Loạt nước ‘quay xe’, không gia nhập liên minh Biển Đỏ mới thành lập
Chỉ chưa đầy 1 tuần Mỹ thành lập một liên minh 10 nước có tên gọi “ Chiến dịch bảo vệ thịnh vượng” (OPG), Pháp, Italy và gần đây nhất là Tây Ban Nha đã tuyên bố rút khỏi lực lượng.
Tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường lớp Arleigh Burke của Hải quân Mỹ USS Carney đi qua Kênh đào Suez, Ai Cập ngày 18/10/2023. Ảnh: Hải quân Mỹ
Trước đó, vào ngày 19/12, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin đã công bố kế hoạch thành lập một liên minh đa quốc gia để bảo vệ hoạt động vận tải trên Biển Đỏ. Trong chuyến công du tới Trung Đông, nhà quan chức quân sự hàng đầu cho biết liên minh sẽ có sự tham gia của Anh, Bahrain, Canada, Pháp, Italy, Hà Lan, Na Uy, Seychelles và Tây Ban Nha.
Đến ngày 21/12, Lầu Năm Góc tuyên bố 20 quốc gia đã đồng ý tham gia liên minh nhưng ít nhất 8 quốc gia tham gia từ chối nêu tên công khai.
Tuy nhiên, một số nước tỏ ra không hài lòng trước sự thông báo đầy bất ngờ của Mỹ. Họ cho biết các nỗ lực mà họ giúp bảo vệ giao thông thương mại của Biển Đỏ chỉ là một phần của các thỏa thuận hải quân hiện có chứ không phải nằm trong khuôn khổ liên minh mới do Mỹ thành lập.
Trong một thông báo ngày 24/12, chính phủ Tây Ban Nha và người phát ngôn của Bộ Quốc phòng nước này cho biết họ sẽ không tham gia liên minh do Mỹ dẫn đầu bảo vệ các tàu hàng đi qua Biển Đỏ khỏi các cuộc tấn công của Houthi ở Yemen. Mặc dù lý do cụ thể không được đưa ra nhưng truyền thông Tây Ban Nha đưa tin nguyên nhân dẫn tới quyết định nước này không tham gia liên minh xuất phát từ vấn đề chính trị trong nước. Thủ tướng Pedro Sanchez đang trong quá trình thành lập liên minh và cần sự ủng hộ của đảng cánh tả cực đoan Sumar, vốn phản đối chính sách đối ngoại của Mỹ.
Về phần mình, Bộ Quốc phòng Pháp cho biết họ ủng hộ các nỗ lực đảm bảo tự do hàng hải ở Biển Đỏ và khu vực xung quanh, đồng thời cho biết họ đã hoạt động trong khu vực. Tuy nhiên, các tàu sẽ hoạt động dưới sự chỉ huy của Pháp. Paris cũng không cho biết liệu có triển khai thêm lực lượng hải quân tại khu vực hay không. Hiện Pháp có căn cứ hải quân ở Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất và 1.500 quân ở Djibouti. Khinh hạm Languedoc của nước này đang ở Biển Đỏ.
Trong khi đó, Bộ Quốc phòng Italy cho biết họ sẽ cử tàu khu trục hải quân Virginio Fasan tới Biển Đỏ để bảo vệ lợi ích quốc gia nhằm đáp ứng các yêu cầu cụ thể của các chủ tàu hàng Italy. Tuy nhiên, nước này khẳng định đây là một phần trong các hoạt động hiện có của họ và không phải là một phần của OPG.
Video đang HOT
Trong vài tuần gần đây, lực lượng Houthi đã tấn công một số tàu thuyền thương mại trên Biển Đỏ, gây gián đoạn các hoạt động vận tải hàng hóa quốc tế. Lực lượng này cho biết đây là hành động phản đối các cuộc tấn công của Israel nhằm vào lực lượng Hamas ở Dải Gaza và sẽ chưa dừng lại cho đến khi nào Israel ngừng tấn công Gaza. Để ngăn chặn các cuộc tấn công tiếp theo của Houthi, Mỹ đã phối hợp với các đồng minh lập liên minh. Khi thông báo về sự ra đời của liên minh, người phát ngôn Lầu Năm Góc, Thiếu tướng Pat Ryder, cho biết các lực lượng liên minh sẽ đóng vai trò tuần tra Biển Đỏ và Vịnh Aden để đáp ứng và hỗ trợ khi cần thiết các tàu thương mại đang đi qua khu vực quốc tế quan trọng này. Mỗi quốc gia sẽ đóng góp trong khả năng của mình. Một số nước sẽ cử tàu, một số khác sẽ đóng góp nhân lực hoặc hình thức khác.
