Lo có oan sai khi giao thêm quyền điều tra cho công an xã

Sáng 26/2, UB Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự. Vấn đề tăng thẩm quyền điều tra cho một số cơ quan như kiểm ngư, thuế, UB chứng khoán nhà nước nhận nhiều ý kiến tranh luận trái chiều.

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho biết đây cũng là vấn đề có quan điểm khác nhau giữa cơ quan soạn thảo (Bộ Công an) và cơ quan thẩm tra (UB Tư pháp của Quốc hội).

Cơ quan soạn thảo luật là cơ quan đề xuất bổ sung quy định kiểm ngư, cơ quan thuế, UB Chứng khoán nhà nước là cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra.

Các ý kiến ủng hộ việc này dựa trên cơ sở thực tế, tình hình vi phạm pháp luật trong lĩnh vực thủy sản trên biển, thuế, chứng khoán ngày càng gia tăng, với thủ đoạn ngày càng tinh vi, cần bổ sung nhiệm vụ cho các cơ quan trên để huy động sức mạnh tổng hợp tham gia đấu tranh phòng, chống tội phạm, nhất là ở những lĩnh vực có tính chất đặc thù như thủy sản trên biển, thuế, chứng khoán, cũng như giảm tải ở các cơ quan điều tra chuyên trách.

Đây là lần đầu dự thảo luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự được đưa ra xin ý kiến Thường vụ Quốc hội.

Về điểm này, cơ quan thẩm định cũng chưa thống nhất ý kiến. Ý kiến ủng hộ cho rằng, hiện các cơ quan này chỉ có chức năng thanh tra các vụ việc và nếu nghi ngờ có dấu hiệu tội phạm thì chuyển cho cơ quan điều tra chuyên trách, là không đủ sức ngăn chặn, xử lý và răn đe vi phạm.

Ý kiến phản đối nêu lập luận, khác với các cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra hiện nay có địa bàn hoạt động thường ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo; hoạt động xác minh, kiểm tra, thanh tra của các cơ quan thuế, UB Chứng khoán nhà nước chủ yếu làm việc tại trụ sở cơ quan, kiểm tra vụ việc trên giấy tờ, tài liệu, khi phát hiện vụ việc có dấu hiệu tội phạm thì có thể chuyển ngay hồ sơ vụ việc cho cơ quan điều tra chuyên trách.

Kiểm ngư mặc dù hoạt động trên biển nhưng cũng trên địa bàn này đã có lực lượng Cảnh sát biển hoạt động.

Do đó, cơ quan thẩm tra nhận định, không cần thiết phải giao thẩm quyền tiến hành một số hoạt động điều tra cho các cơ quan này.

Một điểm khác theo dự thảo luật trình UB Thường vụ Quốc hội, Khoản 2 Điều 35 bổ sung quy định Công an xã, phường, thị trấn, đồn Công an, trạm Công an là cơ quan khác của lực lượng cảnh sát trong Công an nhân dân được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra.

Theo dự thảo luật, Công an phường, thị trấn, đồn Công an, trạm Công an có trách nhiệm tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, tiến hành kiểm tra, xác minh sơ bộ, và chuyển ngay tố giác, tin báo về tội phạm xác định có dấu hiệu tội phạm kèm theo các đồ vật, tài liệu có liên quan cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền trong thời hạn 5 ngày, kể từ ngày tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm.

“Trên thực tế, công an xã là lực lượng bán chuyên trách, trình độ của công an cấp xã ở nhiều địa phương vẫn còn nhiều hạn chế, chưa được đào tạo cơ bản về chuyên môn, nghiệp vụ điều tra. Việc giao thêm một số hoạt động điều tra ban đầu cho công an xã sẽ vượt quá khả năng của công an xã, dễ dẫn đến việc làm sai lệch trong điều tra vụ án hình sự, gây khó khăn cho cơ quan điều tra chuyên trách hoặc làm bỏ lọt tội phạm hoặc làm oan người vô tội” – Chủ nhiệm UB Tư pháp QH Nguyễn Văn Hiện phân tích.

UB Tư pháp đề nghị duy trì quy định công an xã tiếp tục chỉ thực hiện nhiệm vụ theo pháp lệnh hiện hành, không được giao thêm một số hoạt động điều tra.

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nêu vấn đề khác cần xin ý kiến UB Thường vụ Quốc hội là việc khi cơ quan đang tiến hành điều tra phát hiện dấu hiệu phạm tội thuộc lĩnh vực khác thì có mở rộng điều tra cả tội phạm mới phát hiện hay không (nhất là loại tội phạm có liên quan chặt chẽ với nhau như tư pháp với tham nhũng)…

Theo Thường trực UB Tư pháp, nhiệm vụ, quyền hạn của Công an xã đang được thực hiện theo Pháp lệnh Công an xã (tiếp nhận, phân loại xử lý theo thẩm quyền các vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật về an ninh, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn; kiểm tra người, đồ vật, giấy tờ tùy thân; lập hồ sơ ban đầu, lấy lời khai người bị hại….) và không được coi là Cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Ksor Phước lại tán thành với đề xuất tăng quyền điều tra cho lực lượng này. Ông Phước nhận xét, giao một số việc cho công an cấp xã là hợp lý. Pháp lệnh Công an xã đã ghi rõ và thực tế lực lượng này cũng đang thực hiện một số hoạt động thuộc phạm vi điều tra (bắt quả tang, quản lý hiện trường, lấy lời khai ban đầu; tiếp nhận tự thú)… Việc này không có gì trái với pháp lệnh hiện hành.

Dù vậy, ông Ksor Phước cho rằng không cần thiết phải mở rộng thẩm quyền điều tra cho lực lượng kiểm ngư.

Giải trình thêm với UB Thường vụ Quốc hội, Trung tướng Lê Quý Vương, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết, nếu được giao điều tra thì các cơ quan kể trên cũng chỉ được giao một số công việc nhất định hoặc vụ án ít nghiêm trọng.

P.Thảo

Theo Dantri