Lo sốt vó vì bệnh khảm lá sắn: Khẩn cấp tìm giống kháng bệnh
Tốc độ lây lan đáng sợ của dịch bệnh khảm lá đang khiến nhiều địa phương có diện tích trồng khoai sắn (mì) đứng ngồi không yên. Các đơn vị đang nỗ lực nghiên cứu giống kháng bệnh với mong muốn giải pháp này trở thành “thành trì” cuối cùng để ngăn chặn dịch bệnh lây lan ra cả nước.
Theo Cục BVTV, ngoài 10 tỉnh thành mới ghi nhận đã nhiễm bệnh, khu vực Tây Nguyên và ĐBSCL cũng đang được đặt vào diện giám sát chặt chẽ.
Thiếu giống kháng bệnh
Ông Nguyễn Duy Ân – Phó Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Tây Ninh cho hay, thời gian đầu, bệnh phát triển ở Tây Ninh qua ký chủ là bọ phấn trắng. Về sau, nông dân vẫn dùng hom sắn có dấu hiệu ủ bệnh từ vụ trước để trồng cho vụ sau khiến bệnh càng lây lan nhanh.
Nông dân các tỉnh Đông Nam Bộ như Tây Ninh, Đồng Nai đang lo sốt vó vì bệnh khảm lá sắn hoành hành trên diện rộng, nguy cơ lây lan ra khắp nơi. Ảnh: N.V
Giống sắn KM49 được ngành nông nghiệp tỉnh khuyến cáo là ít nhiễm bệnh nhưng lại không đủ giống để cung cấp cho người dân. Đây cũng là nguyên nhân khiến nhiều người mua cây sắn không rõ nguồn gốc từ nơi khác về bán cho người dân làm giống.
“Muốn đáp ứng được giống sạch bệnh phải có thời gian, kinh phí và cả vùng trồng sạch. Giống kháng bệnh đang trở thành khâu vướng ở nhiều địa phương” – ông Ân nói.
Ông Phan Văn Tấn – Phó Giám đốc Sở NNPTNT Bình Thuận đề xuất, nên loại bỏ giống HL S11 (giống lây nhiễm nặng) ra khỏi danh mục cơ cấu giống để có cơ sở xử phạt. Không có nhiều giống kháng bệnh, nhiều nông dân đang phải mua giống không rõ nguồn gốc, cũng không biết địa chỉ nào tin cậy. Ngành chức năng cũng khó khuyến cáo nông dân.
Còn ông Đoàn Ngọc Toản – Phó Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Gia Lai cho biết tỉnh có diện tích trồng sắn khá lớn, khoảng 65.000ha, không thua kém gì các địa phương khác. Cạnh đó, tỉnh Đăk Lăk cũng có diện tích trồng khoảng 35.000ha. Tuy tỉnh Gia Lai chưa ghi nhận bệnh xuất hiện nhưng với tốc độ lây lan chóng mặt như hiện nay, nếu không có các biện pháp nghiêm ngặt thì nguy cơ bệnh khảm lá sẽ lây nhiễm cho cả vùng Tây Nguyên.
Video đang HOT
Nông dân đang rất cần các giống sắn có khả năng kháng bệnh tốt, đặc biệt là bệnh khảm lá. Ảnh: Nguyên Vỹ
“Bộ NNPTNT, các cục trong ngành cần có giải pháp cụ thể hơn để hỗ trợ các địa phương chủ động đối phó. Kể cả xem xét các hệ lụy kéo theo khi phải công bố dịch nếu có lây nhiễm” – ông Toản nhấn mạnh.
Ông Nguyễn Hữu Hỷ – Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu thực nghiệm Hưng Lộc thì cho rằng, giải pháp lâu dài hơn là phải đảm bảo khâu giống. Hàng năm, yrung tâm này vẫn nghiên cứu, lai tạo đưa ra 6 – 8 dòng sắn mỗi năm. Nhưng trong điều kiện dịch bệnh hoành hành, nguồn giống phải thỏa mãn nhiều tiêu chí như năng suất cao, tinh bột cao, kháng bệnh tốt thì không thể một sớm một chiều mà thành hiện thực.
Hiện Trung tâm Hưng Lộc – một trong những đơn vị được giao nghiên cứu giống sắn kháng bệnh vẫn đang khẩn trương kết hợp với các viện, trường đưa ra kế hoạch phòng trừ tổng hợp hỗ trợ các tỉnh.
“Diện tích trồng sắn cả nước khoảng 550.000ha; tập trung chủ yếu ở Đông Nam bộ, Tây Nguyên, Duyên hải miền Trung, Bắc Trung Bộ và Trung du miền núi phía Bắc. Trong đó, Đông Nam Bộ là khu vực trọng tâm và Trung tâm giống Hưng Lộc là thành trì cuối cùng. Nếu nguồn giống từ trung tâm mà cũng nhiễm bệnh nặng thì nguy cơ khảm lá sắn sẽ lan ra cả nước” – ông Hỷ nhận định.
