Lời Từ Biệt – Chìa khoá của sự hoà bình cho hai nền văn hoá Mỹ – Trung?

Tạ Thị Nhị14:48 13/10/2019

Lời Từ Biệt là bộ phim mô tả trải nghiệm của một người phụ nữ Mỹ gốc Hoa trẻ tuổi giữa hai nền văn hoá khác nhau Phương Tây và Đông.

Khoảng khắc Billi và người bà vui tươi bên cạnh nhau (Nguồn: IMDb)

Sau thành công của Con Nhà Siêu Giàu Châu Á vào năm ngoái, bộ phim hài kịch lãng mạn đầu tiên của Hollywood có sự tham gia của dàn diễn viên gốc Châu Á, đạo diễn LuLu Wang tiếp tục trình làng một bộ phim mới, với kinh phí vỏn vẹn $3 triệu - Lời Từ Biệt ( The Farewell ) . Bộ phim đã nhận được những lời đánh giá tích cực tại Liên hoan phim Sundance vào tháng Giêng. Lời Từ Biệt mô tả trải nghiệm mới của những người Mỹ gốc Châu Á đương thời. Bản thân người viết cũng là một phụ nữ đa chủng tộc không được sinh ra và lớn lên ở quê hương cha mẹ.

Đại gia đình của bà ngoại (Nguồn: IMDb)

Lời Từ Biệt cập bến các rạp chiếu phim khi cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung tiếp tục xung đột trên toàn cầu; bộ phim mang nhiều yếu tố chính trị hơn so với tưởng tượng của khán giả. Awkwafina của Con Nhà Siêu Giàu Châu Á vàovai Billi, một cô gái người Mỹ gốc Hoa phát hiện ra người bà của mình bị ung thư phổi giai đoạn cuối và chỉ còn sống được vài tháng. Tuy nhiên, như một thông tục ở Trung Quốc, gia đình của cô muốn che giấu sự thật này dù vì mục đích tốt và với Billi, điều này hoàn toàn sai trái. Gia đình họ tổ chức một đám cưới giả giữa anh họ của Billi và cô gái Nhật Bản ở Trường Xuân, thủ phủ của tỉnh Cát Lâm phía Đông Bắc. Đây như là cái cớ chính đáng cho sự tụ họp thành viên gia đình, như một món quà nho nhỏ trong những ngày tháng cuối đời của người bà.

Dàn diễn viên toàn gốc Á (Nguồn: IMDb)

Nghe có vẻ kỳ lạ, nhưng bộ phim dựa trên chính lịch sử gia đình của Wang. “Dựa trên một lời nói dối có thật” , câu trích dẫn này hiện lên màn ảnh khi bộ phim bắt đầu. Quyết định của gia đình khi đưa ra “lời nói dối chân thành” là một phép ẩn dụ cho sự ảo tưởng, lừa gạt khi sống ở Trung Quốc. Giữa những khách sạn nằm ở những vùng hẻo lánh không an toàn, các căn phòng cũ kỹ và các toà nhà được xây dựng bên cạnh các con đường quốc lộ ở Trường Xuân, cảm giác tội lỗi trên gương mặt Billi khi phải che giấu bí mật là một sự phản chiếu sâu sắc, có tác động lớn đến cảm xúc người xem.

Cảm giác tội lỗi của Billi khi phải che giấu bí mật này được phản chiếu qua quang cảnh giả tạo của Trường Xuân, với các khách sạn tồi tàn, phòng tiệc lỗi thời và những tòa nhà cao tầng được xây cạnh con đường cao tốc đầy khói bụi, ngụ ý cho “hành động” ấy sẽ dần ăn mòn linh hồn của con người.

Lời Từ Biệt là bộ phim hợp tác với công ty Trung Quốc, nghĩa là phim tránh được hạn ngạch khắt khe của đất nước này đối với phim nước ngoài và sẽ được phát hành ở thị trường tỷ dân. Điện ảnh đã trở thành một chiếc chìa khoá quan trọng trên chiến trường thương mại giữa Mỹ – Trung; theo Variety thì phía Trung đã bắt đầu khuyên người dân không mua các tựa phim của Hollywood.

Dạo gần đây, Hollywood đã xoa dịu mối quan hệ với cơ quan kiểm duyệt Trung bằng việc loại bỏ các lá cờ Đài Loan và Nhật Bản khỏi áo khoác Tom Cruise , trong phần tiếp theo của Top Gun (bộ phim được góp vốn bởi tập đoàn làm phim Trung Quốc TenCent, công ty đứng sau WeChat). Trong khi đó, Lưu Diệc Phi đóng chính trong Mulan của Disney đã lên tiếng ủng hộ cảnh sát Hồng Kông đàn áp người biểu tình, gây ra những phản ứng dữ dội và tạo nên phong trào tẩy chay live action sắp tới của Nhà Chuột.

