Lũ lụt nghiêm trọng cùng lúc ở nhiều quốc gia ’sẽ diễn ra phổ biến hơn’
Các nhà nghiên cứu cho biết lũ lụt nghiêm trọng đồng thời ở nhiều quốc gia cùng lúc sẽ xảy ra với tần suất phổ biến hơn.
Lượng mưa cực lớn kèm theo lũ lụt c.hết người đã tấn công một loạt quốc gia khác vào cuối tuần trước.
Hàng chục người t.hiệt m.ạng ở các khu vực của Hàn Quốc, bao gồm cả khu vực Chongju, nơi một đường hầm bị ngập và những người lái xe bị c.hết đ.uối, khi họ mắc kẹt trong các phương tiện ngập nước.
Lực lượng cứu hộ tìm kiếm người bị nạn trong trận lũ ở Yecheon, Hàn Quốc ngày 16/7/2023. Ảnh: AP
Tại Mỹ, lũ lụt đã cướp đi sinh mạng của 5 người, hai đ.ứa t.rẻ mất tích đang được tìm kiếm ở thị trấn Upper Makefield, Pennsylvania. Lũ lụt cũng tấn công các khu vực của New Hampshire, Massachusetts, Connecticut, New York và New Jersey vào cuối tuần vừa qua. Thống đốc Phil Murphy đã ban bố tình trạng khẩn cấp tại New Jersey sau những thiệt hại đáng kể do lũ lụt và lở đất.
Điều này diễn ra sau trận lũ lụt không ngừng vào tuần trước ở Ấn Độ, Nhật Bản, Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ.
Mặc dù những trận lũ lụt hủy diệt đang xảy ra ở những nơi khác nhau trên thế giới, nhưng các nhà khoa học khí quyển cho biết chúng có điểm chung: Với sự thay đổi khí hậu, các cơn bão đang hình thành trong bầu không khí ấm hơn, khiến lượng mưa cực lớn trở thành hiện thực thường xuyên hơn. Sự nóng lên toàn cầu khiến các nhà khoa học dự đoán sẽ chỉ làm cho tình hình tồi tệ hơn.
Đó là bởi vì bầu không khí ấm hơn giữ nhiều độ ẩm hơn, dẫn đến các cơn bão tạo ra nhiều mưa hơn có thể gây ra hậu quả c.hết người. Các chất gây ô nhiễm, đặc biệt là carbon dioxide và metan, đang làm bầu khí quyển nóng lên. Thay vì cho phép nhiệt tỏa ra khỏi Trái đất vào không gian, chúng đang giữ nhiệt lại.
Mặc dù biến đổi khí hậu không phải là nguyên nhân khiến các cơn bão giải phóng lượng mưa, nhưng những cơn bão này đang hình thành trong bầu không khí đang trở nên ấm hơn và ẩm ướt hơn.
Rodney Wynn, nhà khí tượng học tại Dịch vụ thời tiết quốc gia ở Vịnh Tampa cho biết: “68 độ F có thể chứa lượng nước gấp đôi so với nhiệt độ 50 độ F. Không khí nóng nở ra và không khí lạnh co lại. Bạn có thể coi nó như một quả bóng bay – khi nó nóng lên, thể tích sẽ lớn hơn, do đó nó có thể chứa nhiều hơi ẩm hơn.
Video đang HOT
Với mỗi 1 độ C (1,8 độ F) mà bầu khí quyển ấm lên, nó sẽ giữ độ ẩm nhiều hơn khoảng 7%. Theo NASA, nhiệt độ trung bình toàn cầu đã tăng ít nhất 1,1 độ C (1,9 độ F) kể từ năm 1880.
“Khi giông bão phát triển, hơi nước ngưng tụ thành những hạt mưa và rơi trở lại bề mặt. Vì vậy, khi những cơn bão này hình thành trong môi trường ấm hơn có nhiều độ ẩm hơn, lượng mưa sẽ tăng lên”, Brian Soden, giáo sư khoa học khí quyển tại Đại học Miami giải thích.
Soden nói thêm: “Khi khí hậu trở nên ấm hơn, chúng tôi cho rằng các trận mưa dữ dội sẽ trở nên phổ biến hơn, đó là một dự đoán rất chắc chắn về các mô hình khí hậu. Không có gì ngạc nhiên khi thấy những sự kiện này xảy ra, đó là điều mà các mô hình đã dự đoán ngay trước tiên”.
Gavin Schmidt, nhà khí hậu học và giám đốc Viện Nghiên cứu Vũ trụ Goddard của NASA, cho biết những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi biến đổi khí hậu không phải là những khu vực xả thải gây ô nhiễm nhiều nhất.
