Lỗ hổng pháp lý về đăng kiểm?

Thông tin một giám đốc trung tâm đăng kiểm (TTĐK) ôtô tại TP HCM bị công an xác định ‘không biết chữ’ khiến dư luận ngã ngửa đặt câu hỏi về công tác quản lý nhân lực của ngành đăng kiểm.

Ảnh minh họa

Thế nhưng một cán bộ của Cục Đăng kiểm, khi trả lời báo chí, lại cho rằng “mức độ nghiêm trọng phụ thuộc vào việc người giám đốc này có đồng thời là đăng kiểm viên hay không”.

Vị cán bộ viện dẫn ngay Điều 24 Nghị định 139/2018/NĐ-CP về kinh doanh dịch vụ đăng kiểm xe cơ giới: “Lãnh đạo đơn vị đăng kiểm phải là đăng kiểm viên xe cơ giới đã thực hiện nhiệm vụ của đăng kiểm viên tối thiểu 36 tháng được bổ nhiệm theo quy định của pháp luật”. Lý giải câu chữ trong điều khoản, vị cán bộ Cục Đăng kiểm cho rằng “lãnh đạo đơn vị đăng kiểm” không nhất thiết là giám đốc, mà có thể là các phó giám đốc. Các TTĐK hiện nay thường có một phó giám đốc đồng thời là đăng kiểm viên để thỏa mãn quy định tại Điều 24.

Từ đó, vị cán bộ này nói: “Theo tôi được biết thì luật hiện nay không có điều kiện về trình độ với chủ đầu tư đơn vị đăng kiểm, chỉ có điều kiện theo Quy chuẩn 103/2019 về cơ sở vật chất, nhân lực của đơn vị đăng kiểm. Điều kiện về trình độ ở đây chỉ áp dụng với các đăng kiểm viên, người chịu trách nhiệm ký lên các giấy tờ chứng nhận đăng kiểm cho phương tiện”. Trong thực tế có trường hợp lãnh đạo TTĐK không phải là đăng kiểm viên, chỉ hiện diện với vai trò quản lý tài chính, quán xuyến các tài sản của chủ đầu tư.

Quy định như trên, thì quả là cần sớm xem xét sửa đổi. Hóa ra theo cách hiểu trên, thì “lãnh đạo TTĐK” chỉ là một chủ đầu tư, có tiền thì đem ra thành lập TTĐK và cơ quan chức năng, cơ quan cấp phép không xét trình độ văn hóa của họ, chỉ coi họ như giám đốc DN tư nhân. Nhưng vấn đề nằm ở chỗ không thể coi TTĐK là một DN đơn thuần, mà phải là một dạng DN đặc thù đặc biệt, bởi kinh doanh dịch vụ kiểm định là ngành nghề kinh doanh có điều kiện. Sản phẩm đầu ra liên quan đến trật tự an toàn giao thông của xã hội, sinh mạng con người, thì lẽ ra chủ đầu tư cũng phải có những kiến thức hiểu biết về lĩnh vực này mới được phép đầu tư.

Trước khi xảy ra động thái Công an TP HCM khám xét phát hiện vi phạm tại hàng loạt TTĐK, có một sự kiện khác xảy ra ở một địa phương khác. Đó là chuyện một “liên danh” được địa phương này đồng ý chủ trương cho xây một TTĐK, cơ sở vật chất đã gần hoàn tất, dây chuyền kiểm định đã lắp ráp, nhưng điều quan trọng nhất thì lại thiếu: Cục Đăng kiểm chưa cấp phép.

Ngay trong báo cáo mới đây của Cục Đăng kiểm cũng đánh giá số lượng đơn vị đăng kiểm xe cơ giới tư nhân gia tăng nhanh chóng kéo theo cạnh tranh gay gắt, không lành mạnh để thu hút khách hàng; thậm chí một số đơn vị thực hiện sai tiêu chuẩn, bỏ nội dung kiểm tra, giả mạo trong việc kiểm định xe cơ giới…

Thực tế, các sai phạm tại các TTĐK hiện nay không nằm hết ở khối tư nhân. Trong số các TTĐK bị điều tra sai phạm tại TP HCM, có cả một số trung tâm trực thuộc chính Cục Đăng kiểm.

Chủ trương của Nhà nước xã hội hóa nhiều ngành nghề dịch vụ, trong đó có dịch vụ đăng kiểm ô tô, là chủ trương đúng đắn. Nhưng bộ, ngành quy định cặn kẽ chặt chẽ và thực hiện ra sao, thì qua sự việc này, là bài học cần rà soát sửa đổi siết chặt nghiêm túc.