Không nên xem sắn là cây lương thực
Cũng theo ông Phan Văn Tấn, vấn đề cấp bách hiện nay là làm thế nào để giảm bớt thiệt hại cho nông dân. Bên cạnh đó, cây sắn có khả năng chống chịu tốt với điều kiện môi trường bất lợi, do vậy rất nhiều nông dân nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số vẫn đang trồng ở những vùng đồi núi, khô hạn.
Hiện cây sắn được trồng để phục vụ công nghiệp chế biến cồn và tinh bột mì. Tuy nhiên, trong danh sách cây trồng, sắn vẫn là cây lương thực nên mức hỗ trợ rất thấp khi buộc phải tiêu hủy do dịch bệnh. Ở chiều hướng ngược lại, giá sắn đang tăng cao, càng khó khuyến khích nông dân tự nguyện tiêu hủy vườn cây bị bệnh.
Ông Nguyễn Văn Lạng – Chủ tịch Hiệp hội Sắn Việt Nam, cũng cho rằng không nên xem sắn là cây lương thực nữa. Sắn có hàm lượng tinh bột cao, đã trở thành một trong những cây trồng tiềm năng phục vụ ngành công nghiệp sản xuất nhiên liệu sinh học.
Trên thế giới, sắn đứng thứ 3 sau lúa và ngô về nguồn cung cấp hàm lượng carbonhydrate cao, và là nguồn nguyên liệu phục vụ các ngành công nghiệp chế biến cơ bản. Trong nước, cây sắn là nguồn nguyên liệu quan trọng sử dụng trong sản xuất tinh bột, thức ăn gia súc, bột ngọt và ethanol.
“Phải thống nhất nhìn nhận lại cây sắn và bệnh khảm lá thì mới đưa ra các kế hoạch đồng bộ, từ biện pháp sinh học tìm bộ giống kháng bệnh đến kiểm soát chuỗi, từ trồng, thu hoạch đến vận chuyển” – ông Lạng nói.
Trên cơ sở đó, Chủ tịch Hiệp hội Sắn Việt Nam đề xuất khoanh vùng các vùng bệnh, tỉnh chưa nào chưa bị phải tuyệt đối không để lây nhiễm. Các ngành chức năng lẫn doanh nghiệp sắn cũng phải vào cuộc. Ngoài ngân sách nhà nước, phải huy động cả ngân sách từ doanh nghiệp.
“Các cơ quan chức năng phải có trách nhiệm vào cuộc bảo vệ vùng nguyên liệu. Trong Hiệp hội, hiện đã có doanh nghiệp xung phong hỗ trợ nghiên cứu giống và xử lý bệnh” – ông Lạng cho hay.
Theo Danviet
Bệnh khảm lá lây lan nhanh, tàn phá vựa sắn
Theo ngành nông nghiệp tỉnh Đồng Nai, hiện trên địa bàn đã có hơn 100ha sắn (khoai mì) bị nhiễm bệnh khảm lá. Dịch bệnh này đang diễn ra phức tạp tại các huyện ịnh Quán, Vĩnh Cửu, Trảng Bom, Long Thành và Nhơn Trạch...
Mới xuất hiện đã lây lan chóng mặt
Theo Chi cục Trồng trọt và bảo vệ thực vật (BVTV) tỉnh Đồng Nai, trên địa bàn tỉnh đang có khoảng 11.000ha sắn. Bệnh khảm lá mì dù mới xuất hiện nhưng đang lây lan với tốc độ chóng mặt, dẫn đến nguy cơ thiếu hụt nguồn nguyên liệu.
Trên địa bàn tỉnh, giống sắn KM 505 và HL-S11 được ghi nhận đang bị nhiễm bệnh. ể tránh lây lan, ngành BVTV tỉnh đang khuyến cáo người dân phun thuốc trừ bọ phấn trắng, phát hiện sớm, nhổ bỏ và tiêu hủy cây bị bệnh để tránh lây lan.
Thứ trưởng Bộ NNPTNT Lê Quốc Doanh (giữa) khảo sát bệnh khảm lá sắn ở Tây Ninh. Ảnh: Thanh Nhi
Sở NNPTNT cũng đề nghị chính quyền các xã khuyến cáo nông dân không sử dụng hom giống có nguồn gốc từ tỉnh Tây Ninh, để tránh bệnh bùng phát thành dịch. Trong khi đó, diện tích mì nhiễm bệnh ở Tây Ninh đã lên đến hơn 31.000ha, tương đương 91% tổng diện tích mì toàn tỉnh. Thời điểm này, bệnh đã lây sang các tỉnh Bình Dương, Bình Phước, ồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu và ăk Lăk.
Vùng trồng sắn ở Tây Ninh cũng ghi nhận tình trạng khan hiếm nguồn giống kháng bệnh, khiến một số nông dân đánh liều xuống giống bằng các hom sắn đã nhiễm bệnh từ vụ trước.
Ông Trần Văn Ngọc - người trồng sắn ở huyện Dương Minh Châu (Tây Ninh) kể thời gian qua, giống sắn KM94 được ngành nông nghiệp tỉnh khuyến cáo là ít nhiễm bệnh nhưng lại không đủ giống để cung cấp cho người dân. "Đây cũng là nguyên nhân khiến thương lái mua cây sắn không rõ nguồn gốc từ nhiều địa phương khác về bán cho người dân làm giống"- ông Ngọc kể.
