Loạt vụ tấn công từ xa đẩy Hezbollah và Israel đến bờ vực chiến tranh

Ngày 17/9, loạt vụ nổ đã làm rung chuyển Liban, khi nhiều máy nhắn tin mà các thành viên phong trào Hezbollah sử dụng để liên lạc đã bất ngờ phát nổ.

Bộ đàm được sử dụng bởi thành viên lực lượng Hezbollah tại Beirut, Liban ngày 18/9/2024. Ảnh: THX/TTXVN

Các vụ nổ xảy ra ở vùng ngoại ô phía nam của Beirut, thành trì của Hezbollah, cũng như các khu vực khác của Liban và Syria. Theo Reuters, các vụ nổ kéo dài hơn nửa giờ, cướp đi sinh mạng của ít nhất 12 người, bao gồm cả con gái 10 tuổi của một thành viên Hezbollah. Hàng nghìn người đã bị thương, bao gồm cả đại sứ Iran tại Liban.

Ngày hôm sau, Liban tiếp tục hứng chịu ​​một làn sóng nổ khác, lần này liên quan đến các thiết bị liên lạc và thiết bị lắp trên ô tô và xe máy, theo tờ Al Hadath. Các vụ nổ xảy ra ở Beirut, miền nam Liban và thung lũng Bekaa, khiến khoảng 100 người bị thương và ít nhất 3 người thiệt mạng tại thị trấn Sohmor.

Hãng tin Al Jazeera xác nhận các vụ nổ có liên quan đến các thiết bị di động được các thành viên của Hezbollah sử dụng. Đài truyền hình Press TV của Iran cho biết radio và thiết bị liên lạc ICOM nằm trong số những thiết bị phát nổ. Tờ Al Hadath cũng đưa tin máy tính xách tay và thiết bị lắp trên xe đã bị phá hủy, một số trong đó không liên quan đến thiết bị liên lạc. Một nguồn tin an ninh nói với Reuters rằng các máy bộ đàm cầm tay đã được phong trào Hezbollah mua lại cách đây 5 tháng, tương tự các máy nhắn tin đã bị phá hoại.

Đám tang những người thiệt mạng trong loạt vụ nổ máy nhắn tin ở Beirut, Liban ngày 18/9/2024. Ảnh: THX/TTXVN

Theo Reuters và AFP, một vụ nổ đã xảy ra gần đám tang của các tay súng Hezbollah thiệt mạng vào ngày hôm trước. Theo Al Jazeera, nhân chứng cũng nghe thấy tiếng nổ gần trụ sở của Hezbollah ở Beirut. Các video được chia sẻ trên mạng xã hội cho thấy những chiếc ô tô bị thiệu rụi, xe tay ga cùng nhiều xe máy bị phá hủy. Nhân chứng cho biết các thiết bị này phát ra tiếng động và rung động lạ trước khi phát nổ.

Hezbollah đã đưa ra cảnh báo tới người dân Liban, kêu gọi mọi người vứt bỏ mọi đồ dùng và thiết bị điện tử. Kênh truyền hình Yeni Safak của Thổ Nhĩ Kỳ đưa tin Hezbollah lo ngại các cuộc tấn công vào thiết bị của họ sẽ tiếp tục xảy ra. Ngoại trưởng Liban Abdallah Bou Habib tuyên bố những vụ nổ này có thể là tiền đề cho một cuộc xung đột rộng lớn hơn ở Trung Đông.

Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã bình luận về vụ việc này. Ông kêu gọi cộng đồng quốc tế ngăn chặn việc biến các vật thể dân sự thành vũ khí.

Chính quyền Liban cáo buộc Israel và Cơ quan tình báo quốc gia (Mossad) đã dàn dựng các cuộc tấn công. Tuy nhiên, Israel chưa đưa ra phản hồi chính thức. Hezbollah tuyên bố sẽ đáp trả, gọi vụ việc này là “cuộc thảm sát chống lại người dân Liban”. Washington tuyên bố họ không liên quan đến vụ nổ.

Lực lượng an ninh Liban cho hay các vụ nổ có thể là kết quả của việc tình báo Israel hack các thiết bị liên lạc của Hezbollah.

Mặc dù chưa đến 1% các vụ nổ gây tử vong, nhưng hàng trăm người đã bị thương nặng và vụ việc đã giáng một đòn tâm lý đáng kể vào Hezbollah.