Đã có 103 tàu container phải tránh kênh đào Suez vì sợ bị Houthi tấn công
103 tàu container đã phải thay đổi lộ trình và đi vòng qua miền Nam châu Phi, nhằm tránh đi qua kênh đào Suez vào Biển Đỏ rồi bị lực lượng Houthi ở Yemen tấn công.
Đây là một dấu hiệu cho thấy Houthi đã làm gián đoạn thương mại toàn cầu.
Tàu chở hàng Galaxy Leader bị lực lượng Houthi bắt giữ. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo tờ The Guardian ngày 20/12, công ty vận tải Kuehne và Nagel xác định được 103 tàu đã thay đổi lộ trình, trong đó nhiều tàu sẽ đi vòng qua Mũi Hảo Vọng của Nam Phi.
Đi theo lộ trình này sẽ khiến tàu thuyền phải đi xa hơn khoảng 6.000 hải lý khi di chuyển từ châu Á đến châu Âu, có khả năng mất thêm ba hoặc bốn tuần nữa mới giao được hàng hóa.
Lực lượng Houthi cho biết họ đã tấn công các tàu để đáp trả việc Israel b.ắn phá Gaza. Ngày 19/12, Mỹ thông báo thành lập liên minh hải quân 10 nước để bảo vệ hoạt động vận chuyển hàng hóa qua kênh đào Suez nối với Biển Đỏ.
Houthi cho biết nhóm này sẽ không ngừng tấn công tàu thuyền trên Biển Đỏ bất chấp liên minh mà Mỹ mới thành lập.
Trên mạng xã hội X, quan chức cấp cao của phong trào Houthi, Mohammed al-Bukhaiti, ngày 19/12 tuyên bố: "Ngay cả khi Mỹ đã thành công trong việc huy động toàn thế giới, thì các hoạt động quân sự của chúng ta sẽ không dừng lại... bất kể chúng tôi có phải hy sinh điều gì đi chăng nữa". Ông này cũng khẳng định Houthi sẽ chỉ ngừng các cuộc tấn công nếu Israel chấm dứt tàn phá Dải Gaza và cho phép đưa thực phẩm, thuốc men, nhiên liệu tới tay những người dân Palestine đang bị bao vây ở vùng lãnh thổ này.
Khoảng 19.000 tàu qua lại kênh đào Suez mỗi năm, khiến kênh đào này trở thành một trong những tuyến đường quan trọng của thế giới, đặc biệt là đối với tàu thuyền vận chuyển nhiên liệu hóa thạch và hàng hóa di chuyển giữa châu Á và châu Âu.
Công ty Kuehne và Nagel cho biết các tàu đã chuyển hướng có khả năng chở container dài 6 mét. Các tàu chở dầu và khí đốt cũng đã chuyển hướng, trong đó BP là công ty lớn nhất thông báo đã đổi lộ trình.
Tình trạng gián đoạn trên đã góp phần làm giá dầu tăng cao. Giá dầu thô Brent trong hợp đồng tương lai đã tăng 1,2% vào ngày 20/12 lên trên 80 USD/thùng, sau khi giảm xuống dưới 74 USD/thùng một tuần trước đó. Dầu tăng giá hơn nữa cuối cùng có thể ảnh hưởng đến thuế năng lượng tiêu dùng, làm tăng thêm lạm phát.
Ông Michael Aldwell, thành viên hội đồng quản trị hậu cần đường biển của Kuehne và Nagel, cho biết: "Thời gian di chuyển kéo dài trên biển sẽ tiêu tốn 20% công suất của đội tàu toàn cầu, dẫn đến khả năng chậm trễ vì thiếu tàu vận chuyển. Hơn nữa, tình trạng chậm trễ trong việc đưa tàu thuyền trống về châu Á có thể đặt ra thách thức, ảnh hưởng hơn nữa đến độ tin cậy chung của chuỗi cung ứng".