Billi cũng không ngờ sẽ có ngày diễn ra sự việc như vậy (Nguồn: IMDb)

Phim kinh phí lớn Con Nhà Siêu Giàu Châu Á xoay quanh cuộc sống của tầng lớp giàu có tại Singapore ở Singapore nhưng vẫn thất thu ở phòng vé Trung Quốc, và lý do được đưa ra một phần vì nữ chính Rachel bị coi là kẻ “phản bội chủng tộc”. Nhưng đối với Lời Từ Biệt , bộ phim được quay chủ yếu ở Trường Xuân – nơi có một trong những cơ sở sản xuất phim lớn nhất của Trung Quốc và là thỏi nam châm thu hút các sinh viên quốc tế – tạo ra cơ hội lý tưởng để thảo luận các vấn đề về khoảng cách thế hệ trong xã hội , sự chững lại của nền kinh tế, chính sách một Trung Quốc và tương lai với tư cách là một siêu cường quốc.

Billi hoàn toàn không đồng ý với gia đình mình (Nguồn: IMDb)

Tuy nhiên, đối với bất kỳ ai trải qua cuộc sống nhập cư nơi xứ người sau khi gia đình bị buộc phải rời đất nước trong cuộc Cách mạng Văn hóa, thì “màn trình diễn” của xã hội Trung Quốc – biểu hiện thông qua việc dối gạt người bà, những bình luận gay gắt khi nói về những hành động đạo đức giả (chẳng hạn như thuê người khóc mướn ở đáng tang) – hóa ra lại thật đến đáng buồn. Các nhà phê bình đã lưu ý tầm quan trọng của bộ phim trong việc mô tả những gì tầng lớp nhập cư đã bỏ lại phía sau. Nhưng, song song với miêu tả sự khác biệt giữa giá trị gia đình ở phương Tây và Trung Quốc, đạo diễn Wang đã nhấn mạnh cuộc chiến về quan niệm, tư tưởng giữa Trung Quốc và Mỹ. Lời Từ Biệt có thể là chấm sáng mà Hollywood cần để “hâm nóng ” lại mối quan hệ đang nguội lạnh với Trung Quốc và ở khía cạnh khác là Trung Quốc với phần còn lại của thế giới .

Theo moveek

REVIEW phim Lời Từ Biệt: Đọng lại cảm xúc sâu lắng

Lời Từ Biệt (The Farewell) là một bộ phim chậm rãi, nhưng chính sự chậm rãi đó đã tạo ra một tấm gương phản chiếu giúp người xem tìm thấy bản thân mình qua những câu thoại và hình ảnh đầy cảm động, đặc biệt là những người sống trong nền văn hóa phương Đông.

Lời Từ Biệt là một bộ phim đến từ nhà phát hành phim độc lập nổi tiếng A24, với đạo diễn là Lulu Wang và kịch bản cũng do chính cô chấp bút. Bộ phim đã gây được tiếng vang lớn tại Liên Hoan Phim Sundance hồi đầu năm và ngay sau đó đã được A24 mua quyền phát hành. Nội dung của bộ phim được dựa trên chính câu chuyện có thật của đạo diễn Lulu Wang, kể về Billi (Awkwafina), một cô gái gốc Trung đang sinh sống ở Mỹ bỗng phát hiện ra rằng người bà sắp mất vì bệnh ung thư và cả gia đình của cô đang cố che dấu để không cho bà biết. Để tất cả người thân có thể gặp lại bà lần cuối, gia đình của Billi đã quyết định tổ chức một đám cưới giả cho người cháu trai của bà và những sự việc bi hài bỗng bắt đầu xảy ra từ đó.

Lời Từ Biệt tuy là một bộ phim có thời lượng không quá dài (chưa đầy 2 tiếng đồng hồ) nhưng lại sở hữu một nhịp phim chậm rãi, và chính sự chậm rãi đó đã tạo ra một tấm gương phản chiếu, giúp người xem tìm thấy bản thân mình qua những câu thoại và hình ảnh đầy cảm động. Sự chậm rãi có lẽ được tạo ra do chính chủ ý của Lulu Wang, với một kịch bản sở hữu rất nhiều lời thoại. Tuy chuyển đến Mỹ sinh sống từ năm sáu tuổi nhưng Lulu Wang đã có thể viết nên những câu thoại mà những người châu Á đều cảm thấy vô cùng thân thuộc, ví dụ như những lời hỏi thăm đầy tình cảm của người bà dành cho người cháu hay những lời chào của những người anh em âu ngày mới gặp nhau... Cái hay của kịch bản còn đến từ cái cách mà Wang có thể dung hòa nỗi buồn cũng như sự hài hước một cách tự nhiên trong các phân cảnh của bộ phim, đặc biệt là khi các thành viên trong gia đình Billi cùng quay quần bên nhau.

