Luật điện ảnh 2022 vẫn còn nhiều vướng mắc khi triển khai

PV11:29 28/09/2022

Luật Điện ảnh có những quy định phù hợp với tình hình thực tiễn, tạo điều kiện cho các đơn vị hoạt động điện ảnh, góp phần thúc đẩy nền điện ảnh nước nhà phát triển.

Tuy nhiên, vẫn còn một số vướng mắc.

Ngày 15/6/2022, tại Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Điện ảnh số 05/2002/QH15 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2023.

Luật Điện ảnh năm 2022 đã kế thừa có chỉnh lý, sửa đổi, bổ sung 32 điều và quy định mới 18 điều so với Luật Điện ảnh năm 2006, sửa đổi bổ sung năm 2009. Luật Điện ảnh năm 2022 có nhiều điểm mới. Trong đó về phần khái niệm (Điều 3) đã kế thừa, sửa đổi, bổ sung các khái niệm, thuật ngữ quy định tại Luật Điện ảnh năm 2006 và bổ sung thuật ngữ “ Công nghiệp điện ảnh ”, “ Phân loại phim ”, “ Phim Việt Nam ”…

Tại Hội nghị – hội thảo triển khai Luật Điện ảnh, đóng góp ý kiến xây dựng dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Điện ảnh và dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 38/2021/NĐ-CP do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch được tổ chức tại Hà Nội chiều 26/9, các đại biểu dự hội nghị đều có chung nhận định, Luật Điện ảnh có những quy định phù hợp với tình hình thực tiễn, tạo điều kiện cho các đơn vị hoạt động điện ảnh, góp phần thúc đẩy nền điện ảnh nước nhà phát triển. Tuy nhiên, vẫn còn một số vướng mắc.

Cục trưởng Cục Điện ảnh (Bộ VH-TT&DL) Vi Kiến Thành đã giới thiệu và báo cáo tóm tắt một số nội dung mới, căn bản của Luật Điện ảnh số 06/2022/QH15.

Tỷ lệ 30% thời lượng phát sóng phim truyện Việt Nam khó khả thi

Đạo diễn Đỗ Thanh Hải, Phó Tổng Giám đốc Đài Truyền hình Việt Nam nêu ý kiến về quy định thời lượng phát sóng phim truyện Việt Nam đạt ít nhất 30% so với tổng thời lượng phát sóng phim của mỗi đài truyền hình rất khó khả thi, đặc biệt là đối với các Đài truyền hình có quy mô vừa và nhỏ, các kênh truyền hình được sản xuất để phát sóng trên hệ thống truyền hình trả tiền. Theo đạo diễn Đỗ Thanh Hải, hiện nay, trừ VTV, các đài truyền hình địa phương khó có thể đảm bảo thời lượng phát sóng nói trên.

Đạo diễn Đỗ Thanh Hải cho rằng, việc mua bản quyền phim Việt Nam đến từ các hạ tầng OTT và các hạ tầng streaming xuyên biên giới cung cấp dịch vụ tại Việt Nam cạnh tranh ngày càng gay gắt. Với tiềm lực tài chính mạnh cho phép mua độc quyền nội dung trong thời gian dài hạn (5-10 năm), những hạ tầng này hiện giữ quyền 80% tổng số phim Việt chiếu rạp trong vòng 4 năm trở lại đây.

Thứ hai là với sự phát triển mạnh mẽ của dịch vụ OTT, các công ty sản xuất phim cũng xây dựng app OTTT của riêng mình và giữ quyền độc quyền những phim do mình sản xuất để phát trên hạ tầng của mình mà không chia sẻ quyền với đơn vị phát sóng như trước đây. Đây cũng là xu hướng của ngành nghe nhìn toàn cầu và sẽ ngày càng rõ rệt hơn trong thời gian tới tại Việt Nam.

Video đang HOT

Thứ trưởng Bộ VHTT&DL Tạ Quang Đông điều hành hội thảo.

Theo đạo diễn Đỗ Thanh Hải, khó khăn trong việc mua bản quyền sẽ buộc các kênh truyền hình trong nước đầu tư sản xuất phim để đảm bảo tỷ lệ phát sóng phim Việt Nam. Tuy nhiên, với chi phí đầu tư để sản xuất phim cũng ngày càng tăng cao và cao hơn nhiều so với chi phí mua bản quyền phim. Với xu hướng sụt giảm doanh thu của các kênh truyền hình tuyến tỉnh, đây thực sự là khó khăn rất lớn của các Đài truyền hình truyền thống và các kênh truyền hình trả tiền trong nước.

