Lời trăn trối của nữ y tá Ấn Độ chết trong dịch virus Nipah

Theo dõi VGT trên

“Em sẽ không thể gặp lại anh nữa. Xin lỗi. Hãy chăm sóc các con thật tốt”, nữ y tá Lini Puthusheri nhắn nhủ chồng.

Trong khu vực cách ly, Lini Puthusheri viết từng chữ nguệch ngoạc bằng bút mực xanh. Nhiễm virus Nipah từ các bệnh nhân do mình chăm sóc, nữ y tá 31 tuổi lúc ấy đang chờ cái chết.

“Em nghĩ sắp đến lúc rồi. Em sẽ không thể gặp lại anh nữa. Xin lỗi”, Lini nhắn nhủ chồng. “Hãy chăm sóc các con thật tốt. Yêu anh rất nhiều”.

Lời trăn trối của nữ y tá Ấn Độ chết trong dịch virus Nipah - Hình 1

Nữ y tá Lini Puthusheri khi còn sống. Ảnh: BBC.

Theo The Hindu, chồng Lini là Sajeesh cho biết vợ mắc bệnh sau khi chăm sóc Mohammed Sadik, một trong những bệnh nhân nhiễm virus Nipah đầu tiên được phát hiện hồi đầu tháng 5 ở bang Kerala. “Một hai ngày sau cái chết của Sadik, cô ấy bỗng dưng sốt cao”, Sajeesh kể.

Ngày 20/5, nghe tin Lini ốm nặng, Sajeesh khẩn trương về nhà từ chỗ làm nhưng vợ anh đã được chuyển vào khu vực cách ly. “Cô ấy phải đeo ống thở vì lượng oxy quá thấp”, Sajeesh nghẹn ngào. “Lini không thể nói được nên nắm chặt lấy tay tôi”.

Lini trút hơi thở cuối cùng ngày 21/5. Lúc này, thân nhân nữ y tá mới tiết lộ lời nhắn của cô gửi tới chồng. Để tránh nhiễm virus, thi thể Lini không được trao trả cho gia đình mà hỏa táng dưới sự giám sát của các chuyên gia y tế.

Theo AFP, từ đầu tháng 5 đến nay, ít nhất 10 người Ấn Độ đã tử vong và hơn 90 người bị cách ly vì virus Nipah. Bị xếp vào danh sách các mầm bệnh nguy hiểm nhất thế giới theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), virus Nipah lây truyền qua dơi, lợn hoặc tiếp xúc giữa người với người.

Virus Nipah gây sốt cao, co giật, nôn mửa, viêm não và khiến 75% bệnh nhân tử vong. Đây là virus mới xuất hiện và hiện chưa có văcxin. Biện pháp điều trị duy nhất là chăm sóc hỗ trợ nhằm đem lại sự thoải mái cho bệnh nhân.

Minh Nguyên

Theo vnexpress.net

Video đang HOT

Tranh cãi kịch liệt vụ 2 học sinh ôm nhau bày tỏ tình cảm

2 bạn học sinh trẻ ôm nhau đã trở thành đề tài tranh cãi kịch liệt sau khi trường của 2 em quyết định đuổi học họ vì tội "công khai bày tỏ tình cảm".

Phóng viên của BBC đã nói chuyện với hai bạn học sinh này.

Sau khi hát trên sân khấu trong một cuộc thi tại trường trung học St Thomas ở bang Kerala, miền nam Ấn Độ, cô bé 15 tuổi bèn hỏi bạn mình, một nam sinh 16 tuổi, rằng mình hát thế nào. Cậu thiếu niên liền ôm lấy cô gái và chúc mừng màn biểu diễn của cô.

Tranh cãi kịch liệt vụ 2 học sinh ôm nhau bày tỏ tình cảm - Hình 1

Nam sinh trong vụ việc. (Ảnh: Vivek Nair)

Cô gái (đề nghị phóng viên không chụp ảnh) nói với BBC: "Việc đó [việc ôm] chỉ kéo dài một hoặc hai giây. Có nhiều học sinh và giáo viên ở quanh và em không thấy là mình đã làm điều gì sai trái cả".

