Lo thiếu nguồn cung, các nước châu Á-TBD đẩy nhanh phát triển vaccine COVID-19 nội địa

Các nền kinh tế châu Á – Thái Bình Dương đang chạy đua phát triển vaccine ngừa COVID-19 nội địa do lo sợ tình trạng thiếu hụt nguồn cung có nguy cơ ngăn chặn nỗ lực ứng phó cũng như kéo dài đại dịch.

Một nhà sư Thái Lan được tiêm vaccine ngừa COVID-19 tại một bệnh viện ở Bangkok. Ảnh: Reuters

Theo báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP), Nhật Bản, Hàn Quốc, Việt Nam, Ấn Độ, Đài Loan (Trung Quốc), Thái Lan và Indonesia đều đang mong đợi vào nhiều ứng viên vaccine được phát triển nội địa sau khi chật vật đảm bảo nguồn cung từ nước ngoài.

Mặc dù các loại vaccine được phát triển nội địa khó có thể ra mắt kịp thời để cứu vãn tình trạng sản xuất vaccine chậm chạp, nhưng giới chức và các chuyên gia khoa học coi phương thức tiếp cận này là một khoản đầu tư dài hạn.

Nhiều chuyên gia dự báo con người sẽ phải sống chung với COVID-19 lâu dài. Điều đó có nghĩa là sự xuất hiện của các biến thể mới kháng với các loại vaccine hiện có và sự cần thiết của việc tiêm nhắc vaccine để duy trì khả năng miễn dịch có thể thúc đẩy nhu cầu vaccine trong nhiều năm tới. Khi cung vượt cầu trong nước, các quốc gia có trong tay vaccine của riêng mình có thể tận dụng nhu cầu ở các quốc gia khó khăn hơn, tạo cơ hội để thực hiện chính sách ngoại giao vaccine.

Jerome Kim, Tổng giám đốc Viện vaccine quốc tế (IVI) ở Seoul, cho biết: “Làn sóng vaccine đầu tiên có thể trở nên kém hiệu quả hơn do các biến chứng như đột biến virus, lo ngại về an toàn, các thách thức về chi phí và hậu cần”.

Tại Nhật Bản, ít nhất 4 công ty dược phẩm, bao gồm Daiichi Sankyo trụ sở tại Tokyo và Shionogi Pharmaceutical trụ sở tại Osaka, đã tiến hành thử nghiệm giai đoạn 1 hoặc giai đoạn 2 đối với một số ứng viên vaccine dựa trên công nghệ mRNA và công nghệ vaccine truyền thống.

Mặc dù Nhật Bản đã tăng tốc triển khai chiến dịch tiêm chủng trong những tuần gần đây trước thềm Thế vận hội Olympic Tokyo dự kiến tổ chức vào tháng 7, chưa đến 10% dân số nước này được tiêm ít nhất một liều vaccine.

Ken Ishii, Giám đốc Trung tâm thiết kế vaccine quốc tế ở Tokyo, dự đoán một hoặc hai loại vaccine Nhật Bản tự sản xuất sẽ ra mắt vào nửa cuối năm 2022.

Mặc dù vaccine nội địa sẽ không giúp Nhật Bản đạt được miễn dịch cộng đồng trong năm nay song theo ông Ishii, các nước nên phát triển vaccine của riêng mình để bảo vệ hệ thống y tế và nền kinh tế, đồng thời mở rộng kho vũ khí ngoại giao và quyền lực mềm. Tuy nhiên, một trong những thách thức lớn đối với quá trình phát triển vaccine tại Nhật Bản là từ trước đến nay, nước này không có đủ năng lực để tiến hành các thử nghiệm lâm sàng.

Tại Hàn Quốc – nơi có đến 14% dân số nhận được liều vaccine đầu tiên, ít nhất 5 công ty dược phẩm địa phương đang phát triển vaccine ngừa COVID-10, trong đó các ứng viên của hai công ty Genexine và SK Bioscience đang được thử nghiệm giai đoạn 2.

Hồi tháng 4, Bộ trưởng Y tế Hàn Quốc Kwon Deok-cheol cho biết 1 hoặc 2 loại vaccine sẽ được phê duyệt sử dụng vào cuối năm 2021 hoặc đầu năm 2022. Cùng tháng đó, Bộ trưởng Khoa học Choi Ki-young phát biểu trước một phiên họp quốc hội rằng ông tự tin vaccine tự sản xuất sẽ ra mắt trước cuối năm 2021. Các quan chức ở Seoul hy vọng thành phố sẽ đạt được miễn dịch cộng đồng vào tháng 11 tới.

