Lời khuyên giúp phòng tránh 7 căn bệnh thường gặp lúc giao mùa
Thời tiết đang chuyển từ hè sang thu, trời bắt đầu chuyển lạnh dần. Vào mùa này, trẻ nhỏ và cả người lớn dễ mắc một số bệnh về hô hấp. Cùng bác sĩ tìm hiểu các biểu hiện và cách phòng ngừa để giúp gia đình bạn có một mùa đông khỏe mạnh.
Ảnh minh họa.
1. Bệnh cảm cúm được coi là bệnh đặc trưng và phổ biến của mùa lạnh và là loại bệnh đến hẹn lại lên. ThS. BS. Nguyễn Văn Tùng (Khoa Nhi, Bệnh viện Trung uơng Quân đội 108) chỉ ra một số bệnh phổ biến mà trẻ dễ mắc khi chuyển mùa lạnh và một số lời khuyên giúp bạn bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình.
2. Cảm lạnh thông thường
Đây là bệnh nhiễm siêu vi, biểu hiện bằng sổ mũi hoặc nghẹt mũi, đau họng, ho hoặc đau đầu. Trẻ cũng có thể bị sốt sớm. Sốt thường thấp. Cảm lạnh có thể xảy ra quanh năm, mặc dù chúng thường gặp nhất trong những tháng mùa đông, được gây ra bởi nhiều loại vi rút khác nhau.
Hầu hết các cơn cảm lạnh trở nên tồi tệ trong 3 – 5 ngày và sau đó bắt đầu được cải thiện. Việc giải quyết hoàn toàn các triệu chứng cảm lạnh phải mất khoảng 7 -10 ngày. Trẻ em thường bị cảm lạnh từ 10 lần trở lên mỗi năm.
Để phòng tránh cảm cúm, bố mẹ cần: giữ ấm bàn tay, bàn chân, ngực, đầu, cổ cho trẻ, thực hiện uống nước ấm và không cho ăn đồ lạnh; bổ sung những thực phẩm giàu protein, vitamin C từ hoa quả, rau xanh, uống nhiều nước.
Viêm phế quản là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp rất phổ biến ở trẻ nhỏ do virus. Bệnh thường gặp nhất ở trẻ em dưới 12 tháng tuổi. Các triệu chứng bao gồm: nghẹt mũi, ho, sốt nhẹ và thở khò khè.
Vi rút hợp bào hô hấp là một loại vi rút đặc biệt, là nguyên nhân phổ biến gây viêm phế quản, mặc dù nhiều loại virus khác nhau có thể gây viêm phế quản.
Viêm phế quản bắt đầu tương tự như cảm lạnh thông thường và sau đó có thể tiến triển thành một căn bệnh nghiêm trọng hơn, với biểu hiện thở khò khè, khó thở và mất nước.
Tương tự như cảm lạnh, các triệu chứng có xu hướng xấu đi trong vài ngày đầu và sau đó từ từ bắt đầu cải thiện. Hầu hết trẻ em được điều trị tốt ở nhà, nhưng một số trẻ sẽ cần phải nhập viện do khó thở hoặc mất nước. Bệnh nhân có thể bị ho kéo dài hai tuần trở lên.
4. Cảm cúm
Video đang HOT
Cảm cúm thường được biết đến nhiều hơn với tên gọi là cúm. Nó thường xuất hiện nhanh chóng với sốt cao, ho, đau họng, đau đầu và đau nhức cơ bắp. Sốt thường kéo dài đến 5 ngày.
Có một số loại thuốc chống virút có sẵn để giúp chống lại bệnh cúm; tuy nhiên, những thuốc này chỉ rút ngắn thời gian bị bệnh xuống 1 – 2 ngày và phải được bắt đầu kịp thời để có ích.
Nói chung, những thuốc này chỉ được khuyến nghị đối với trẻ em có nguy cơ bị biến chứng nghiêm trọng hoặc nhập viện.
Ảnh minh họa.
5. Viêm họng do liên cầu khuẩn
Viêm họng do liên cầu khuẩn thường thấy nhất ở trẻ em trong độ tuổi đi học. Trẻ em thường xuyên bị đau họng, đau đầu và đau dạ dày. Một số trẻ sẽ bị sốt cao hoặc nôn mửa.
Viêm họng không có triệu chứng như cảm lạnh hoặc ho. Nó thường được điều trị dễ dàng bằng kháng sinh, trẻ em bị viêm họng liên cầu khuẩn nên được điều trị để giúp ngăn ngừa các biến chứng sau này do nhiễm trùng.
Trẻ mắc bệnh nên ở nhà, không đến trường học và tham gia các hoạt động khác cho đến khi chúng đã được dùng kháng sinh, hết sốt trong 24 giờ.
Dạy trẻ vệ sinh tay tốt và cách che miệng (bằng khuỷu tay) khi ho hoặc hắt hơi.
