khôi phục "trật tự ở đó càng sớm càng tốt".
Iran coi cuộc tấn công khủng bố là một âm mưu của Mỹ và Israel, ám chỉ rằng Washington và Tel Aviv đang sử dụng HTS làm lực lượng ủy nhiệm để giáng đòn vào chính phủ Tổng thống Assad, vốn ủng hộ sự nghiệp của người Palestine. Tehran vốn ủng hộ chính phủ Syria trong suốt cuộc chiến, cử các cố vấn và chỉ huy của lực lượng Vệ binh Cách mạng hùng mạnh của mình đến các căn cứ và tiền tuyến ở Syria.
Chính phủ Syria nói gì?
Truyền thông nhà nước Syria đưa tin ngày 28/11 rằng lực lượng chính phủ đang phải đối mặt với một "cuộc tấn công khủng bố quy mô lớn" vào các làng mạc, thị trấn và địa điểm quân sự.
Ngay từ những ngày đầu của cuộc nổi dậy, chính phủ Syria đã mô tả tất cả phe đối lập là "những kẻ khủng bố". Chính phủ cho biết họ đang phản ứng "hợp tác với các lực lượng thân thiện", mà không nêu rõ những lực lượng đó là ai. Họ cũng tuyên bố đã gây ra tổn thất nặng nề cho phe nổi dậy.
Tuy nhiên, ngày 30/11, quân đội Syria thông báo "rút quân tạm thời" ở thành phố Aleppo để chuẩn bị tiến hành phản công lực lượng phiến quân. Quân đội Syria nêu rõ, việc rút quân nêu trên là một phần của nỗ lực tái bố trí lực lượng trong lúc chờ viện binh đến để mở cuộc phản công.
Binh lính của lực lượng chính phủ Syria tại vị trí tiền tuyến bên ngoài Aleppo. Ảnh: Sputnik
Quân đội Syria cũng thừa nhận, các tay súng phiến quân đã chiếm được "khu vực rộng lớn" của Aleppo, trong khi hàng chục binh sĩ đã thiệt mạng và bị thương trong cuộc giao tranh quy mô lớn.
Chính quyền Damascus cho biết "các tổ chức khủng bố vũ trang" đã tiến hành "cuộc tấn công quy mô lớn từ nhiều hướng trên các mặt trận Aleppo và Idlib", dẫn đến các trận chiến ác liệt tại khu vực trải dài hơn 100 km
Diễn biến ở Syria có liên quan đến xung đột khu vực?
Mặc dù Syria không trực tiếp tham gia vào các cuộc xung đột đang diễn ra ở Trung Đông trong năm qua, nhưng lãnh thổ của nước này từ lâu đã trở thành chiến trường ủy nhiệm cho các cường quốc quốc tế.
Trong nhiều năm, Israel đã thực hiện các cuộc không kích chết người ở Syria, nói rằng mục tiêu của họ là các chiến binh được Iran hậu thuẫn bao gồm cả nhóm Hezbollah của Liban. Những cuộc tấn công đó đã leo thang sau cuộc tấn công vào Israel do Hamas cầm đầu vào ngày 7/10/2023.
Quân đội Israel cho biết một số cuộc không kích này nhằm mục đích cắt đứt dòng chảy vũ khí và thông tin tình báo giữa Hezbollah và Iran.
Vào tháng 4, một cuộc không kích của Israel đã nhằm vào khu phức hợp Đại sứ quán Iran tại Damascus đã giết chết một số chỉ huy cấp cao của Iran.
Truyền thông Iran đưa tin hôm 28/11 rằng một chỉ huy của lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran đã thiệt mạng trong cuộc tấn công mới của quân nổi dậy Syria.
Ai đang kiểm soát các vùng lãnh thổ Syria?
Trải qua hơn một thập kỷ nội chiến, các cuộc chiến ủy nhiệm và cuộc xâm lược của nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng đã khiến Syria bị chia cắt thành nhiều vùng kiểm soát khác nhau.
Chính phủ hiện kiểm soát hơn 60% đất nước, bao gồm hầu hết các thành phố lớn. Nhưng không phải lúc nào cũng như vậy. Vào thời điểm phe đối lập giành được sức mạnh trong cuộc nội chiến, và sau khi IS chiếm đóng một số vùng của Syria, chính phủ đã từng mất quyền kiểm soát hầu hết đất nước.
Nhưng tình hình đã thay đổi vào năm 2015 khi quân đội Nga trực tiếp can thiệp để giúp Tổng thống al-Assad. Tuy nhiên, nhiều vùng lãnh thổ rộng lớn đến nay vẫn nằm ngoài tầm kiểm soát của chính phủ, bao gồm các khu vực do phe đối lập nắm giữ ở phía tây bắc và đông bắc, nơi do lực lượng dân quân người Kurd kiểm soát và được Mỹ hậu thuẫn.
Khu vực do phe đối lập kiểm soát ở tây bắc Syria bao gồm một số vùng của tỉnh Idlib và Aleppo, và là nơi sinh sống của khoảng 5 triệu người. Hơn một nửa trong số họ đã phải rời bỏ nhà cửa ở những nơi khác tại Syria.
Mặc dù IS đã mất đi vùng lãnh thổ cuối cùng ở Syria vào năm 2019, nhưng chúng vẫn duy trì các nhóm hoạt động ngầm được cho là ẩn náu trong sa mạc rộng lớn của Syria và thỉnh thoảng thực hiện các cuộc tấn công vào binh lính và thường dân của chính phủ.
Lý do khiến các nhóm đối lập Syria nổi dậy ở thời điểm này Trong vòng 4 ngày, quân nổi dậy đã thay đổi mạnh mẽ tình hình tại Syria, vốn không có nhiều biến động trong hơn bốn năm. Tấn công bất ngờ Phương tiện bị phá hủy trong một vụ tấn công ở thành phố Idlib, Syria ngày 1/12. Ảnh: REUTERS/TTXVN Lực lượng nổi dậy, do nhóm phiến quân Hồi giáo Hayat Tahrir al-Sham (HTS)...