Nhưng một trong các giáo viên được cho là đã than phiền điều này với vị hiệu trưởng của ngôi trường, và rồi theo lời của cô gái, "mọi điều khủng khiếp bất ngờ đổ ụp xuống".

Ngay ngày hôm sau, ngày 22/7, cặp đôi nói trên bị đình chỉ học vô thời hạn. Bốn tháng sau đó, vào ngày 22/11, cậu bé bị đuổi học.

"Hành vi tục tĩu"

Hiệu trưởng Sebastian T Joseph của ngôi trường nói với BBC: "Nhà trường là nơi giáo dục trẻ em. Chúng tôi đã cho cậu ấy cơ hội xin lỗi, nhưng cậu ấy và cha mẹ của cậu không hề có chút ăn năn nào cả".

Nhưng nam sinh thì lại cho biết mình đã xin lỗi "ngay lập tức".

Trong khi đó, cô gái không quay lại trường nữa vì theo hồ sơ của ngôi trường này, cô còn chưa xong thủ tục đăng ký. Cô mới chuyển đến đây từ Dubai (UAE), nơi bố cô làm việc, và vào trường St Thomas vào tháng 6. Thủ tục giấy tờ liên quan đến việc nhập học của cô vẫn chưa hoàn tất khi xảy ra "sự cố" ôm nhau.

Mặc dù vậy, cả hai học sinh lại được yêu cầu ra trình diện Ủy ban kỷ luật mà trường này đã thành lập để điều tra các "cáo buộc" nói trên.

BBC có được một bản sao tờ "cáo buộc" do trường St Thomas soạn. Theo đó, nhà trường tố cáo hai học sinh đã có "hành vi công khai bày tỏ tình cảm một cách không đứng đắn, thiếu đạo đức và vô kỷ luật" khi đứng trước các học sinh khác và các giáo viên.

Tranh cãi kịch liệt vụ 2 học sinh ôm nhau bày tỏ tình cảm - Hình 2

Ngôi trường St Thomas. (Ảnh: Vivek Nair)

Cáo buộc cũng nói rằng các trang blog và tài khoản Instagram cá nhân của hai học sinh có cả "những đoạn hội thoại và bức hình có tính chất thân mật, lộ liễu, thô lỗ, tục tĩu và chướng tai gai mắt".

Về phần mình, nam sinh nói với BBC rằng tài khoản Instagram của cậu là riêng tư và chỉ những người "follow" thì mới đọc được các đăng tải của cậu. Cậu khẳng định "chẳng có gì thô lỗ, tục tĩu" như tờ cáo buộc nêu.

Cậu thiếu niên cho biết thêm rằng cậu đã đáp lại các cáo buộc bằng việc giải thích với họ rằng cái ôm đó chỉ đơn giản là để chúc mừng và không có động cơ thiếu trong sáng nào đằng sau hành động đó cả.

Nữ sinh trong vụ việc này thì cho biết, các thành viên trong Ủy ban kỷ luật có trong tay các bức ảnh mà hai học sinh đã đăng trên Instagram và các vị này đã sử dụng những từ có tính lăng mạ để gọi hai em.

Cô gái kể: "Một lãnh đạo trong ban đó đã gọi em là đồ chó cái động đực".

Cuộc chiến pháp lý

Vào thời điểm ủy ban nói trên kết luật hai học sinh có tội, hai em đã nghỉ học hơn 4 tháng.

Trong thời gian đó, cha mẹ của nam sinh đã khiếu kiện lên Ủy ban quyền trẻ em của bang Kerala, và ủy ban này đã ra lệnh cho trường thu hồi lại quyết định đình chỉ học.

Nhưng ngôi trường cũng chẳng phải vừa - họ đã kháng cáo lên Tòa án Kerala - cơ quan này đã giữ lại lệnh đuổi học trên cơ sở nhà trường có quyền bảo vệ "các nguyên tắc và danh tiếng của mình".

Cha mẹ cậu bé đang đợi tòa mở lại sau kỳ nghỉ Giáng sinh để họ có thể kháng cáo tiếp.

Cha của cậu bé nói: "Chúng tôi đang đặt hy vọng vào hệ thống tư pháp". Kể từ khi cậu bé bị cho nghỉ học, ông đã nghỉ việc để có thể ở nhà xử lý vụ việc và hỗ trợ con trai mình.