Nếu bạn có một trẻ sơ sinh, nên giữ trẻ ở nhà, cố gắng tránh các khu vực đông người hoặc đến thăm những người được biết là bị bệnh. Nếu con bạn bị ốm, cũng xin vui lòng giữ chúng ở nhà không nên cho trẻ đi học hoặc đến nhà trẻ để con bạn không lây bệnh cho những đứa trẻ hoặc nhân viên khác.
Nói chung, con bạn có thể trở lại trường khi các triệu chứng được cải thiện và sau khi hết sốt trong 24 giờ (không cần dùng Paracetamon hoặc ibuprofen).
Viêm thanh quản thường xuất hiện đột ngột vào giữa đêm. Bạn có thể thức dậy do con bạn ho to. Tiếng ho khan, âm sắc cao. Con của bạn cũng có thể phát ra tiếng động lớn trong khi thở – các bác sĩ gọi là tiếng khò khè, thở rít thanh quản. Trẻ bị ho nhẹ và thường được hỗ trợ tại nhà.
Thông thường, các triệu chứng của viêm thanh quản sẽ được cải thiện khi tiếp xúc với không khí khô mát hoặc không khí nóng ẩm. Đối với trẻ em viêm thanh quản bị ho từ trung bình đến nặng hoặc khó thở thì phải đưa đến bệnh viện ngay. Bệnh được điều trị dễ dàng với các phương pháp điều trị khí dung và steroid.
7. Viêm phổi
Không giống như các bệnh mùa đông thông thường khác, viêm phổi thường do nhiễm vi khuẩn. Nó có thể biểu hiện theo nhiều cách khác nhau. Đôi khi nó bắt đầu như một cơn cảm lạnh, sau đó tiếp tục trở nên tồi tệ hơn. Ở những lần khác, có vẻ như con bạn ban đầu đã khỏe hơn, rồi đột nhiên trở lại tồi tệ.
Nếu con bạn bị cảm trong vài ngày rồi đột nhiên bị sốt cao và ho càng nặng hơn thì có thể là dấu hiệu của viêm phổi. Bạn nên đưa trẻ đi khám để đánh giá.
Bất cứ khi nào bạn cảm thấy con bị khó thở, nên tìm kiếm đánh giá chăm sóc sức khỏe kịp thời và viêm phổi có thể nhanh chóng trở nên tồi tệ hơn. Hầu hết viêm phổi có thể được điều trị ngoại trú bằng kháng sinh, nhưng một số trẻ em với các trường hợp nặng sẽ phải nhập viện.
“Với những biểu hiện tương tự, người lớn hãy tăng cường sức đề kháng với chế độ dinh dưỡng và luyện tập tích cực hơn để có cơ thể khỏe mạnh khi thời tiết có những thay đổi bất thường”, ThS. BS. Nguyễn Văn Tùng lưu ý.
Viêm đường hô hấp cấp ở trẻ em - chăm sóc và phòng ngừa
Những ngày thời tiết biến động bất thường sẽ làm cho số trẻ mắc bệnh viêm đường hô hấp cấp có xu hướng gia tăng. Phụ huynh cần chú ý để chăm sóc trẻ thật tốt và áp dụng những biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất.
Tác nhân gây viêm đường hô hấp cấp ở trẻ em
Viêm đường hô hấp ở trẻ em dưới 5 tuổi hầu hết do nhiễm virus, hầu hết là những loại virus lành tính, một số loại virus đáng chú ý là vi rút hợp bào hô hấp (RSV), virus cúm, virus a cúm, virus sởi, Adenovirus (còn gọi là virus hạch), Rhinovirus, Enterovirus, Cornavirus...
Ở các nước đang phát triển như nước ta, nguyên nhân do nhiễm vi khuẩn vẫn được xem là những nguyên nhân gây viêm đường hô hấp cấp nguy hiểm cho trẻ em, đứng đầu là vi khuẩn Hemophilus influenzae týp b (viết tắt là Hib), kế đến là phế cầu khuẩn có tên khoa học là Streptococcus Pneumonia, liên cầu khuẩn, tụ cầu, vi khuẩn Bordetella, vi khuẩn Klebsiella pneumoniae, vi khuẩn Chlamydia trachomatis...
Tiêm phòng cho trẻ tại Trung tâm y tế dự phòng Hà Nội. Ảnh: Phạm Hùng
Yếu tố cơ địa và môi trường làm trẻ dễ mắc bệnh viêm đường hô hấp cấp như: Trẻ sinh non hoặc sinh nhẹ cân (cân nặng lúc sinh dưới 2.500g), trẻ suy dinh dưỡng nặng; trẻ không được nuôi dưỡng bằng nguồn sữa mẹ; trẻ thường xuyên ăn lạnh, uống lạnh hoặc gia đình sử dụng máy điều hòa không hợp lý cũng tạo điều kiện thuận lợi khiến trẻ dễ bị bệnh; gia tăng tình trạng ô nhiễm với khói bụi trong nhà, khói thuốc lá cũng là nguồn ô nhiễm không khí rất nguy hiểm cho trẻ em, nhất là trẻ nhỏ; thời tiết lạnh, thay đổi thất thường là điều kiện thuận lợi gây bệnh viêm đường hô hấp ở trẻ em, đặc biệt là khi thời tiết chuyển mùa; nhà cửa chật chội, thiếu vệ sinh, đời sống kinh tế thấp, thiếu vitamin A cũng là các yếu tố nguy cơ gây viêm đường hô hấp ở trẻ em.