Schmidt cho biết: “Phần lớn lượng khí thải đến từ các quốc gia công nghiệp phương Tây và phần lớn các tác động đang xảy ra ở những nơi không có cơ sở hạ tầng tốt, ít được chuẩn bị cho thời tiết khắc nghiệt và không có cách nào để xử lý điều này”.
Hơn 40 người c.hết sau mưa lớn và bài học đắt giá cho Hàn Quốc
Sau khi có hơn 40 người c.hết do mưa lớn ở Hàn Quốc vừa qua, giới chuyên gia nước này đã tỏ ra nghi ngờ về công tác ứng phó thời tiết khắc nghiệt.
Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol hôm nay 18.7 yêu cầu xem xét lại hệ thống ứng phó thảm họa của đất nước để đối phó tốt hơn các cuộc khủng hoảng do biến đổi khí hậu gây ra, theo Reuters.
"Biến đổi khí hậu đang gây ra những thảm họa thiên nhiên nghiêm trọng. Chúng ta không thể ứng phó với thời tiết bất thường chưa từng có này theo cách chúng ta vẫn làm từ trước đến nay", Tổng thống Yoon nói trong một cuộc họp nội các được truyền hình trực tiếp. Ông Yoon nhấn mạnh Hàn Quốc nên có một hệ thống kỹ thuật số để mô phỏng và giám sát các dự báo về lượng mưa, cho phép các quan chức thực hiện các biện pháp an toàn ưu tiên.
Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol (giữa) đi ngang qua những đống cây đổ tại một ngôi làng ở quận Yecheon thuộc tỉnh Bắc Gyeongsang ngày 17.7. Ảnh AFP
Trước đó một ngày, Tổng thống Yoon đã lặp lại lời kêu gọi mà ông đã đưa ra vào năm ngoái, khi lũ lụt vào tháng 8 do trận mưa lớn nhất tấn công Seoul trong 115 năm làm tê liệt các khu thương mại và làm ngập các khu dân cư trong vùng trũng thấp thuộc quận Gangnam giàu có, theo Reuters.
"Loại thời tiết khắc nghiệt này sẽ trở thành bình thường, vì vậy chúng ta cần quản lý nó như bình thường và chúng ta hoàn toàn cần loại bỏ ý nghĩ rằng chúng ta không thể làm gì trước những tình huống bất thường", ông Yoon phát biểu tại một cuộc họp ứng phó thảm họa.
Tổng thống Yoon đưa ra lời kêu gọi trên sau khi có 41 người c.hết và 19 người mất tích trong các trận mưa to vào cuối tuần trước ở Hàn Quốc. Trong số đó có 14 người c.hết khi nước lũ khiến họ mắc kẹt trong một hầm chui ở thành phố Cheongju, dẫn tới nghi ngờ về những nỗ lực của Hàn Quốc trong việc chuẩn bị cho những trận mưa lớn và cục bộ, theo Reuters.
Nỗ lực chưa đủ?
Những trận mưa c.hết người vừa qua xảy ra khoảng một năm sau khi Hàn Quốc tuyên bố tăng cường sẵn sàng ứng phó với thời tiết khắc nghiệt do biến đổi khí hậu gây ra.
Các chuyên gia cho rằng giới chức Hàn Quốc chưa tiến hành đủ công việc cần thiết để ứng phó thời tiết khắc nghiệt dù đã có dự báo sẽ có lượng mưa bất ngờ và xối xả hơn trong những thập niên tới.
Họ cho rằng giới chức không dành ra các khoản t.iền cần thiết để thực hiện cam kết của mình mà thay vào đó vẫn quá tập trung vào phục hồi hơn là phòng ngừa, theo Reuters.
Nhân viên cứu hộ tham gia chiến dịch tìm kiếm và cứu hộ gần một đường hầm chui bị ngập do mưa lớn ở thành phố Cheongju (Hàn Quốc) ngày 16.7. Ảnh Reuters
Ông Jeong Chang-sam, giáo sư kỹ thuật tại Đại học Induk ở Seoul chuyên về tài nguyên nước, cho rằng phòng ngừa là rất quan trọng để giảm thiểu thiệt hại về con người và vật chất, nhưng thường bị bỏ qua vì lợi ích không rõ ràng ngay lập tức đối với các chính trị gia và những người trong chính quyền.
"Mọi người thích sử dụng các cách diễn đạt như phản ứng nhanh, phục hồi khẩn cấp... nhưng thảm họa khí hậu đã và đang diễn ra", ông Jeong cảnh báo, đồng thời nhấn mạnh: "Nếu bạn bỏ t.iền v.ào các dự án phòng ngừa, bạn có thể làm điều đó với chi phí chỉ bằng một nửa so với các dự án phục hồi".