Hơn thế nữa, việc vi phạm bản quyền phim trên nền tảng internet trở nên rất nghiêm trọng và gây thiệt hại rất lớn cho những đơn vị sản xuất phim. Nếu không có những chính sách và biện pháp bảo vệ bản quyền cương quyết và mạnh mẽ hơn thì các doanh nghiệp trong nước sẽ rất khó có thể đầu tư lâu dài trong việc sản xuất phim Việt Nam, đặc biệt là phim có chất lượng cao.

Đạo diễn Đỗ Thanh Hải đề xuất giải pháp tỷ lệ phát sóng phim Việt Nam nên giảm xuống còn 10% và cần có sự đồng bộ với chính sách khuyến khích phát triển điện ảnh trong nước, cần xem xét quy định ưu đãi thuế và các ưu đãi khác như hoàn một phần chi phí sản xuất phim đối với các dự án sản xuất phim trong nước.

Lo ngại về tính minh bạch của Quỹ hỗ trợ điện ảnh

Vấn đề được các đại biểu đặc biệt quan tâm là Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh sẽ vận hành như thế nào để đóng góp vào sự phát triển của điện ảnh Việt Nam. Nhiều ý kiến bày tỏ e ngại về cơ chế quản lý cũng như tính công khai, minh bạch khi sử dụng quỹ.

Theo đó, trong Điều 21 về thành lập Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh quy định nguồn hình thành quỹ bao gồm trích 3% doanh thu bán vé của các phim nhập khẩu chiếu rạp tại Việt Nam, 3% từ phí thẩm định và phân loại phim, 1% tiền thuê bao của phim phổ biến xuyên biên giới, 0,05% tiền thuê bao của truyền hình trả tiền, 0,5% doanh thu từ hoạt động quảng cáo trong chương trình phim chiếu trên truyền hình, 5% phí hậu kiểm.

Bà Virginia Foote, Phó Chủ tịch Amcham Việt Nam – Hiệp hội Thương mại Mỹ tại Việt Nam nêu ý kiến: “Chúng tôi lo ngại về tính minh bạch, công bằng của Quỹ Hỗ trợ phát triển điện ảnh, những tỷ lệ đưa ra hiện tại còn nhiều bất công và phân biệt đối xử. Chúng tôi lo ngại tăng những khoản phí đó sẽ khiến người dùng phải gánh thêm chi phí”.

Cũng tại hội thảo, các đại biểu cũng đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét làm rõ thêm nhiều vấn đề quanh phân loại phim, quy trình thực hiện dự án sản xuất phim sử dụng ngân sách nhà nước, phổ biến phim trên không gian mạng, thành lập Quỹ hỗ trợ phát triển điện ảnh…

Thứ trưởng Bộ VHTT&DL Tạ Quang Đông, cho biết Ban tổ chức sẽ tiếp thu các ý kiến và sẽ có những điều chỉnh phù hợp trước khi trình dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Điện ảnh và dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 38/2021/NĐ-CP trước khi trình lên Thủ tướng Chính phủ./.

Dự thảo Luật điện ảnh mới: Thuế và Quỹ điện ảnh tiếp tục là chủ đề 'nóng'

Triển khai Luật điện ảnh, xây dựng Dự thảo, Nghị định quy định chi tiết Luật điện ảnh tiếp tục trở thành chủ để "nóng" của giới làm phim, các nhà sản xuất, các cơ quan ban ngành đoàn thể với Hội nghị - Hội thảo được diễn ra chiều ngày hôm qua tại Hà Nội do Bộ Văn hóa, Thể Thao và Du lịch phối hợp cùng với Cục Điện ảnh chủ trì và tổ chức.

Ngày hôm qua (26/9) tại Hà Nội, đã diễn ra Hội nghị - Hội thảo Triển khai Luật điện ảnh, đóng góp ý kiến xây dựng Dự thảo Nghị định, quy định chi tiết một số điều của Luật điện ảnh và Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 38/2021/NĐ-CP. Hội nghị - Hội thảo lần này dưới sự chủ trì của ông Tạ Quang Đông, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể Thao và Du lịch; ông Lê Thanh Liêm, Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Văn hóa, Thể Thao và Du Lịch; ông Vi Kiến Thành - Cục trưởng Cục Điện ảnh.