“Một số nhà sản xuất sinh học Hàn Quốc đã có các sản phẩm trước đây được Cơ quan Quản lý Dược phẩm và Thực phẩm (FDA) và Cơ quan Dược phẩm Châu Âu phê duyệt, vì vậy họ hiểu các yêu cầu nghiêm ngặt từ những đơn vị này. Chính phủ Hàn Quốc đã đặt mục tiêu tự cung cấp vaccine vào năm 2025 và đã đầu tư cơ sở hạ tầng năng lực trong vài năm qua”, ông Kim nhận định.

Trong khi đó, tại Ấn Độ – quốc gia với gần 350.000 ca tử vong do COVID-19 trong làn sóng dịch bệnh thứ 2, chính phủ đã cấp phép sử dụng đối với Covaxin – sản phẩm hợp tác giữa công ty Bharat Biotech và Hội đồng Nghiên cứu Y khoa Ấn Độ. Tính đến thời điểm hiện tại, trên 21 triệu liều đã được phân phối. Công ty Bharat Biotechh dự kiến cung cấp 80 triệu liều Covaxin mỗi tháng kể từ tháng 8. Họ cũng đang phát triển một loại vaccine dạng xịt mũi. Tuy nhiên, nguồn cung vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu tại nước này.

Biological-E, một công ty dược phẩm và sản xuất vaccine có trụ sở tại Hyderabad, đã hoàn thành thử nghiệm giai đoạn 1 và giai đoạn 2 đối với thuốc tiêm vaccine tương tự như vaccine Novavax. Tháng trước, họ đã nhận được phê duyệt từ chính phủ để bắt đầu thử nghiệm giai đoạn 3.

Việt Nam, Thái Lan và Indonesia là ba quốc gia Đông Nam Á cũng đang nỗ lực phát triển vaccine ngừa COVID-19 của riêng mình.

Tình nguyện viên tiêm thử nghiệm vaccine Nano Covax tại Học viện Quân y. Ảnh: TTXVN

Tại Việt Nam, công ty cổ phần công nghệ sinh học dược Nanogen và Viện Vaccine & Sinh phẩm Y tế (IVAC) đã bắt đầu thử nghiệm lâm sàng đối với hai loại vaccine Nano Covax và Covivac vào đầu năm nay. Theo Bộ Y tế, Nano Covax có thể được cấp phép sớm nhất trong tháng 9 tới nếu thử nghiệm thuận lợi, trong khi IVAC tiết lộ Covivac sẽ ra mắt vào đầu quý I/2022.

Tại Thái Lan, các nhà nghiên cứu tại Đại học Chulalongkorn (Bangkok) dự định trong tháng này sẽ bắt đầu thử nghiệm giai đoạn 1 đối với vaccine ngừa COVID-19 dùng công nghệ mNRA đầu tiên.
Kiat Ruxrungtham, người phụ trách nghiên cứu vaccine của Đại học Chulalongkorn, cho biết loại vaccine này sẵn sàng để sản xuất hàng loạt vào đầu năm 2022. Ông cho biết nhóm của ông đã lên kế hoạch để vaccine này hoạt động như một liều tiêm tăng cường đối với các biến thể mới sau khi hầu hết người Thái Lan đã được tiêm vaccine của hãng AstraZeneca và Sinovac thế hệ đầu tiên.

Vaccine của chúng tôi không phải cạnh tranh với vaccine thế hệ đầu tiên. Đối với chúng tôi, điều quan trọng nhất là phải nhìn vào tính bền vững và lâu dài”, ông Kiat cho biết thêm Thái Lan cũng có thể trở thành nước xuất khẩu vaccine sang các nước kém phát triển hơn trong khu vực như Campuchia và Lào.

Tại Indonesia, quốc gia Đông Nam Á bị ảnh hưởng nặng nề nhất với trên 50.000 ca tử vong, các cơ quan quản lý y tế cho biết vaccine Merah Putih là sản phẩm hợp tác giữa sáu tổ chức địa phương trong đó có Đại học Indonesia và Viện Khoa học Indonesia có thể hoàn thành thử nghiệm lâm sàng vào cuối năm nay và bắt đầu sản xuất hàng loạt vào đầu năm 2022.