Người cha cho biết, các lãnh đạo của ngôi trường nói trên không nằm trong danh sách những người "follow" các tài khoản Instagram của hai học sinh nhưng họ lại nhìn thấy các bức ảnh của hai em, sao chép và trình ra tòa.

Ông đặt nghi vấn: "Phải chăng là bọn họ rình rập hai đứa?". Ông cho biết, sẽ đưa vấn đề quyền riêng tư ra tòa.

Hai vợ chồng ông hiện đang lo lắng cậu con trai của mình sẽ lỡ kỳ thi cuối năm, mà điều này sẽ ảnh hưởng đến cơ hội được nhận vào đại học vì đây là năm cuối cấp.

Lãnh đạo nhà trường nói với BBC rằng họ đã cho phép cậu bé chuyển sang trường khác và việc cho cậu bé dự thi là tùy thuộc vào Ban giáo dục trung ương - một cơ quan độc lập.

Bản thân nhà trường sau vụ việc này đã vấp phải nhiều chỉ trích. Nhiều người xem quyết định của trường là lạ lùng và khắc nghiệt.

Hôm 21/12/2017 vừa qua, cậu bé đã nhận được thư của hiệu trưởng mời cậu tới dự một cuộc họp vào ngày 3/1/2018 tới đây để họ có thể xem xét lại "vấn đề" này.

Nhưng tình hình phía cô gái thì vẫn chưa rõ ràng. Cha mẹ cô không chắc mình sẽ đưa vấn đề này ra tòa hay không.

Mặc dù cô bé không muốn tiếp tục học ở St Thomas, cô vẫn hy vọng họ sẽ cho phép cô dự kỳ thi hàng năm để cô không bị mất cả một năm học.

Nữ sinh nói: "Tôi muốn học ở một cơ sở giáo dục tốt hơn, an toàn hơn, nơi mà người ta sẽ không đối xử với học sinh theo kiểu coi thường".

Cô cho biết mình đã xin học ở một trường khác nhưng đã bị từ chối nhập học chỉ vì sự cố trên. Cô tố trường St Thomas là đã "xâm phạm quyền học hành và quyền riêng tư của mình".

Theo Trung Hiếu (VOV)

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?
Có;
Không

Tin liên quan

Tiêu điểm

Từ ca bệnh mắc ung thư dạ dày, bác sĩ cảnh báo thói quen ăn lẩuTừ ca bệnh mắc ung thư dạ dày, bác sĩ cảnh báo thói quen ăn lẩu
07:53:07 22/12/2024
Thủng mũi, biến dạng khuôn mặt: cô gái trẻ hối hận vì căng chỉ mũiThủng mũi, biến dạng khuôn mặt: cô gái trẻ hối hận vì căng chỉ mũi
05:46:40 22/12/2024
Sáp ong tốt cho sức khỏe, vừa trị bệnh vừa làm đẹpSáp ong tốt cho sức khỏe, vừa trị bệnh vừa làm đẹp
10:50:47 22/12/2024
Ba không trước khi massageBa không trước khi massage
12:32:20 21/12/2024
Điều ước Giáng sinh của những em bé chỉ mong sớm được về nhà, cho mẹ đỡ cựcĐiều ước Giáng sinh của những em bé chỉ mong sớm được về nhà, cho mẹ đỡ cực
12:43:05 21/12/2024
Hiểm họa từ đốt than sưởi ấm: Người dân cần lưu ý gì?Hiểm họa từ đốt than sưởi ấm: Người dân cần lưu ý gì?
12:09:34 21/12/2024
Cà phê có thực sự tốt cho sức khỏe tim mạch?Cà phê có thực sự tốt cho sức khỏe tim mạch?
12:20:34 21/12/2024
Lợi ích khó ngờ từ việc điều chỉnh kiểu đi bộ khác thông thườngLợi ích khó ngờ từ việc điều chỉnh kiểu đi bộ khác thông thường
12:30:29 21/12/2024

