Lũ lụt ở Libya: Số người chế.t vượt 11.000, th.i th.ể bị nước cuốn trôi khắp nơi
Tổ chức Lưỡi liềm đỏ Libya cho biết tính đến cuối ngày 15.9, số người chế.t ở thành phố Derna của nước này sau khi cơn bão Daniel quét qua đã tăng vọt lên 11.300 người.
Do tình trạng chia cắt chính trị ở Libya nên các bên vẫn chưa thể thống nhất số liệu về thương vong chính thức. Dù vậy, giới chức Derna ước tính số người chế.t có thể cao hơn nhiều so với công bố, AP đưa tin.
Bão Daniel đổ bộ vào bờ biển Libya hôm 10.9. Khi đó, người dân ở Derna cho biết họ nghe thấy tiếng nổ lớn khi 2 con đậ.p bên ngoài thành phố bị sập. Nước lũ tràn xuống Wadi Derna, một thung lũng cắt ngang thành phố, xuyên qua các tòa nhà và cuốn trôi người dân cùng nhiều nhà cửa ra biển.
Một khu vực bị thiệt hại do bão ở Derna. Ảnh REUTERS
Bà Marie el-Drese, người đứng đầu Tổ chức Lưỡi liềm đỏ Libya, thông tin thêm rằng 10.100 người đã được báo cáo mất tích trong thiên tai.
Trong khi chính phủ được quốc tế công nhận ở thủ đô Tripoli đã phân bổ số tiề.n tương đương 412 triệu USD để tái thiết Derna và các thị trấn phía đông khác, phe đối lập ở miền đông đang điều phối các nỗ lực cứu trợ.
Ông Othman Abduljaleel, lãnh đạo cơ quan y tế ở miền đông, cho biết Derna đã bắt đầu chôn cất những người chế.t, chủ yếu là trong các ngôi mộ tập thể. Derna dưới quyền quản lý của phe đối lập Libya.
Nhiều tòa nhà ở Derna bị lũ cuốn trôi ra biển. Ảnh REUTERS
Theo ông Abduljaleel, hơn 3.000 th.i th.ể đã được chôn cất vào sáng 14.9, trong khi 2.000 th.i th.ể khác vẫn đang được xử lý. Ông cho biết hầu hết người chế.t được chôn trong các ngôi mộ tập thể bên ngoài Derna, trong khi những người khác được chuyển đến các thị trấn và thành phố lân cận. Các đội cứu hộ vẫn đang kiểm tra các toà nhà ở trung tâm thành phố, trong khi nhóm thợ lặn đang rà soát vùng biển ngoài khơi Derna để tìm kiếm th.i th.ể.
Sau khi nhận được lời kêu gọi hỗ trợ từ Derna, Ủy ban Chữ Thập Đỏ Quốc tế đã cung cấp 6.000 túi đựng t.ử th.i, cũng như thuố.c men, thực phẩm và nhiều hàng viện trợ để chính quyền phân bổ cho người dân và đội cứu hộ.
Thành phố đổ nát, 10.000 người có thể mất tích sau lũ lụt ở Libya
Hiện nhóm cứu hộ vẫn gặp khó khăn trong việc đưa các thiết bị hạng nặng đến khu vực bị ảnh hưởng bởi mưa lũ đã làm tắc nghẽn đường sá trong vùng.
Reuters dẫn lời người đứng đầu Tổ chức Khí tượng Thế giới Petteri Taalas hôm 14.9 nói rằng hầu hết thương vong đều có thể tránh được. “Nếu dịch vụ khí tượng hoạt động bình thường, họ có thể đã đưa ra cảnh báo. Các cơ quan xử lý tình trạng khẩn cấp lẽ ra đã có thể tiến hành sơ tán”, theo ông Taalas.
Trước phát biểu trên, chính phủ Libya đã mở cuộc điều tra để xem liệu có yếu tố con người nào góp phần dẫn đến thảm họa thiên nhiên tồi tệ nhất trong lịch sử hiện đại của nước này hay không.
Ông Mohamed al-Menfi, người đứng đầu Hội đồng Tổng thống Libya, thông báo trên X (trước đây là Twitter) rằng hội đồng đã yêu cầu tổng chưởng lý điều tra thảm họa. Theo ông, những cá nhân có liên quan sự cố vỡ đậ.p phải chịu trách nhiệm.
Các yếu tố khiến hàng nghìn người thiệ.t mạn.g vì lũ lụt thảm khốc ở Libya
Các chuyên gia nhận định rằng biển ấm hơn, rối ren chính trị và cơ sở hạ tầng thiếu thốn kết hợp với ảnh hưởng tàn khốc từ trận lũ hôm 10/9 đã khiến hơn 3.000 người Libya thiệ.t mạn.g.
Nước biển ấm hơn
Xe ô tô hư hại trên đường phố Derna sau lũ quét. Ảnh: AFP
Hãng thông tấn AFP (Pháp) đưa tin các tòa nhà ven sông ở thành phố Derna đã đổ sập sau khi cơn bão Daniel mang theo lượng mưa lớn làm vỡ đậ.p sông và nhấn chìm toàn bộ khu vực lân cận.