Các công ty trên khắp thế giới đang theo dõi tình hình để tìm hiểu xem liệu chuỗi cung ứng có bị ảnh hưởng hay không. Lần đóng cửa kênh đào Suez bất ngờ gần đây nhất xảy ra vào tháng 3/2021, khi tàu container Ever Given bị mắc kẹt trong 6 ngày.
Tình trạng gián đoạn mới nhất sẽ không ảnh hưởng đến ngành bán lẻ vào Giáng sinh này, vì hàng hóa đã được tích trữ trước hàng tuần hoặc thậm chí hàng tháng, nghĩa là sản phẩm đã có mặt tại các cửa hàng hoặc kho hàng ở các nước.
Tình trạng gián đoạn kéo dài đối với các hình thức vận chuyển đường biển cuối cùng có thể gây thiếu sản phẩm cho người tiêu dùng hoặc các linh kiện cho nhà sản xuất, mặc dù cho đến nay hầu như chưa có thông tin về bất kỳ tác động nào.
Sự cố gián đoạn này trùng với thời điểm nhiều nhà máy tạm thời đóng cửa vào dịp Giáng sinh, giúp các công ty có thêm thời gian để nhận được những nguồn cung cấp quan trọng.
Trong khi đó, ngày 19/12, Liên minh châu Âu (EU), Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và một số quốc gia, trong đó có Mỹ và Yemen, đã chỉ trích các cuộc tấn công của Houthi ở Biển Đỏ.
Tàu khu trục HMS Diamond của Anh. Ảnh: AFP/TTXVN
Tuyên bố chung nhấn mạnh các cuộc tấn công mà Houthi liên tiếp thực hiện trên Biển Đỏ gây ảnh hưởng các quyền và tự do hàng hải, ảnh hưởng đến hoạt động vận tải biển của nhiều quốc gia.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin cho rằng các cuộc tấn công chưa từng có của lực lượng Houthi nhằm vào hoạt động hàng hải quốc tế ở Biển Đỏ đang đe dọa dòng chảy thương mại toàn cầu.
Quan ngại các vụ tấn công nhằm vào tàu thuyền ở Biển Đỏ nguy cơ tác động xấu đến kinh tế và thương mại toàn cầu, nhiều nước khác như Anh, Israel... đang nỗ lực ngăn chặn các cuộc tấn công như vậy.
Trong nỗ lực ngăn chặn các vụ tấn công nhằm vào các tàu chở hàng trên Biển Đỏ, Mỹ cùng với các nước đối tác ngày 18/12 thông báo thành lập liên minh an ninh gồm 10 quốc gia để bảo vệ các tàu thương mại. Liên minh này gồm Mỹ, Anh, Bahrain, Canada, Pháp, Italy, Hà Lan, Na Uy, Seychelles và Tây Ban Nha. Chiến dịch này có nhiệm vụ bảo đảm an toàn cho hoạt động vận tải hàng hóa trên Biển Đỏ và Vịnh Aden.
Cùng ngày, tờ The Globe and Mail đưa tin Canada sẽ tham gia lực lượng do Mỹ đứng đầu để bảo vệ các tàu vận tải thương mại đi qua Biển Đỏ.
Hiện một loạt doanh nghiệp vận tải biển như Maersk, Hapag-Lloyd, MSC, CMA CGM... thông báo tạm dừng hoạt động lưu thông qua Biển Đỏ do gia tăng nguy cơ bị Houthi tấn công.
Giới chuyên gia nhận định khả năng phong trào Houthi điều quân tới Dải Gaza Khi cuộc tấn công Gaza diễn ra ác liệt, phong trào Houthi ở Yemen đã tham gia các chiến dịch chống lại lực lượng Israel và đồng minh của nước này. Khả năng của liên minh hải quân chống Houthi ở Biển Đỏ Các tàu chiến Mỹ đối phó ra sao với lực lượng Houthi trên Biển Đỏ? Israel thiệt hại do phiến...