Mong muốn của Israel

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu phát biểu trong một cuộc họp báo ở Jerusalem. Ảnh: THX/TTXVN

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và chính phủ cực hữu của ông đang phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng, cả trong nước và quốc tế.

Ngày 14/9, các cuộc biểu tình rầm rộ đã nổ ra ở một số thành phố trên khắp Israel, yêu cầu ngừng bắn ở Gaza và trả tự do cho các con tin bị Hamas bắt giữ. Hàng nghìn người biểu tình đã tập hợp dưới khẩu hiệu “Chúng tôi sẽ không bỏ rơi họ – Chúng tôi sẽ không đầu hàng”.

Trong 11 tháng qua, bất chấp các hoạt động quân sự dữ dội ở Gaza, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) vẫn chưa thể hoàn toàn tiêu diệt Hamas và các nhóm vũ trang Palestine khác. Mặc dù IDF đã giáng những đòn nặng nề vào Hamas, giết chết khoảng 17.000 tay súng và tiêu diệt những nhân vật chủ chốt – như thủ lĩnh chính trị Ismail Haniyeh, nhưng năng lực hoạt động của Hamas vẫn còn nguyên vẹn.

Hamas tiếp tục chống trả bằng cách sử dụng các đường hầm và căn cứ bí mật để tổ chức các cuộc tấn công. Mặc dù Israel đã đạt được những chiến thắng đáng kể, bao gồm cả việc phá vỡ phần lớn cơ sở hạ tầng của Hamas, song nhóm này vẫn tiếp tục tuyển dụng thành viên mới, duy trì thành trì khá vững chắc ở Gaza.

Bên cạnh những trận chiến tàn khốc, Israel còn phải đối mặt với tổn thất dân thường nghiêm trọng. Kể từ ngày 7/10/2023, 1.139 người Israel – bao gồm nhiều thường dân, đã thiệt mạng do các cuộc tấn công của Hamas. Các cuộc bắn phá bằng tên lửa hạng nặng vào miền Nam Israel cũng gây ra sự tàn phá trên diện rộng, làm gia tăng cảm giác sợ hãi và bất an trong công chúng. Mối đe dọa liên tục này đã ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế của đất nước.

Khói bốc lên sau vụ pháo kích của Israel tại Marjeyoun, Liban. Ảnh: THX/TTXVN

Trên bình diện quốc tế, tình hình cũng không kém phần phức tạp đối với Israel. Chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden, một trong những đồng minh trung thành nhất của Israel, ngày càng thất vọng với việc ông Netanyahu không thể tiến tới một giải pháp hòa bình. Mỹ thậm chí còn đe dọa sẽ rút khỏi các cuộc đàm phán nếu không sớm đạt được thỏa thuận, chỉ trích ông Netanyahu vì không nỗ lực đủ để giải quyết xung đột. Áp lực gia tăng này khiến Israel có nguy cơ mất đi sự ủng hộ quan trọng của phương Tây. Điều này cũng có thể gây ra những tác động nghiêm trọng đến vị thế ngoại giao và sự ổn định kinh tế của nước này.

Trong tình hình bấp bênh này, ông Netanyahu có thể đang tìm kiếm những con đường mới để củng cố vị thế của mình. Một trong những con đường đó có thể là một chiến dịch quân sự mới chống lại Hezbollah, nhóm tay súng được cho là do Iran hậu thuẫn ở Liban. Cuộc chiến với Hezbollah có thể tập hợp người dân Israel xung quanh một mối đe dọa bên ngoài, củng cố vị thế chính trị nội bộ của ông Netanyahu và thu hút sự ủng hộ mới từ các đồng minh trong cuộc chiến chống lại các lực lượng chống phương Tây như Iran và các lực lượng ủy nhiệm khu vực của nước này trong “trục kháng chiến”.

Nhiều bên liên quan trong khu vực tin rằng giới lãnh đạo Israel có thể đang hướng tới một cuộc chiến tranh lớn hơn, xuất phát từ niềm tin rằng hoạt động quân sự có thể phục vụ cho các mục tiêu rộng lớn hơn của họ.

Các kịch bản đáp trả của Hezbollah và Iran

Các nạn nhân bị thương trong vụ nổ máy nhắn tin được đưa tới Trung tâm y tế AUBMC ở thủ đô Beirut, Liban để điều trị. Ảnh: REUTERS/TTXVN

Sau loạt vụ nổ máy nhắn tin, Hezbollah cáo buộc Israel thực hiện hành vi vi phạm an ninh nội bộ lớn nhất của Liban kể từ khi cuộc xung đột nổ ra vào tháng 10/2023.