Mở đầu Hội nghị - Hội thảo, ông Tạ Quang Đông đưa ra phát biểu: "Chúng ta sẽ chỉ góp ý quy định về cách làm cụ thể ra sao, giấy tờ thủ tục, phần trăm phim Việt Nam chiếu trên vô tuyến, chiếu tại rạp và rất nhiều vấn đề khác như: phổ biến phim trên mạng, các cơ chế tạo ra để có cách quản lý phim trên mạng, Quỹ điện ảnh...Tôi nghĩ có rất nhiều vấn đề 'nóng', chính vì vậy, tôi mong muốn các đại biểu có thể đóng góp ý kiến một cách cụ thể và rõ ràng nhất, xem rằng cần phải sửa những gì...".

Ông Tạ Quang Đông, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể Thao và Du lịch

Là một trong những đại biểu đưa ra ý kiến đầu tiên, NSƯT Đỗ Thanh Hải - Phó Tổng giám đốc Đài Truyền hình Việt Nam đã đưa những điểm theo ông còn bất cập ở trong Dự thảo Luật điện ảnh mới: "Luật có đưa ra thời lượng phát sóng phim truyện Việt Nam đạt ít nhất 30% so với tổng thời lượng phát sóng phim của mỗi đài truyền hình. Cần làm rõ tỉ lệ 30% đối với tổng thời lượng phát sóng phim, bao gồm các loại hình được quy định trong Luật điện ảnh, như: phim truyện, phim tài liệu, phim khoa học, phim hoạt hình, rồi kết hợp các loại hình khác, hay là áp dụng với chỉ riêng tổng thời lượng phim truyện?

Ngoài ra, cũng cần làm rõ tỉ lệ này sẽ áp dụng đối với các kênh truyền hình quảng bá hay cả kênh truyền hình trả tiền, hay các gói dịch vụ nội dung theo yêu cầu. Quy định phát sóng 30% phim Việt Nam cần được xây dựng đồng bộ với các chính sách khuyến khích sản xuất phim Việt Nam trong nước. Điều này để đảm bảo tính khả thi của quy định, tránh trường hợp cung không đủ cầu, tránh tăng giá bản quyền phim trong khi chưa chắc đã có phim chất lượng đủ tốt.

Ông Đỗ Thanh Hải phát biểu tại hội nghị

Trên thực tế, tỉ lệ này rất khó đối với các đài truyền hình trong nước. Hiện nay chỉ có duy nhất Đài Truyền hình Việt Nam có đủ năng lực để đáp ứng con số 30%, còn một số nơi như Đài Truyền hình Vĩnh Long, Đài Truyền Hình TP.HCM hiện nay không có cơ sở sản xuất phim Việt. Hiện tại có khoảng 60 đài truyền hình phát thanh trong cả nước, thì chắc chắn tỉ lệ này là không phù hợp".

Ngoài ra, ông Hải cũng đưa ra góp ý về khuyến khích và sản xuất phim Việt Nam, trên cơ sở học tập các nước khác, ông mong muốn có thể quy định ưu đãi thuế và các ưu đãi khác như: hoàn một phần chi phí sản xuất đối với các dự án phim sản xuất trong nước, từ các nhà sản xuất trong nước hay các nhà đầu tư sản xuất từ nước ngoài mà đạt được những tiêu chí nhất định, đó là: sử dụng một lượng lao động lớn hay quảng bá du lịch trong nước ra nước ngoài...

Ông Hải cũng như Đài truyền Việt Nam còn bày tỏ sự quan tâm tới thành lập Quỹ hỗ trợ và phát triển điện ảnh. Luật quy định: trích 3% từ doanh thu bán vé của các phim nhập khẩu chiếu rạp tại Việt Nam; 3% từ phí thẩm định và phân loại phim; 1% tiền thuê bao của phim phổ biến xuyên biên giới; 0.05% tiền thuê bao của truyền hình trả tiền; 0.5% Doanh thu từ hoạt động quảng cáo trong chương trình phim chiếu trên truyền hình; 5% phí hậu kiểm.

Đài truyền hình Việt Nam đưa ra góp ý: bỏ quy định trích 0.05% tiền thuê bao của truyền hình trả tiền; 0.5% doanh thu từ hoạt động quảng cáo trong chương trình phim chiếu trên truyền hình. Lý do là doanh thu này đến từ nhiều nguồn khác nhau, chứ không riêng gì từ việc chiếu phim, có thể là chương trình thể thao hay âm nhạc.