Ông Jeong nêu ví dụ về kế hoạch lắp đặt các rào chắn tiếp cận được điều khiển từ xa tại các hầm chui, được thiết lập sau trận lũ lụt ở thành phố Busan khiến 3 người lái xe bị mắc kẹt và t.hiệt m.ạng vào năm 2020. Kế hoạch này không bao giờ được tiến hành ở nhiều khu vực có nguy cơ hứng lũ quét cao, trong đó có cả thành phố Cheongju, theo ông Jeong.
Các quan chức đã hứa sẽ chi nhiều hơn cho công tác phòng chống thiên tai sau khi nước này cam kết chi khoảng 2.000 tỉ won (1,6 tỉ USD) vào năm 2022, cao hơn 20% so với số t.iền đã chi trong năm trước đó, theo Reuters dẫn số liệu từ Bộ Nội vụ Hàn Quốc.
Tổn thất do thời tiết khắc nghiệt tăng gấp 3
Hàn Quốc có địa hình miền núi và sự phát triển đô thị khiến nhiều khu vực dễ bị sạt lở đất, trong khi khả năng sẵn sàng ứng phó với thời tiết khắc nghiệt chưa được đáp ứng kịp. Một nghiên cứu năm 2020 của Cục Khí tượng Hàn Quốc cho thấy tổn thất liên quan thiệt hại tài sản và thương vong do thời tiết khắc nghiệt đã tăng gấp ba lần so với mức trung bình hằng năm của thập niên trước.
Trong đó, Cheongju là một vùng ngoại ô mới phát triển, một trung tâm giao thông phục vụ trung tâm hành chính Sejong. Khu vực này nằm cạnh một con sông, nhưng vào ngày 16.7, một con đê đã bị vỡ tại một địa điểm dự kiến sẽ được xây dựng thêm.
Kỹ sư thủy văn Jung Ki-cheol tại Viện Môi trường Hàn Quốc nhận định dù lượng mưa trung bình hằng năm dự kiến sẽ không tăng đột ngột từ năm 2021 đến năm 2040, nhưng sự gia tăng mạnh của "những trận mưa lớn" có thể là do biến đổi khí hậu. "Đặc biệt, thiệt hại thiên tai do lũ lụt sẽ tiếp tục gia tăng do không chỉ lượng mưa cực đoan mà số ngày mưa cũng tăng lên", kỹ sư Jung cảnh báo trong một báo cáo được công bố vào tháng 12.2022.
Nhiều người tham gia chiến dịch tìm kiếm và cứu nạn tại một trận lở đất do mưa lớn ở quận Yecheon thuộc tỉnh Bắc Gyeongsang (Hàn Quốc) ngày 15.7. Ảnh Reuters
Trong số các nạn nhân do mưa to trong tuần qua có 27 người t.hiệt m.ạng hoặc mất tích ở tỉnh miền núi Bắc Gyeongsang và nhiều người c.hết do các trận lở đất, theo Reuters.
Giáo sư kỹ thuật Jeong Chang-sam tại Đại học Induk cho rằng chịu trách nhiệm cho thương vong trên là những nhà chức trách hành động quá chậm dựa trên thông tin có sẵn và không tạo ra một hệ thống để cảnh báo người dân.
Phát ngôn viên của chính quyền tỉnh Bắc Gyeongsang đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận. Một cảnh sát trong tỉnh cho biết thời điểm ra lệnh sơ tán đang được điều tra nhưng chưa có quan chức tỉnh nào bị thẩm vấn.
Ông Lee Su-gon, cựu giáo sư kỹ thuật dân dụng tại Đại học Seoul, ước tính có "hơn một triệu địa điểm" trên cả nước dễ bị lở đất nhưng chỉ 1/10 trong số đó được chính quyền giám sát. Ông Lee cho rằng chính quyền khu vực tập trung nhiều hơn vào chi tiêu phục hồi hơn là phòng ngừa khi xảy ra thiên tai.
"Khi nói đến việc phân bổ ngân sách thiên tai, các chính quyền địa phương (ở Hàn Quốc) sử dụng 30% trong số đó cho các biện pháp phòng ngừa và 70% được sử dụng để phục hồi sau thảm họa. Ở các nước tiên tiến, họ phân bổ 70% cho dự phòng và 30% cho phục hồi", ông Lee cho hay, theo Reuters.
Ứng phó thời tiết cực đoan trên toàn cầu Trong khi Hàn Quốc và một số nước châu Á vất vả ứng phó với những đợt mưa lũ khiến hàng chục người c.hết; thì hàng loạt quốc gia khác ở châu Âu và châu Mỹ cảnh báo tình trạng nắng nóng như thiêu đốt tiếp tục kéo dài, gây ra nhiều hệ lụy về cho sức khỏe con người và có thể...