Ảnh: IMDb

Mâu thuẫn của bộ phim đến từ nhân vật chính Billi, một người cũng sinh ra ở Trung Quốc nhưng lại chuyển đến Mỹ sinh sống từ nhỏ. Billi lớn lên và chịu ảnh hưởng bởi văn hóa phương Tây, dẫn đến việc cô không thể chấp nhận lời nói dối của gia đình đối với Nai Nai (bà nội) của cô, một lời nói dối đã khiến Billi, cũng như những người thân, phải kiềm nén cảm xúc thật sự của họ mỗi khi ở gần người bà yêu quý. Nhờ đó, Lulu Wang đã có thể mang đến một bầu không khí u buồn bao trùm cả bộ phim, qua việc tạo ra những khoảng lặng bất chợt mỗi khi một nhân vật nào đó bỗng trở nên quá xúc động và không thể nói lên lời. Thế nên, để tránh làm người xem cảm thấy quá nặng nề, Wang đã mang đến những tiếng cười rất duyên qua những tình huống giản đơn nhất, ví dụ như khi các thành viên trong gia đình bỗng "cà khịa" nhau trong bàn ăn, phần nào đó khiến người xem liên tưởng đến các bữa ăn của gia đình Việt Nam.

Ảnh: IMDb

Sự mâu thuẫn trong bộ phim cũng bắt nguồn từ chính sự khác biệt trong hệ tư tưởng của người phương Đông và phương Tây. Ở phương Tây, cuộc sống của ai thì do người đó quyết định, thế nhưng ở phương Đông thì một người lại là một phần của một thứ lớn hơn, của gia đình, của xã hội. Lời Từ Biệt đưa người xem theo hành trình đấu tranh nội tâm của Billi, giữa việc lựa chọn nói hay không nói sự thật với người bà của cô. Bộ phim không thể hiện là nó nghiêng về phía nào cả, thay vào đó đạo diễn Lulu Wang đã đưa ra những lý do, những quan điểm đến từ cả hai bên để người xem tự đặt mình vào vị trí của các nhân vật, để rồi từ đó họ có thể tự đưa ra câu trả lời cho bản thân khi bộ phim kết thúc.

Ảnh: IMDb

Awkwafina, người đã trở nên nổi tiếng thời gian gần đây với sự xuất hiện trong các bộ phim như Băng Cướp Thế Kỷ: Đẳng Cấp Quý Cô (Ocean's 8) và Con Nhà Siêu Giàu Châu Á (Crazy Rich Asians) , vẫn giữ được sự hài hước vốn có, thế nhưng những gì mà cô mang đến cho vai diễn này là sâu sắc hơn rất nhiều. Người xem nhận thấy được sự phát triển trong nhân vật của Billi, một người đang có một cuộc sống khó khăn khi đã bước sang tuổi ba mươi, trong quãng thời gian cô từ Mĩ trở về quê hương để thăm người bà đang bị ung thư của mình. Những nỗi buồn được Awkwafina thể hiện trên khuôn mặt khi Billi buộc phải che dấu cảm xúc, để rồi vỡ òa khi cô thể hiện ra những tâm tư, suy nghĩ thầm kín nhất của mình. Không chỉ qua lời thoại, những cảm xúc bị dồn nén của Billi còn được Awkwafina thể hiện qua những cử chỉ cơ thể, đặc biệt trong một phân cảnh mà Billi bỗng chơi đàn piano với những nốt nhạc vô cùng mạnh mẽ khi các thành viên trong gia đình đang trò chuyện với nhau.

Ảnh: IMDb

Không khí u buồn của bộ phim còn được hỗ trợ bởi phần nhạc phim đầy sâu lắng, cũng như dàn diễn viên phụ đầy cảm xúc, đặc biệt là nhân vật người bà được thủ vai bởi Shuzhen Zhao. Từ những lời nói, cử chỉ ân cần của Nai Nai đối với Billi hay những hành động quen thuộc nhất như cho tiền lì xì, Shuzhen thật sự làm người xem cảm động khi gợi nhớ họ đến hình ảnh người bà đầy sự quan tâm, trìu mến dành cho những đứa con, đứa cháu. Tuy nhiên, phần biên tập cộng với những hình ảnh ẩn dụ như chú chim đôi lúc khiến người xem cảm thấy khó hiểu, phần nào đó lạc trôi khỏi mạch cảm xúc chính của bộ phim.

Ảnh: IMDb

Lời Từ Biệt là một bộ phim tuy không có quá nhiều cao trào, thế nhưng cái cảm giác thân thuộc mà nó mang lại, đặc biệt đối với những người đã, đang và sắp sửa xa quê hương, sẽ khiến người xem cảm thấy đồng cảm và trân trọng bộ phim hơn.

Theo moveek

'The Farewell' - 'Cành cọ vàng' cho sự giao thoa văn hóa Mỹ - Trung? The Farewell (Lời từ biệt) mô tả trải nghiệm của một phụ nữ Mỹ gốc Hoa trẻ tuổi làm nổi bật sự khác biệt giữa hai quốc gia - nhưng cũng có thể báo hiệu hy vọng cho tương lai. Tương tự như sự cường điệu xung quanh việc phát hành Crazy Rich Asians vào năm ngoái, bản romcom đầu tiên của Hollywood...