Tin đang nóng

Con gái Duy Phương: "Tôi không cấm cản ba tôi được"Con gái Duy Phương: "Tôi không cấm cản ba tôi được"
23:27:59 22/12/2024
Khả Ngân chính thức công khai bạn trai mới?Khả Ngân chính thức công khai bạn trai mới?
20:48:05 22/12/2024
Nhan sắc thật của "Phú Sát Hoàng Hậu" Tần Lam khiến 50 triệu người sốc nặngNhan sắc thật của "Phú Sát Hoàng Hậu" Tần Lam khiến 50 triệu người sốc nặng
21:17:42 22/12/2024
Huỳnh Hiểu Minh bị soi bằng chứng bắt tay với người tình đang mang thai lừa dối cả tỷ ngườiHuỳnh Hiểu Minh bị soi bằng chứng bắt tay với người tình đang mang thai lừa dối cả tỷ người
20:29:22 22/12/2024
Park Shin Hye công khai nói 1 điều với ông xã Choi Tae Joon trên sân khấu nhận giải, dàn sao phản ứng bất ngờPark Shin Hye công khai nói 1 điều với ông xã Choi Tae Joon trên sân khấu nhận giải, dàn sao phản ứng bất ngờ
21:10:23 22/12/2024
Không thể nhận ra Diva Mỹ LinhKhông thể nhận ra Diva Mỹ Linh
21:25:29 22/12/2024
Thái độ của Hoa hậu Khánh Vân sau màn nhảy gây tranh cãi tại hôn lễThái độ của Hoa hậu Khánh Vân sau màn nhảy gây tranh cãi tại hôn lễ
20:42:02 22/12/2024
Không thể nhận ra em gái Trấn ThànhKhông thể nhận ra em gái Trấn Thành
23:03:46 22/12/2024

Tin mới nhất

Hai lý do khiến rươi ngon nhưng dễ mang họa

Hai lý do khiến rươi ngon nhưng dễ mang họa

07:56:00 22/12/2024
Rươi là món ăn nổi tiếng ở các tỉnh đồng bằng Bắc Bộ. Đây là món ăn hiếm và đắt đỏ từ 400.000-500.000 đồng/kg. Rươi được cho là đặc sản vì một năm chỉ có 1 mùa.
Y bác sĩ xếp hàng vỗ tay đón mừng người phụ nữ ghép thận lợn

Y bác sĩ xếp hàng vỗ tay đón mừng người phụ nữ ghép thận lợn

07:51:03 22/12/2024
Looney bắt đầu chạy thận nhân tạo vào năm 2016 sau khi bị suy thận và được đưa vào danh sách ghép tạng đầu năm 2017. Sau đó, bà được phẫu thuật tại NYU Langone Health (Mỹ) ngày 25/11.
Mối lo viêm gan virus

Mối lo viêm gan virus

05:59:34 22/12/2024
Đồng thời hỗ trợ, góp phần nâng cao nghiệp vụ chuyên môn cho đội ngũ y bác sĩ tuyến tỉnh. Hai bệnh viện đã ký hợp đồng hỗ trợ, phối hợp đến hết năm 2025.
Cảnh báo bệnh ung thư da từ những nốt ruồi

Cảnh báo bệnh ung thư da từ những nốt ruồi

05:57:09 22/12/2024
Được biết, bệnh ung thư da là một trong các ung thư thường gặp với 3 loại chính gồm: Ung thư tế bào đáy, tế bào vảy và hắc tố. Ung thư da tế bào vảy là loại có độ ác tính khá cao, có nguy cơ di căn hạch và có thể di căn xa.
Robot phẫu thuật cơ hoành tại TP.HCM

Robot phẫu thuật cơ hoành tại TP.HCM

05:53:52 22/12/2024
Để phòng ngừa nhão cơ hoành, bác sĩ Thành khuyến cáo người dân nên khám sức khỏe định kỳ. Khi có các triệu chứng bất thường như khó thở, đau ngực, ho kéo dài, người bệnh cần đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị sớm.
Uống rượu bia cuối tuần: Thú vui 'nguy hiểm' hơn bạn nghĩ

Uống rượu bia cuối tuần: Thú vui 'nguy hiểm' hơn bạn nghĩ

05:49:22 22/12/2024
Một nghiên cứu đăng trên Tạp chí Khoa học Sinh học Châu Phi chỉ ra rằng huyết áp tăng đáng kể sau những buổi cuối tuần uống rượu bia xã giao, so với những cuối tuần không tiêu thụ rượu bia.
Nhiều bệnh nhân ung thư sống thêm 10-20 năm

