Lòng tin của đồng minh châu Á với Mỹ ra sao sau biến cố Afghanistan?
Những đồng minh của Mỹ tại khu vực bác bỏ thông tin cho rằng thoái lui bất ổn ở Afghanistan gây rúng động quan hệ quốc phòng song phương với Mỹ.
Binh sĩ Mỹ và Hàn Quốc trong một cuộc tập trận quân sự. Ảnh: AFP
Đồng minh của Mỹ ở châu Á đã rút ra sự khác biệt then chốt giữa cú thoái lui biến động của Mỹ khỏi Afghanistan với cam kết của Washington trước các đối tác ở khu vực. Họ phủ nhận những đán.h giá cho rằng việc rút quân đã hủy hoại lòng tin vào việc Mỹ sẵn lòng bảo vệ các nước bạn bè.
Một số nhà bình luận dự báo sụp đổ uy tín của Mỹ sau khủng hoảng ở Afghanistan và việc Trung Quốc nhanh chóng khai thác các biến cố dạng này là biểu hiện của suy giảm quyền lực Mỹ. Nhưng trong trao đổi với tờ Financial Times, giới chức chính phủ và quan chức quốc phòng các nước tại châu Á đều cho rằng việc so sánh diễn biến ở Afghanistan với quan hệ hợp tác của Mỹ và phần còn lại ở châu Á là không phù hợp.
Nhật Bản, nước tiếp nhận lượng binh sĩ Mỹ đồn trú nhiều nhất tại khu vực, tin rằng việc chính quyền Tổng thống Joe Biden sẵn lòng mở rộng hợp tác bảo đảm an ninh ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và nâng cấp vai trò của nhóm Bộ tứ (gồm Mỹ, Nhật Bản, Ấn Độ, Australia) là minh chứng cho thấy mức độ vững chắc của liên minh. “Chính quyền Mỹ tái khẳng định cam kết phòng thủ chung áp dụng cho quần đảo Senkaku/Điếu Ngư và đi vào cả lĩnh vực ngăn ngừa tấ.n côn.g mạng”, một quan chức cấp cao của Nhật Bản cho biết.
Tại Australia, chính phủ cầm quyền lẫn phe đối lập đều ủng hộ cam kết trong liên minh với Mỹ. Theo Sam Roggeveen, giám đốc phụ trách chương trình an ninh quốc tế tại Viện Lowy có trụ sở ở Sydney, việc Mỹ chấm dứt can thiệp quân sự ở Afghanistan không làm thay đổi hay gây ra tác động đáng kể nào về vai trò trung tâm của liên minh.
Video đang HOT
Giới chuyên gia an ninh nhìn nhận các liên minh của Mỹ thậm chí còn có vai trò ngày càng quan trọng hơn nhằm chống lại nguy cơ đến từ một Trung Quốc hành xử ngày càng quyết đoán, một mục tiêu ông Biden đã nêu rõ khi nói về quyết định rút quân Mỹ khỏi Afghanistan. Phó Tổng thống Kamala Harris trong chuyến công du Đông Nam Á vừa qua cũng nhấn mạnh thông điệp trấn an các đối tác của Washington trước mối nguy mà Trung Quốc tạo ra.
Hội nghị thượng đỉnh trực tuyến của nhóm Bộ Tứ bao gồm Mỹ, Ấn Độ, Australia và Nhật Bản ngày 12/3/2021. Ảnh: AFP/TTXVN
“Rút quân khỏi Afghanistan đồng nghĩa với việc Mỹ có sự điều chỉnh nguồn lực, chuyển từ Trung Đông sang Đông Á và đó không phải là điều gì tiêu cực với Nhật Bản”, Kazuhiro Maeshima, chuyên gia về chính trị Mỹ tại Đại học Sophia ở Tokyo, bình luận.
Tuy nhiên, việc thoái lui lộn xộn của Mỹ ở Afghanistan cũng tạo ra luồng dư luận về việc các đồng minh của Mỹ cần tự chủ hơn trong quan hệ an ninh. Giới chính trị theo đường lối bảo thủ ở Nhật Bản – số muốn thúc đẩy thay đổi hiến pháp hòa bình, cho rằng diễn biến ở Afghanistan sẽ giúp củng cố luận điểm Tokyo cần chủ động hơn trong nâng cao năng lực tự bảo vệ.
Một số nhà quan sát nhìn nhận thất bại của Mỹ khi không tạo dựng được chiến thắng ở Afghanistan cũng khiến đồng minh phải suy tính lại trước khi gia nhập các chiến dịch quân sự của Mỹ trong tương lai. “Mỹ có thể gặp nhiều khó khăn hơn trong tạo dựng liên minh sẵn sàng tham gia các chiến dịch quân sự bên ngoài châu Âu và Đông Á trong tương lai”, một quan chức cấp cao giấu tên đến từ một nước đồng minh của Mỹ chia sẻ.