Các biểu hiện lâm sàng của viêm đường hô hấp cấp ở trẻ em rất đa dạng và ở nhiều mức độ khác nhau. Thông thường trẻ bắt đầu với các triệu chứng ho, sốt, chảy mũi, nghẹt mũi, rồi sau đó là thở nhanh, cánh mũi phập phồng, nặng hơn nữa là nhìn thấy lồng ngực bị rút lõm trong khi thở vào, thở rít, tím tái. Nếu không được xử trí kịp thời trẻ có thể hôn mê, co giật... hoặc thậm chí có thể gây tử vong cho trẻ.
Một đặc điểm cần lưu ý là diễn biến của trẻ từ mức độ nhẹ sang nặng rất nhanh do đó việc đánh giá, phân loại, xác định điều trị kịp thời là rất quan trọng.
Chăm sóc trẻ bị viêm đường hô hấp cấp tính tại nhà
Đưa trẻ đi khám bác sĩ để đánh giá mức độ bệnh, hầu hết trẻ bị viêm đường hô hấp cấp thể nhẹ hoặc trung bình đều được bác sĩ chỉ định cho chăm sóc, theo dõi và điều trị tại nhà, cụ thể như:
Tiếp tục cho trẻ ăn, bú: Trẻ bệnh thường biếng ăn, biếng bú. Phụ huynh nên khuyến khích và cho trẻ ăn, bú nhiều lần trong ngày theo khả năng của trẻ, không nên "ép trẻ ăn". Nếu trẻ bị tắc mũi hoặc nghẹt mũi, phụ huynh cần làm thông thoáng mũi cho trẻ bằng nước muối loãng NaCl 0,9% giúp trẻ nhỏ có thể bú mẹ hoặc ăn uống dễ dàng hơn.
Cho trẻ uống đủ nước: Trẻ được bổ sung đầy đủ nguồn nước sẽ giúp cơ thể khỏe mạnh hơn, trẻ sẽ mau "lướt qua" bệnh tật để sớm hồi phục.
Nếu trẻ ho nhiều khiến trẻ khó chịu quấy khóc hoặc nôn ói nhiều: Nên cho trẻ uống những loại thuốc ho an toàn có thể tự chế như tắc chưng đường, mật ong hấp gừng, tần dày lá hoặc các loại thuốc ho có nguồn gốc thảo mộc - thảo dược chế biến sẵn theo khuyến cáo của bác sĩ điều trị hoặc phụ huynh cần đọc kỹ hướng dẫn trước khi cho trẻ sử dụng.
Làm thông thoáng mũi cho trẻ theo những cách đơn giản:
Trẻ lớn: hướng dẫn trẻ hỉ mũi đúng cách, hỉ mũi từng bên bằng cách dùng một ngón tay đè một bên mũi, hỉ mạnh bên kia và làm ngược lại (chú ý không được bịt hai mũi cùng một lúc).
Trẻ nhỏ: phụ huynh dùng khăn giấy sạch, mềm xếp góc nhọn (bấc sâu kèn), đưa vừa đủ vào mũi trẻ. Làm vài lần đến khi sạch nước mũi. Trong trường hợp nước mũi đặc gây nghẹt mũi nhiều, phụ huynh nên dùng dung dịch natriclorua 0,9% (nước muối sinh lý) nhỏ 2 - 3 giọt mỗi bên mũi, sau đó dùng giấy mềm làm sạch mũi như trên.
Sử dụng kháng sinh trị liệu: Kháng sinh không cần thiết phải sử dụng trong hầu hết các trường hợp. Nếu phải sử dụng kháng sinh cần có sự tư vấn và chỉ định của bác sĩ điều trị.
Cần đưa trẻ đến ngay bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và điều trị tích cực hơn khi thấy trẻ có một trong những biểu hiện sau:
- Trẻ bú kém hoặc bỏ ăn, bỏ bú.
- Trẻ sốt cao liên tục 39 độ C không hạ sau khi đã cho trẻ hạ sốt tích cực.
- Trẻ bị co giật, lừ đừ hoặc hôn mê.
- Trẻ thở khác ngày thường: thở nhanh, thở mệt, thở co lõm ngực hoặc tím tái.
Sinh bệnh bởi phòng máy lạnh Người cao tuổi thường nhiều bệnh nền, sức chịu đựng kém, môi trường điều hòa không phù hợp nên dễ mắc bệnh đường hô hấp. Bệnh nhân nam, 70 tuổi, tới Khoa Khám bệnh, Bệnh viện Hữu Nghị, Hà Nội, do khàn tiếng, đau họng và ho khan. Bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị viêm họng thanh quản cấp do nhiễm lạnh...