Nhiều bệnh nhân ung thư sống thêm 10-20 năm

12:39:12 21/12/2024
Ung thư là bệnh lý ác tính nhưng cơ hội điều trị khỏi, kéo dài thời gian sống phụ thuộc vào nhiều yếu tố trong đó có giai đoạn bệnh.
Tăng mạnh tỷ lệ mắc căn bệnh "thời đại số", ảnh hưởng sức khỏe nghiêm trọng

Tăng mạnh tỷ lệ mắc căn bệnh "thời đại số", ảnh hưởng sức khỏe nghiêm trọng

22:15:15 20/12/2024
Chỉ trong 1 năm, các cơ sở y tế lớn như Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM, Bệnh viện Chợ Rẫy đã tiếp nhận hơn 15.000 ca điều trị liên quan đến căn bệnh này.
Cô gái trẻ ở Hà Nội thủng mũi, lộ chỉ chi chít

Cô gái trẻ ở Hà Nội thủng mũi, lộ chỉ chi chít

21:33:24 20/12/2024
Sau khi căng chỉ nâng mũi tại một cơ sở gần nhà được khoảng 3 tháng, mũi cô gái bị nhiễm trùng, hoại tử, thủng ở sống mũi, lộ chỉ chi chít dọc sống mũi.
Bệnh nhân 15 tuổi dập nát một bàn tay do chơi pháo tự chế

Bệnh nhân 15 tuổi dập nát một bàn tay do chơi pháo tự chế

21:05:55 20/12/2024
Ngày 20/12, Bệnh viện chuyên khoa Sản - Nhi tỉnh Sóc Trăng đã tiếp nhận bệnh nhân P. (15 tuổi, ngụ huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng) bị dập nát bàn tay do chơi pháo tự chế.
Kinh tế Mỹ tiếp tục khởi sắc

Kinh tế Mỹ tiếp tục khởi sắc

20:37:13 20/12/2024
Cùng ngày, báo cáo của Bộ Lao động Mỹ cho biết số lượng đơn xin trợ cấp thất nghiệp mới giảm mạnh hơn dự kiến trong tuần trước, gần như đảo ngược mức tăng của hai tuần trước đó, cho thấy thị trường lao động đang tiếp tục chậm lại.
Nam Phi ra cảnh báo về bệnh rubella sau khi ghi nhận hơn 10.000 ca mắc

Nam Phi ra cảnh báo về bệnh rubella sau khi ghi nhận hơn 10.000 ca mắc

20:35:36 20/12/2024
Bộ trên lưu ý mặc dù là một bệnh loại nhẹ và có thể tự khỏi ở trẻ em, song nguy cơ lây lan của rubella vẫn cao, đặc biệt là ở những người chưa được tiêm vaccine hoặc chưa từng tiếp xúc với virus gây bệnh.

Có thể bạn quan tâm

Cách tự làm tương ớt không lo mốc hỏng

Cách tự làm tương ớt không lo mốc hỏng

Ẩm thực

05:57:16 23/12/2024
Nếu lo ngại chất bảo quản và phụ gia độc hại, bạn hãy học cách tự làm tương ớt tại nhà; hướng dẫn sau sẽ giúp món tương ớt của bạn có thể bảo quản lâu, không lo mốc.
Phim cổ trang mới chiếu đã khiến dân tình phát cuồng, nữ chính "mặt búng ra sữa" đúng chuẩn ngoan xinh yêu

Phim cổ trang mới chiếu đã khiến dân tình phát cuồng, nữ chính "mặt búng ra sữa" đúng chuẩn ngoan xinh yêu

Phim châu á

05:56:34 23/12/2024
Giữa thời điểm bộ phim Chuyện Nàng Ok đang gây sốt, màn ảnh Hàn lại tiếp tục có thêm một phim cổ trang nữa vừa ra mắt có tên Check in Hanyang.
Mỹ nhân chỉ đóng 1 tập phim nhưng được khen đẹp nhất nhì Tây Du Ký 1986: Đời tư sóng gió, U70 độc thân, là "bà trùm" kinh doanh