Ở một vài nước, thoái lui của Mỹ khỏi Afghanistan làm gia tăng chia rẽ chính trị. Tại Hàn Quốc, diễn biến ở Afghanistan đã kích thích làn sóng bất bình trước việc đồn trú của hàng chục nghìn lính Mỹ. Những người theo trường phái này kêu gọi giới chính trị đảng cầm quyền đẩy nhanh quá trình độc lập quân sự. Nhưng phái đối lập lại phản bác điều này, cho rằng sự sụp đổ của Kabul cho thấy cần thiết phải duy trì ổn định liên minh với Mỹ và Seoul không nên nóng vội trong việc giành quyền kiểm soát tác chiến trong thời chiến đối với lực lượng Mỹ-Hàn.
Tuy nhiên, vượt khỏi những yếu tố chính trị này, giới chuyên gia đều bác bỏ mối liên hệ giữa liên minh của Mỹ với chính sách của Washington đối với Afghanistan. “Chủ đề đó có thể khá thú vị, nhưng nó không phải là so sánh phản ánh đúng thực tế”, một quan chức Nhật Bản nói.
Hàn Quốc tiếp nhận gần 400 'người có công' Afghanistan
Hàn Quốc tiếp nhận 391 công dân Afghanistan với tư cách "người có công đặc biệt", dường như nhằm xoa dịu quan điểm bài xích người tị nạn trong nước.
Máy bay quân sự chở 378 người Afghanistan từng làm việc cho đại sứ quán, các cơ quan của Hàn Quốc và thành viên gia đình họ chiều 26/8 hạ cánh xuống sân bay Incheon. Một chuyến bay khác sẽ chở thêm 13 người Afghanistan tới Hàn Quốc.
Tuy nhiên, chính phủ Hàn Quốc khẳng định những người Afghanistan này được nhập cảnh với tư cách "người có công đặc biệt, không phải người tị nạn" và được cấp thị thực ngắn hạn. Nếu muốn ở lại lâu, họ có thể chuyển sang thị thực cư trú dài hạn F2, cho phép làm việc tại Hàn Quốc.
Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in cho biết quyết định giúp đỡ những người Afghanistan từng hỗ trợ nước này là điều hiển nhiên để "thể hiện trách nhiệm đạo đức".
Những "người có công đặc biệt" Afghanistan cùng gia đình đến sân bay Incheon, Seoul, hôm 26/8. Ảnh: Reuters.
Các nhà phân tích cho biết tư cách "người có công đặc biệt" về bản chất là người tị nạn, chỉ khác cách gọi, bởi dư luận Hàn Quốc từ lâu có cách nhìn tiêu cực về người tị nạn. Sự xuất hiện của khoảng 550 người tị nạn Yemen ở Hàn Quốc năm 2018 đã gây ra phản ứng dữ dội khắp cả nước.
Là nước châu Á đầu tiên xây dựng đạo luật tị nạn, song Hàn Quốc có tỷ lệ chấp nhận người tị nạn thấp nhất trong các nước phát triển. Theo Bộ Tư pháp Hàn Quốc, nước này cấp quy chế tị nạn cho khoảng 1,5% tổng số người nộp đơn từ năm 1994 tới năm 2020.
Cố vấn an ninh của Tổng thống Hàn Quốc Suh Hoon lưu ý rằng việc đưa những người Afghanistan tới nước này là vấn đề khó khăn, phức tạp, phải xem xét nhiều khía cạnh, bao gồm cả sự đồng thuận từ người dân.
Sau khi Taliban nắm quyền kiểm soát Afghanistan, hàng chục nghìn người đổ xô tới sân bay Kabul để di tản khỏi đất nước. Nhiều quốc gia như Tây Ban Nha, Australia và Pháp đã cảnh báo dừng sơ tán từ Afghanistan trước hạn chót 31/8, cũng như do lo ngại nguy cơ khủn.g b.ố ở sân bay.
Afghanistan phản công, giành lại quyền kiểm soát một số khu vực từ Taliban Lực lượng kháng chiến do các nhân vật cấp cao trong chính quyền cũ của Afghanistan đã có những thành quả đầu tiên trong nỗ lực giành lại quyền kiểm soát đất nước từ Taliban. Lực lượng kháng chiến Afghanistan treo cờ, ăn mừng chiến thắng sau khi giành lại quyền kiểm soát một số khu vực ở tỉnh Baghlan (Ảnh: Facebook). Sputnik...