Lờ “bài học đắt giá”, thủy điện Hố Hô tiềm ẩn nhiều hiểm nguy
Trong khi những tranh cãi về quy trình vận hành xả lũ của Nhà máy thủy điện Hố Hô vẫn chưa hồi kết, thì có một thực tế đang diễn ra là chủ đầu tư nhà máy thủy điện này đã lờ những bài học đắt giá từ lịch sử, không quyết liệt đầu tư xây dựng, cũng cố nhiều hạng mục…
Bài học đắt giá vẫn còn nguyên
Công trình nhà máy thủy điện Hố Hô là dự án do Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển điện Miền Bắc 1 (NEDI 1) làm chủ đầu tư, xây dựng trên địa bàn xã Hướng Hoá, huyện Tuyên Hoá, tỉnh Quảng Bình. Dự án có tổng mức đầu tư gần 300 tỉ đồng; hoàn thành, phát điện vào tháng 4/2010.
Điều đặc biệt ở công trình thủy điện này đó là nhà máy phát điện, trụ sở nằm trên đất tỉnh Quảng Bình, nhưng nguồn nước xả phục vụ sản xuất điện năng cũng như xả lũ lại chảy về địa phận tỉnh Hà Tĩnh. Kể từ khi nhà máy này đi vào hoạt động chính quyền tỉnh Hà Tĩnh, nhân dân các huyện nằm ở hạ nguồn luôn ngồi trên đống lửa mỗi khi mưa lũ kéo về.
Khi công trình này chưa đưa vào khai thai thác, nhiều chuyên gia, đơn vị chuyên môn đã có những phản biện với nhiều lo ngại có thể xảy ra, trong đó đáng kể nhất là những lo ngại xuất phát từ điều kiện thời tiết, địa chất, quy trình vận hành, khai thác…
Ngày 4/10/2010 cửa tràn xả lũ thủy điện Hố Hô bị tê liệt do sự cố mất điện, khiến nước đổ về nhanh tràn cả thân đậ.p.
Những lo ngại đó đã trở thành sự thật khi một sự cố cực kỳ hệ trọng xảy ra vào thời điểm công trình mới phát điện được đúng hơn 5 tháng. Vào ngày 4/10/2010, trong trận lũ được đán.h giá là lớn nhất từ trước tới nay tại Hà Tĩnh thì cửa tràn xả lũ bằng hệ thống thủy lực của nhà máy không hoạt động được. Nguyên nhân được xác định là do mất điện.
Cửa tràn không mở được, cây cối, rác từ thượng nguồn đổ về nhanh đã khiến nước từ hồ băng qua cả thân đậ.p, dội thẳng xuống nhà máy phát điện. Hồ Hố Hô như quả “bom nước” khiến chính quyền, người dân hạ lưu trải qua những giây phút hoảng sợ. Rất may tình huống xấu nhất đã không xảy ra.
Dẫu vậy, nhà máy chịu thiệt hại nặng nề. Toàn bộ trạm nâng áp, thiết bị điện nhà máy, kè hạ lưu của nhà máy bị hư hỏng hoàn toàn. Hai vai đậ.p bị xói lở. Các hạng mục khác như hệ thống chiếu sáng, đường vào nhà máy cũng bị lũ cuốn trôi hoặc gây hư hỏng nặng.
Phải mất hơn 2 năm khắc phục sự cố, nhà máy mới phát điện trở lại.
Vốn đã chồng chất khó khăn, sau sự cố Nhà máy thủy điện Hố Hô lại càng thêm khốn đốn. Phải mất hơn hai năm sau, với chi phí sửa khắc phục khoảng 40 tỉ đồng, công trình này mới tích nước, phát điện trở lại. Tuy nhiên, nhà máy thủy điện này cứ “ốm yếu” kéo dài và buộc Tổng công ty Điện lực Miền Bắc phải nhập về Cty CP Thủy điện Hồ Bốn.