Những sự kiện này đã đặt Iran vào thế khó. Trong 2 tháng qua, Iran đang giải quyết vụ ám sát thủ lĩnh chính trị của Hamas tại Tehran. Giờ đây, đại sứ của nước này lại nằm trong số những người bị nhắm mục tiêu ở Liban. Mặc dù Tehran đã lên án hành động của Israel, nhưng các chuyên gia tin rằng cuộc xung đột quân sự trực tiếp với Israel là điều không thể xảy ra. Tuy nhiên, Iran có thể khởi xướng các hành động trả đũa thông qua các lực lượng ủy nhiệm, như Hezbollah, để củng cố ảnh hưởng trong khu vực.

Về phần mình, Hezbollah có lý do riêng để đáp trả. Trong năm qua, nhóm này đã mất trên 400 tay súng do các cuộc tấn công của Israel, bao gồm cả các chỉ huy chủ chốt như ông Fuad Shukr. Đối với Hezbollah, đây không chỉ là hành động đáp trả mà còn là thách thức nghiêm trọng về danh tiếng. Nếu họ không phản ứng, vị thế và sự ủng hộ của họ ở Liban có thể giảm mạnh.

Khói bốc lên sau vụ không kích của Israel tại Kfarchouba, Liban. Ảnh: THX/TTXVN

Liban đã rơi vào cuộc khủng hoảng kinh tế và chính trị sâu sắc kể từ năm 2019, và việc Hezbollah không thể trả đũa thỏa đáng có thể làm suy yếu vị thế của họ tại quốc gia này.

Trong bối cảnh khủng hoảng đang diễn ra, điều quan trọng đối với Hezbollah là phải cho những người ủng hộ thấy rằng phong trào này vẫn có khả năng bảo vệ Liban và cộng đồng của mình.

Phản ứng của Hezbollah đối với vụ nổ máy nhắn tin có thể sẽ là các cuộc tấn công bằng tên lửa và thiết bị bay không người lái nhắm vào các mục tiêu quân sự và cơ sở hạ tầng ở Israel. Tuy nhiên, một cuộc tấn công trực tiếp vào lãnh thổ Israel có vẻ không có khả năng xảy ra. Mặc dù Hezbollah sở hữu sức mạnh quân sự đáng kể và kho vũ khí khổng lồ, nhưng họ hiểu rằng hành động can thiệp toàn diện có thể dẫn đến hậu quả thảm khốc cho cả phong trào này và Liban, vốn trong tình trạng mong manh.

Tại Israel, giới chức quân sự và chính phủ cấp cao đã chỉ ra rằng đất nước này đang chuẩn bị cho cuộc chiến tranh tiềm tàng với Hezbollah. Sự leo thang của các hoạt động thù địch dọc biên giới phía bắc của Israel với Liban đang ngày càng trở nên rõ ràng. Theo kênh Channel 12 của Israel, nội các đã ủy quyền cho ông Netanyahu và Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant thực hiện cả các biện pháp phòng thủ và tấn công để đạt được các mục tiêu của cuộc chiến. Họ cũng đã được trao quyền tuyên chiến nếu cần thiết. Israel đang tăng cường sự hiện diện quân sự ở biên giới phía bắc, chuẩn bị cho một chiến dịch lớn chống lại phong trào ở Liban.

Và động thái này có thể dẫn đến sự leo thang đáng kể của cuộc xung đột khu vực. Trong khi Hezbollah không tìm cách đối đầu trực tiếp với Israel, các cuộc tấn công của họ có thể gây ra các cuộc tấn công trả đũa, tạo ra con đường dẫn đến một cuộc chiến toàn diện. Israel thừa nhận bất kỳ dấu hiệu yếu kém nào trong phản ứng của họ đều có thể được coi là sự yếu đuối, gia tăng áp lực từ các tác nhân khu vực khác, bao gồm cả Iran và các lực lượng ủy nhiệm của nước này.

Trung Đông có thể đang trên bờ vực của một làn sóng căng thẳng khác. Nếu tình hình tiếp tục leo thang, cả Israel và Liban sẽ bị kéo vào một cuộc xung đột quân sự kéo dài với hậu quả sâu rộng đối với sự ổn định và an ninh của khu vực.