Mỹ nhân chỉ đóng 1 tập phim nhưng được khen đẹp nhất nhì Tây Du Ký 1986: Đời tư sóng gió, U70 độc thân, là "bà trùm" kinh doanh

Hậu trường phim

05:56:00 23/12/2024
Mỹ nhân Tây Du Ký này không chỉ tạo nhiều dấu ấn trong sự nghiệp diễn xuất mà còn rẽ hướng thành công khi kinh doanh.
Israel đối mặt thách thức lớn trước các cuộc tấn công từ Houthi

Israel đối mặt thách thức lớn trước các cuộc tấn công từ Houthi

Thế giới

05:49:24 23/12/2024
Các cuộc tấn công này gây sức ép nặng nề lên hệ thống phòng không của Israel, đặc biệt là hệ thống đánh chặn Vòm Sắt (Iron Dome) và các hệ thống phòng thủ khác.
Á hậu Quỳnh Nga bị fan nhan sắc Việt miệt thị, nói nhiều câu "đau lòng"

Á hậu Quỳnh Nga bị fan nhan sắc Việt miệt thị, nói nhiều câu "đau lòng"

Sao việt

23:22:15 22/12/2024
Bên cạnh những ý kiến đánh giá khá khách quan, không ít người đã mang ngoại hình của Quỳnh Nga ra mổ xẻ và chê bai một cách đau lòng.
Bellingham đoạt giải thưởng Messi đang thống trị

Bellingham đoạt giải thưởng Messi đang thống trị

Sao thể thao

23:17:52 22/12/2024
Jude Bellingham vừa được được Liên đoàn thống kê và lịch sử bóng đá thế giới vinh danh là tiền vệ kiến thiết xuất sắc nhất trong năm 2024.
Trailer phim 'Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối' hé lộ bối cảnh hùng tráng, khốc liệt

Trailer phim 'Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối' hé lộ bối cảnh hùng tráng, khốc liệt

Phim việt

22:12:50 22/12/2024
Kể từ khi công bố dự án, phim Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối nhận được sự quan tâm của khán giả bởi đây là dự án hướng đến kỷ niệm 50 năm ngày thống nhất đất nước.
HIEUTHUHAI "sợ thì đi về": Walk chưa hết 4 lần đã chào fan và lên xe mất dạng

HIEUTHUHAI "sợ thì đi về": Walk chưa hết 4 lần đã chào fan và lên xe mất dạng

Nhạc việt

21:41:20 22/12/2024
Là 1 bản nhạc sôi động với tiết tấu dồn dập gây nghiện, ai nấy cũng phải nhún nhảy nên cũng không khó hiểu khi fan nghe mãi Walk vẫn chưa chán.
Quỳnh Nga lột xác khiêu vũ xuất sắc khiến Khánh Thi ngỡ ngàng

Quỳnh Nga lột xác khiêu vũ xuất sắc khiến Khánh Thi ngỡ ngàng

Tv show

21:20:45 22/12/2024
Ở tập 5 của Bước nhảy Hoàn vũ 2024 , Khánh Thi khẳng định tiết mục của Quỳnh Nga xuất sắc còn Đoan Trang thì hô to: Tuyệt vời! Tuyệt vời! Không thể tin được .
Tuyên bố dậy sóng của sao nữ 9X sau 4 tháng kết hôn với doanh nhân trên sân khấu SBS Drama Awards

Tuyên bố dậy sóng của sao nữ 9X sau 4 tháng kết hôn với doanh nhân trên sân khấu SBS Drama Awards

Sao châu á

20:35:35 22/12/2024
Màn xuất hiện của nữ diễn viên này tại SBS Drama Awards 2024 đã trở thành chủ đề nóng trên mạng xã hội Hàn Quốc.
Đôi tất với hoa văn lạ gây tranh cãi nhất MXH những ngày gần đây: Bạn chọn đứng về "phe" nào?

Đôi tất với hoa văn lạ gây tranh cãi nhất MXH những ngày gần đây: Bạn chọn đứng về "phe" nào?

Netizen

19:01:53 22/12/2024
Nhưng gần đây, một người mẹ có một hành động khá đặc biệt khi phát hiện đôi tất của con gái bị rách vài lỗ. Cô đã kiên nhẫn và tỉ mỉ sửa lại đôi tất với những miếng vá rất đẹp,