Sau sự cố kể trên, hàng loạt tồn tại, bài học đắt giá đã được rút ra cho những người đang chèo lái Nhà máy thủy điện Hố Hô. Đó là không bao giờ được phép để xảy ra tình trạng mất điện tại nhà máy. Đó là cần một tuyến đường “đạt chuẩn” để máy móc, thiết bị hiện đại tiếp cận nhà máy khi sự cố xảy ra. Đó là nghiêm túc xem xét các cảnh báo của cơ quan chuyên môn về mặt địa chất, trong đó phải xử lí triệt để hai vai đậ.p bê tông nằm trên lớp đá phiến thạch để tránh gây sạt trượt vai đậ.p khi mưa lũ về.
Video đang HOT
Những tồn tại ấy cho đến nay vẫn chưa được chủ đầu tư thủy điện Hố Hô triệt để khắc phục.
Cho đến thời điểm này nếu tái hiện cơn lũ lịch sử như năm 2010 không ai dám chắc thủy điện Hố Hô lại không tái hiện sự cố mất điện khiến nước dâng vượt thân đậ.p như đã xảy ra. Sở sĩ như vậy là do máy phát điện công suất lớn chạy bằng dầu diezel phục vụ nâng cửa xã tràn bằng hệ thống nâng thủy lực đặt đặt ngay dưới chân đậ.p vốn đã không hợp lí, nhưng nhiều năm chưa được di dời. Nếu xảy ra sự cố nước tràn đậ.p, nước lũ sẽ gây hư hỏng máy phát điện, khi đó tràn xả lũ sẽ trở nên vô nghĩa và hậu quả sẽ khôn lường.
Tiếp đến là tuyến đường đi vào vận hành nhà máy. Từ sau sự cố tràn đậ.p năm 2010 đến nay, tuyến đường đi vào nhà máy liên tục bị sạt lở nghiêm trọng, việc khắc phục chỉ mang tính chất vá víu. Một sự cố tràn đậ.p, hoặc hư hỏng nghiêm trọng tại thân đậ.p, việc di chuyển may móc, trang thiết bị vào ứng cứu sẽ gặp nhiều khó khăn. Đây là một hạng mục được đán.h giá rất quan trọng, thế nhưng do chi phí đầu tư lớn nên đã 6 năm trôi qua, hạng mục được cảnh báo nhiều lần này vẫn chưa được Nhà máy thủy điện Hố Hô triển khai.
Việc khắc phục hai bên vai đậ.p chưa được xử lí triệt để. Hậu quả, ngay trong đợt mưa lũ vừa qua, vai phải của thân đậ.p đã bị sạt, trượt, đ.e dọ.a đến an toàn của hồ chứa nước có dung tích 36 triệu m3 này.
Trong trận mưa lũ vừa qua, vai phải thân đậ.p thủy điện Hố Hô bị sạt trượt nghiêm trọng, đ.e dọ.a an toàn đến hồ chứa nước này. Ngay sau khi ngớt mưa nhà máy đã phải huy động máy móc, công nhân khắc phục hậu quả.
Những tồn tại rất đáng lo ngại nêu trên đã được tổ công tác điều tra xả lũ tại Nhà máy Thủy điện Hố Hô của Bộ Công Thương đề cập vào ngày 17/10. Tại buổi làm việc của Bộ Công Thương với đại diện Nhà máy thủy điện Hố Hô do Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng chủ trì vào sáng ngày 18/10, đại diện tổ công tác đã báo cáo Thứ trưởng Vương, đồng thời yêu cầu thủy điện Hố Hô phải triển khai khắc phục ngay để tránh những hậu họa khó lường.
Văn Dũng
Theo Dantri
Đã có kết luận ban đầu vụ thủy điện Hố Hô xả lũ
Liên quan đến việc Nhà máy thủy điện Hố Hô xả lũ khiến nhiều xã của huyện Hương Khê (Hà Tĩnh) và một số xã lân cận bị ngập lụt, đoàn kiểm tra của Bộ Công Thương đã có những kết luận ban đầu.