Bão Daniel hình thành vào khoảng ngày 4/9, tàn phá nhiều nơi tại Bulgaria, Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ vào tuần trước. Những cơn bão Địa Trung Hải mang đặc điểm của bão nhiệt đới này thường được gọi là "medicane", xảy ra một đến ba lần một năm.
Kênh DW (Đức) cho biết với đường kính tối đa 300 km, "medicane" thường nhỏ hơn bão nhiệt đới. Chúng thường tan sau vài tiếng đồng hồ và hiếm khi kéo dài đến 2 ngày.
Giáo sư Suzanne Gray tại Đại học Reading (Anh) nhấn mạnh "medicane" cần nhiệt và độ ẩm. Những yếu tố này lại "được tăng cường nhờ nhiệt độ mặt nước biển ấm".
Nhiều nhà khoa học nhận định vùng nước bề mặt ở phía Đông Địa Trung Hải và Đại Tây Dương ấm hơn bình thường từ 2 đến 3 độ C, "có khả năng khiến lượng mưa dữ dội hơn".
Giáo sư Gray bổ sung rằng báo cáo đán.h giá cuối cùng từ ban cố vấn khoa học của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu, được công bố đầu năm nay, đã kết luận rằng thế giới đang nóng lên sẽ làm tăng sức mạnh của "medicane" ngay cả khi chúng giảm tần suất.
Hầu hết các nhà khoa học đều thận trọng trong việc tạo ra mối liên hệ trực tiếp giữa các hiện tượng thời tiết riêng lẻ và những thay đổi lâu dài của khí hậu. "Nhưng bão Daniel là minh họa cho loại lũ lụt tàn khốc có thể ngày càng tăng trong tương lai khi thế giới nóng lên", Giáo sư Lizzie Kendon tại Đại học Bristol (Anh) nhận định.
Cơ quan theo dõi biến đổi khí hậu Copernicus của Liên minh châu Âu (EU) cho biết nhiệt độ bề mặt nước biển đang tăng cao đến mức nhiệt kỷ lục trên toàn cầu, với 2023 có thể sẽ là năm nóng nhất trong lịch sử loài người. Theo các nhà khoa học, đại dương đã hấp thụ 90% lượng nhiệt dư thừa do hoạt động của con người tạo ra kể từ buổi bình minh của thời đại công nghiệp.
Bất ổn chính trị
Cảnh tan hoang trên đường phố Derna sau lũ lụt. Ảnh: AFP
Một số nhà phân tích tin rằng bối cảnh chính trị ở Libya - bị chia cắt bởi hơn một thập kỷ xung đột dân sự sau cuộc nổi dậy lật đổ chính quyền nhà lãnh đạo Muammar Gaddafi vào năm 2011 - đã góp phần dẫn đến mức tàn phá này.
Libya bị chia rẽ giữa hai chính phủ đối địch: chính quyền được quốc tế công nhận có trụ sở tại thủ đô Tripoli ở phía Tây và một bên là lực lượng tự xưng Quân đội Quốc gia Libya (LNA) ở phía Đông bị ảnh hưởng bởi lũ lụt. Giảng viên Leslie Mabon tại Đại học Mở có trụ sở ở Anh, lập luận: "Không có cái gọi là thảm họa tự nhiên".
Ông cho biết, mặc dù biến đổi khí hậu có thể khiến các hiện tượng thời tiết cực đoan xảy ra thường xuyên và dữ dội hơn, nhưng các yếu tố xã hội, chính trị và kinh tế sẽ quyết định đối tượng có nguy cơ cao nhất.
Một giảng viên khác tại Đại học Mở (Anh) - ông Kevin Collins cho biết thiệt hại về người cũng là hậu quả của hạn chế trong hệ thống dự báo, cảnh báo và sơ tán của Libya. Ông nói thêm, những điểm yếu trong tiêu chuẩn quy hoạch và thiết kế đối với cơ sở hạ tầng và các thành phố cũng bộc lộ.
Ông Mabon cho biết thêm, tình trạng chính trị ở Libya "đặt ra những thách thức trong phát triển các chiến lược đán.h giá, trao đổi thông tin về rủi ro; điều phối các hoạt động cứu hộ và khả năng bảo trì các cơ sở hạ tầng quan trọng như đậ.p nước".
Quá nhiều người chế.t vì lũ lụt, Libya kêu gọi thêm túi đựng th.i th.ể Người dân thành phố Derna của Libya đang trong những ngày tuyệ.t vọn.g tìm kiếm người thân mất tích trong khi các nhân viên cứu hộ kêu gọi thêm túi đựng th.i th.ể sau trận lũ lụt thảm khốc khiến hàng nghìn người thiệ.t mạn.g và cuốn trôi nhiều người ra biển. Lực lượng chức năng và người dân chôn cất những người...