Trước đó, trong tháng 6, Chi cục Trồng trọt và BVTV tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã kiểm tra và phát hiện một hộ kinh doanh trên địa bàn huyện Xuyên Mộc kinh doanh số lượng lớn giống sắn HL -S11. Đây là giống sắn có nguy cơ lây nhiễm bệnh khảm lá cao. Chi cục đề nghị chủ hộ tiêu hủy ngay lô giống trên theo quy định.
Nghiêm cấm mua bán, trồng giống HL-S11
Bệnh khám lá sắn đến nay vẫn chưa có thuốc chữa trị. Ảnh: Nguyên Vỹ
Mới đây, Bộ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Xuân Cường đã ký ban hành Chỉ thị số 5957 đề nghị UBND các tỉnh có trồng sắn tăng cường chủ động phòng chống bệnh khảm lá, hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại cho sản xuất sắn trong toàn quốc. Chỉ thị cũng lưu ý phải cấm vận chuyển hom giống ra khỏi vùng dịch hoặc địa phương khác. Thông tin tuyên truyền, hướng dẫn nông dân, người sản xuất không trồng các giống sắn đã xác định nhiễm bệnh nặng. Đặc biệt, nghiêm cấm mua bán, trồng giống sắn HL-S11.
Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cũng đề nghị các địa phương nghiêm túc áp dụng các biện pháp phòng, chống bệnh theo hướng dẫn trong quy trình kỹ thuật phòng trừ mà Cục BVTV đã ban hành; tích cực tổ chức phòng trừ bọ phấn là môi giới truyền bệnh; khuyến cáo các tổ chức, cá nhân trồng sắn chuyển sang cây trồng khác, hoặc không trồng sắn ít nhất 1 vụ để cắt nguồn bệnh.
Theo Cục Trồng trọt, lũy kế nửa đầu năm 2018, diện tích gieo trồng sắn của cả nước khoảng 76.500ha; giảm 2.277ha. Trong đó, khu vực Đông Nam Bộ đạt 73.670ha, giảm 559ha; vùng ĐBSCL đạt gần 2.100ha; giảm gần 2.840ha. Sản lượng xuất khẩu sắn nửa đầu năm 2018 ước đạt 1,5 triệu tấn; đạt 560 triệu USD, giảm 24,6% về khối lượng.
Còn theo báo cáo của Cục BVTV, hiện nay các tỉnh Đông Nam Bộ (Tây Ninh, Bình Phước, Bình Dương, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu) có tổng diện tích sắn nhiễm bệnh là 22.128ha, trong đó Tây Ninh có diện tích nhiễm bệnh cao nhất 21.036ha.
Lan rộng ra 10 tỉnh
Tại hội nghị bàn giải pháp phòng chống bệnh khảm lá ngày 28.8, đại diện Cục BVTV cho biết, tính đến ngày 20.8, diện tích sắn nhiễm bệnh khảm lá đã lên tới hơn 36.136ha (tăng khoảng 84% so với năm 2017), thuộc 10 tỉnh, thành. Trước tình hình dịch bệnh lây lan ngày càng nghiêm trọng, Thứ trưởng Bộ NNPTNT Lê Quốc Doanh chỉ đạo tất cả các ngành, địa phương phải thống nhất nhìn nhận khảm lá sắn là căn bệnh nặng và tất cả giống sắn từ Tây Ninh là giống đã nhiễm bệnh. Các tỉnh chưa có diện tích lây nhiễm cũng không thể lơ là, chủ quan được nữa. Hệ lụy do dịch bệnh gây ra không chỉ nông dân mà còn hàng trăm nhà máy chế biến xuất khẩu sắn bị ảnh hưởng.
Với Cục BVTV, Thứ trưởng đề nghị Cục BVTV tham mưu với Bộ trưởng Bộ NNPTNT lập Ban chỉ đạo cấp quốc gia. Đồng thời phải lập tổ công tác do thường xuyên có mặt ở các tỉnh để bám sát trực tiếp, tham mưu và chỉ đạo ngay tại chỗ. Cục Trồng trọt và các trung tâm nghiên cứu giống, phải đánh giá lại tính kháng của các giống sắn hiện đang sản xuất. Ưu tiên số một là phải tìm giống kháng bệnh. Về phía Trung tâm Khuyến nông quốc gia, phải gắn với trung tâm từ các tỉnh, huyện cùng bàn biện pháp quản lý, hạn chế lây lan, dập dịch.
Theo Danviet
Lạ lùng: Thương lái lùng mua cam, bưởi non xuất khẩu làm dược liệu Một số thương lái tìm về các tỉnh Đông Nam bộ cũng như vùng ĐBSCL để lùng mua cam non, bưởi non. Số trái cây non này được các thương lái cho là sẽ phơi khô rồi xuất khẩu làm nguyên liệu cho thuốc tân dược. Ông Hoàng Văn Nhã, ngụ huyện Mỏ Cày Nam (tỉnh Bến Tre) cho biết, gia đình đang...