Trưa ngày 18/10, đoàn lãnh đạo của Bộ Công Thương do Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng dẫn đầu tiếp tục có buổi làm việc với Nhà máy thủy điện Hố Hô và nghe đoàn công tác của Bộ báo cáo sơ bộ kết quả kiểm tra ngày hôm qua (17/10).
Ông Đỗ Đức Quân, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Năng lượng báo cáo kết quả sơ bộ tại buổi làm việc
Báo cáo tại buổi làm việc, ông Đỗ Đức Quân, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Năng lượng cho biết đã đọc tài liệu với ba nhóm nội dung: Thực hiện các quy định tuân thủ vận hành hồ chứa; Nhóm phương án phòng chống lụt bão, đảm bảo an toàn hồ đậ.p; Thực hiện việc phối hợp với chính quyền địa phương.
Về vận hành hồ chứa, qua kiểm tra các hồ sơ giấy tờ liên quan đến vận hành, trong giai đoạn đầu từ 13/10 đến khoảng trưa ngày 14/10 khi lũ đang còn thấp thì nhà máy vận hành xả nước đạt yêu cầu, tuân thủ quy trình vận hành.
Đêm 14/10 lũ lên đột ngột, lưu lượng nước đến đậ.p tràn trong vòng 5 tiếng nước lũ tăng lên 4 lần, từ 550 đến 1.843 m3/s, lũ lên rất nhanh; nhà máy vẫn tuân thủ quy trình vận hành.
Đến giai đoạn mở van hoàn toàn (từ 18h30 ngày 14/10) do tình huống bất ngờ khi mưa lớn, tường bên chắn có nguy cơ phá vỡ, nguy cơ tràn xuống nhà máy, trạm Diesel dự phòng, trạm biến áp, nếu mất điện toàn máy nguy cơ không mở được cửa van nữa bởi vì không có điện. Vì vậy khi đó chưa được mở hoàn toàn nhưng nhà máy đã quyết định mở hoàn toàn, quyết định đó có thể chấp nhận được. Nếu khi đó không mở cửa van mà mất điện thì có thể còn nguy hiểm hơn.
Về lưu lượng đến, lưu lượng xả, thời gian xả, theo kiểm tra là đúng quy trình, lưu lượng xả nhỏ hơn lưu lượng đến, không nhiều nhưng đúng theo quy tắc chung. Quyết định trong tình huống đặc biệt đó, mở cửa van hoàn toàn là chấp nhận được. Mưa to như thế, nếu lũ lên nữa, không mở van có thể dẫn đến nguy hiểm.
Tuy nhiên, ông Quân cũng cho rằng, công tác kiểm tra để bảo đảm an toàn, lường trước mọi tình huống trong mưa bão nhà máy làm chưa chi tiết. Công tác dự báo, phòng chống lụt bão chưa chu đáo.
Vấn đề phối hợp với địa phương qua thực tế phía Nhà máy thủy điện Hố Hô đã có văn bản, gửi thư điện tử... nhưng cụ thể chi tiết như thế nào thì còn thiếu. Sự phối hợp giữa nhà máy với chính quyền địa phương và giữa chính quyền địa phương với người dân bị chậm trễ.
Phương án phòng chống lụt bão cũng như phương án sơ tán cũng chưa chi tiết, cần phối hợp chặt chẽ với huyện.
"Một số con số trong báo cáo của Nhà máy thủy điện Hố Hô chúng tôi sẽ kiểm tra lại vì thấy chưa hợp lý lắm", ông Quân nói thêm.
Ông Tô Xuân Bảo, Phó Cục trưởng Cục kỹ thuật an toàn và Môi trường Công nghiệp , Bộ Công thương
Ông Tô Xuân Bảo, Phó Cục trưởng Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường Công nghiệp , Bộ Công thương bổ sung thêm, về phương án bảo vệ đậ.p đã báo cáo tỉnh và được tỉnh phê duyệt; phương án diễn tập phòng chống lụt bão cũng đã triển khai, công tác bố trí các trang thiết bị thì đều đầy đủ theo số lượng như trong phê duyệt...