Ông Vũ Tú Thành - Phó Giám đốc điều hành, Hội đồng Kinh doanh Mỹ-ASEAN cũng chỉ ra một số điểm bất cập trong điều luật về phổ biến phim: "Nếu muốn thực hiện việc phổ biến trên không gian mạng thì doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp, tổ chức hoạt động phổ biến phim có phát sinh thuế ở Việt Nam. Chúng tôi không hiểu năng lực phân loại phim có liên quan gì tới chuyện đóng thuế? Nếu như chúng ta muốn yêu cầu doanh nghiệp nước ngoài phải đóng thuế thì đã có cổng thông tin để họ tự đăng ký. Cho nên, tôi nghĩ điều này nên bỏ và hoàn toàn không cần thiết.

Để thực hiện hai mục tiêu lớn của điện ảnh Việt hiện nay, là thúc đẩy ngành công nghiệp điện ảnh trong nước và giữ gìn bản sắc văn hóa Việt Nam, chúng ta không thể thực hiện những biện pháp mang tính ép buộc. Nếu như nhìn qua những ngành công nghiệp khác, như ngành xe ô tô, những quy định nội địa hóa cứng nhắc sẽ không làm được, chỉ đến khi mà đưa ra cơ chế khuyến khích, chúng ta mới thấy sự bùng nổ của ngành sản xuất xe ô tô trong nước".

Nhà sản xuất Ngô Thị Bích Hạnh - Tổng giám đốc công ty BHD cũng cho biết: "Hiện nay, việc xin giấy phép quay phim đang rất phức tạp, có địa điểm phải xin tới 4, 5 giấy phép rất mất thời gian. Tôi cũng có đề nghị và góp ý nhưng lần này trong Nghị định, tôi thấy vẫn chưa thấy nhắc tới phần đó. Tôi mong muốn chúng ta có thể học tập cách làm giống như Singapore, chỉ cần có giấy thông báo cho các cơ quan chức năng. Ngoài ra, chúng tôi rất muốn được hỗ trợ, giảm kinh phí hay giá vé tới các địa điểm danh lam thắng cảnh để quay phim....

Nhà sản xuất Ngô Thị Bích Hạnh - Tổng giám đốc công ty BHD

Gần đây, các doanh nghiệp chiếu phim cũng xin nhà nước cho phép được hoạt động rạp chiếu về ban đêm. Tôi nghĩ điện ảnh là một trong những nghành kinh doanh giải trí về đêm rất lành mạnh. Giả dụ đối tượng hướng tới có thể là những khán giả ban ngày đi làm cả ngày, tối về phải chăm con thì 10 giờ tối trở đi mới có cho riêng mình thời gian để giải trí. Nếu có thể được, tôi mong rằng loại hình kinh doanh chiếu phim về đêm có thể được đưa vào trong Nghị định lần này.

Việc có Quỹ điện ảnh, BHD rất ủng hộ nhưng để thu thêm phí từ các doanh nghiệp điện ảnh, nên có cách khai thác hợp lý hay lộ trình về các chính sách ưu đãi thuế tốt hơn. Ví dụ nếu đơn vị nào chiếu nhiều phim Việt Nam hơn thì tỉ lệ khuyến khích về thuế sẽ tốt hơn. Chúng tôi cũng mong rằng Cục Điện ảnh sẽ phối hợp với các cơ quan khác để có những chính sách hỗ trợ về thuế cho doanh nghiệp".

Trước khi kết thúc buổi hội thảo, Thứ trưởng Tạ Quang Đông có nhấn mạnh rằng: "Các ý kiến đóng góp đều rất nhiệt tình, thẳng thắn, đi đúng với tính chất thực tiễn của vấn đề. Tôi hi vọng sẽ còn có nhiều cuộc trao đổi ý kiến nữa... Chúng tôi sẽ xem xét một cách kỹ lưỡng để có thêm nhiều căn cứ về mặt pháp lý và đánh giá dựa trên thực tế".

Cần làm rõ tỉ lệ 30% đối với tổng thời lượng phim của mỗi đài truyền hình Tại Hội nghị - hội thảo triển khai Luật Điện ảnh, các đại biểu đã thẳng thắn đóng góp những ý kiến sát với thực tế, giúp làm rõ các quy định, dễ hiểu, dễ thực hiện. Chiều 26/9, tại Hà Nội đã diễn ra Hội nghị - Hội thảo triển khai Luật Điện ảnh, đóng góp ý kiến xây dựng dự thảo...