Tuy nhiên, có một số tồn tại như việc bố trí nguồn điện dự phòng chưa phù hợp, trong phương án bảo đảm an toàn đậ.p, phương án phòng chống lụt bão đã xây dựng phê duyệt nhưng chưa có sự phối hợp với chính quyền địa phương.
Nhà máy thủy điện Hố Hô
Kết luận tại buổi làm việc, Thứ trưởng Bộ Công thương Hoàng Quốc Vượng chia sẻ những thiệt hại mà người dân phải gánh chịu trong trận lũ lụt vừa qua, đồng thời yêu cầu sớm khẩn trương khắc phục hậu quả.
Thứ trưởng cho biết, trong quá trình tiếp xúc với người dân, họ cho rằng được nhận thông báo xả lũ rất muộn. "Thời gian từ khi họ nhận được thông tin đến khi nhà máy xả lũ rất ngắn. Nhận được thông báo thì khoảng 30 phút sau lũ đã về đến nhà rồi nên họ không kịp để di dời tài sản, không kịp về nơi an toàn, phải chạy lên gác để tránh lũ. Dù là lỗi khách quan hay chủ quan, do thiên nhiên hay con người thì đó là những sự việc rất đau lòng", Thứ trưởng nhận định.
Thứ trưởng Bộ Công thương Hoàng Quốc Vượng
Thứ trưởng yêu cầu, để giải quyết, có giải pháp lâu dài, bảo vệ tốt nhất tính mạng và tài sản của người dân khu vực này, các ngành chắc năng liên quan phải làm sao đán.h giá, rà soát về việc tuân thủ quy trình vận hành của hồ chứa trong mùa mưa lũ, triển khai các kế hoạch phòng chống lụt bão vùng hạ du của nhà máy thủy điện Hố Hô.
Trong việc vận hành của Nhà máy thủy điện Hố Hô có sai sót, vi phạm quy trình vận hành hay không? Nếu nhà máy dung tích hữu ích rất nhỏ nhưng trong lúc mưa lũ lớn như thế mà việc xả lũ của nhà máy gây khó khăn cho người dân thì phải chịu hoàn toàn trách nhiệm trước những thiệt hại, khó khăn của bà con.
Nếu nhà máy đã tuân thủ quy trình vận hành đầy đủ mà vẫn xảy ra hậu quả như thế thì phải xem xét lại quy trình để xem có chỗ nào chưa phù hợp với điều kiện thực tế của huyện Hương Khê hay không?
Thứ trưởng cũng đồng tình với những kết luận sơ bộ ban đầu của đoàn công tác của Bộ Công Thương làm việc vào ngày hôm qua (17/10). Theo đó, Thứ trưởng cho rằng công tác kiểm tra để bảo đảm an toàn, lường trước mọi tình huống trong mưa bảo nhà máy làm chưa chi tiết. Công tác dự báo, phòng chống lụt bão chưa được chu đáo, việc bố trí nguồn điện dự phòng chưa phù hợp, trong phương án bảo đảm an toàn đậ.p, phương án phòng chống lụt bão đã xây dựng phê duyệt nhưng chưa có sự phối hợp với chính quyền địa phương.
Thứ trưởng yêu cầu đoàn tiếp tục tiếp thu, thu thập tài liệu liên quan để có báo cáo cụ thể gửi về Bộ Công Thương để có kết luận cuối cùng.
Chiều nay 18/10, đoàn lãnh đạo của Bộ Công Thương tiếp tục có buổi làm việc với chính quyền huyện Hương Khê và các xã bị ảnh hưởng để đưa ra quyết định trong thời gian tới.
Xuân Sinh
Theo Dantri
Vụ thủy điện xả lũ: Thủ tướng yêu cầu xác định cụ thể trách nhiệm đền bù thiệt hại Yêu cầu tổ chức thanh tra, kiểm tra việc vận hành xả lũ của các hồ chứa thủy điện trong đợt mưa lũ vừa qua (trong đó có thủy điện Hố Hô), Thủ tướng cũng lưu ý phải làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan, xác định cụ thể trách nhiệm đền bù thiệt hại, đề xuất...